Arme pastoor Boeve

Het zou best de titel kunnen zijn van een Vlaamse streekroman, ergens begin de twintigste eeuw. Je zou er warempel zomaar een Ernest Claes of Cyriel Buysse als auteur onder plaatsen, maar tot nader order is er nog geen dergelijk manuscript opgedoken. Het was de eerste keer niet, maar theoloog Lieven Boeve zat in een heuse voorjaarsstorm. Wat vooral verwonderde was dat hij zelf niet meteen begreep waarom hij daar verzeild was geraakt.

Wat kan je dan doen? Je doet wat ook politici doen – foeteren op de krant dat ze er een karikatuur van hebben gemaakt, dat je misbegrepen wordt en eigenlijk best een geschikte peer bent. Het wordt natuurlijk iets pijnlijker als bisschop Bonny zelve doodleuk komt vertellen dat het maar ‘proefballonnetjes’ zijn en dat leraars of ouders zich geen zorgen hoeven te maken. Of je doet wat bijvoorbeeld vakbonden doen: zeggen dat het weer een aanval is op het middenveld, dat het een samenzwering is vanuit nationalistische hoek op de Guimardstraat. Nog even en er wordt een delegatie gestuurd richting Schoon Verdiep gewapend met wijwater, crucifix en look om de duivelbezweerders te lijf te gaan.

Ondertussen zijn er al meer dan een dozijn visies neergepend van directies, professoren, politici en journalisten. Wat ik mis in het verhaal is hoe de leerkracht in een katholieke school daarover denkt. Want na enige navraag blijken hier zeer weinig gedachtewisselingen te hebben plaatsgevonden met zij die dag in dag uit in die praktijk van diversiteit staan. Zowel Lieven Boeve als zijn voorgangster Mieke Van Hecke lijden allebei aan het Alexander De Grote-syndroom: steeds verder trekken zonder omkijken. Tot je plotseling constateert dat je troepen niet meer volgen en dat je op je eentje nieuwe werelden mag veroveren.

Het congres over de dialoogschool moet nog starten, maar het is nu al duidelijk dat er scholen en leerkrachten zijn binnen dat katholieke net die er wel iets anders onder verstaan dan de wensdromen van de top in de Guimardstraat. Ondergetekende is nog steeds verbonden aan een katholieke school letterlijk op een steenworp van Brussel. De godsdienstige achtergrond van mijn leerlingen in de klas was dan ook zeer uiteenlopend.

Van Russisch- en Grieks-orthodox, moslim, protestants tot katholiek met een brede waaier aan schakeringen. Zo was er zelfs een vertegenwoordiging van leerlingen die thuis de taal van Christus zelf spraken, namelijk het Aramees. Ze behoorden tot een van de oudste christelijke geloofsgemeenschappen uit het Midden-Oosten. Bovendien moeten we er zeker rekening mee houden dat het gros van de leerlingen buiten de lesuren weinig of geen praktiserende geloofsbeleving erop nahoudt. Nooit hebben deze leerlingen ervaren dat ze niet gerespecteerd werden voor hun geloof of achtergrond, integendeel. Al jaren zijn leerkrachten bezig met het bijbrengen van respect en inzicht in andere godsdiensten, steeds vanuit een christelijke inspiratie en beleving.

De scholen zelf hebben ook elk hun eigen invulling. Een Don Bosco-school zal dit doen vanuit een Salesiaanse inslag, ook een Jezuïetencollege zal zijn eigen specificiteit hebben en het nieuwe Oscar Romerocollege in Dendermonde (fusie van katholieke scholen) is al een hele tijd bezig om zijn missie te onderbouwen op basis van de eigenheid van deze diverse scholen. Het zou me sterk verwonderen dat al deze directies en inrichtende machten hun eigenheid te grabbel willen gooien, want net dat is hun unique selling position. Het benadrukken om vooral meer aandacht te schenken aan één welbepaalde geloofsovertuiging buiten de christelijke heeft de sereniteit van het debat danig aangetast. In scholen met een grote diversiteit brengen dergelijke Boeve-uitschuivers leerkrachten en opvoeders in een moeilijk parket. Wie er zeker niet mee gebaat is, is de leerling zelf.

Gaan we het welzijn van het meisje in de klas verhogen als de school de deur openzet tot grotere druk vanuit bepaalde religieuze hoek opdat ze de hoofddoek toch zou kunnen dragen? Zal er meer interactie en integratie op de speelplaats zijn? En laat ons vooral elkaar geen Liesbeth noemen, hoe zal de relatie tot vrouwelijke leraars evolueren indien bepaalde geloofskenmerken niet beperkt blijven tot kledijvoorschriften? Zelf heb ik jaren lesgegeven op een sportschool. Gaan we de kansen van talentvolle jongeren beknotten omdat er niet meer gendergemengd mag getraind worden? Zal de leraar biologie het Darwinisme kunnen blijven beklemtonen?

Ik heb veel mama’s en papa’s gesproken op ouderavonden, velen hadden een andere achtergrond dan ikzelf en ook een andere geloofsovertuiging. Nooit heb ik van ouders vragen gekregen over de mogelijkheid tot een explicietere religieuze beleving voor hun kind. Het zal Lieven Boeve misschien verwonderen, maar de vragen en bekommernissen vanuit deze ouders zijn vaak knal dezelfde als van Vlamingen zonder migratieachtergrond.

Het gaat dus bij hen telkens over een bewuste schoolkeuze en ze kiezen vaak net omwille van het profiel en de kwaliteit die deze katholieke school aanbiedt. Met andere woorden, het beleven van een specifieke religie speelt eigenlijk een hele kleine rol in de keuze van de school. Geen hond die erom vraagt om spanningen tussen geloofsgemeenschappen in de wereld vrolijk te importeren in het klaslokaal of de refter. Er wordt in diverse lessen ingegaan op de leefwereld van leerlingen. Leraars godsdienst zijn zich daar terdege van bewust. Het blijft bovenal belangrijk dat leerlingen ervaren dat ze deel uitmaken van een geheel en dat we – ondanks verschillen – samen dezelfde waarden delen en verdedigen. Lieven Boeve is een geleerd man, maar de faculteit theologie van de KU Leuven is niet de leraarskamer in een secundaire school en al zeker niet de dagelijkse schoolrealiteit. Je gaat ook niet achter het stuur kruipen zonder de nodige uren rijvaardigheid.

De reacties die ons bereikten vanuit de scholen getuigden van een grote verwarring, onbegrip en verontwaardiging. De Guimardstraat voorzag dus een spoedscursus damage control voor de directeur-generaal. Het is dan toch beter om snel een vacature uit te schrijven voor de job als woordvoerder van de heer Boeve. Dan kunnen ouders, leerlingen en leerkrachten toch eens rustig de slaap vatten.

De auteur is Vlaams Parlementslid en ex-leraar.