Asociaal is N-VA dus ook?

Zou Edward E. Murphy ook lid zijn van N-VA? Na enkele weken van warrige communicatie, opgemerkte bestuursproblemen in Turnhout, lokale strubbelingen elders en op stagnatie wijzende opiniepeilingen, springt de pers gretig op het ontslag van Nick Mouton. Wereldberoemd is die niet, ook niet binnen N-VA, maar als lid van het eerste uur, gewezen parlementaire medewerker, partijraadslid en fractieleider in zijn gemeente kan hij toch bogen op een staat van verdienste die deze van menig nieuwkomer in de schaduw stelt. Mouton slaat nu de partijdeur met een stevige knal achter zich dicht en promoveerde op één dag tot zwart schaap van N-VA. In kringen van die partij klinken jammerklachten over de ruimte die de pers aan Moutons ontslag besteedt of wordt opgemerkt dat het toch maar een kleine garnaal betreft. Beide opmerkingen zijn juist en toch verdient dit signaal het om er even bij stil te staan. Niemand stopt zomaar een jarenlang politiek engagement, zeker als er geen alternatieven voorhanden zijn voor de betrokkene.

Voka-taal

Mouton stoort er zich aan dat N-VA ‘nagenoeg enkel de taal van de ondernemers’ spreekt. Zo’n verwijt gaat er bij de buitenwacht in als koek, want het grapje van Bart De Wever dat Voka zijn echte baas is, staat heel hoog op het ‘moeten we tegen hen opwerpen’-lijstje van N-VA-bashers. Mouton, die lid was van de congrescommissie, illustreert zijn teleurstelling over wat hij een ‘neoliberale’ koers noemt ruim op zijn blog en zijn verhaal krijgt als vertaling dat N-VA asociaal zou zijn.

‘Asociaal’ is een wat te relatief begrip om het zomaar als alles zeggend etiket te gaan opkleven. Wat is asociaal? Als morgen de pensioenen niet meer kunnen betaald worden, dat is asociaal, reageerde Bart De Wever op de opwerpingen van Mouton. Tja, spreek hem eens tegen. De Vlaamse regering, waarvan N-VA deel uitmaakt, voert een beleid dat bezwaarlijk uitgesproken liberaal kan genoemd worden. Er zijn dus ook tegenargumenten. Laten we het houden bij het correctere: ‘N-VA is voor mij wel/niet sociaal genoeg’ (schrappen wat u persoonlijk niet past).

Vergeten we toch niet dat N-VA een zwaar Volksunieverleden torst. Vele militanten komen uit die Volksunie en daar liepen nogal wat ‘eerder progressieve’ types rond. De Volksunie probeerde zo breed te zijn dat velen er verloren liepen, waarna een deel van de partijtop een smallere linkse koers ging uitzetten, waardoor velen er gewoon af vielen. Het betekende het einde van die partij. N-VA ontstond vanuit die geschiedenis en werd opgericht om communautair scherpe taal te koppelen aan een maatschappelijk-economisch programma dat mikt naar wat zich beweegt rechts van het centrum.

Vandaag heerst de perceptie in ruime kring dat N-VA een stevige liberale kaart trekt en Nick Mouton vindt dat het meer is dan een indruk. Bij N-VA wordt die bewering wel eens tegengesproken, onder meer door de voorzitter himself, maar kennelijk ontbreekt het die ontkenningen wat aan geloofwaardigheid. 

Geen allemansvriendje

Anderzijds zullen weinig N-VA-toppers ontkennen dat de partij geen profielloos allemansvriendje wil zijn en duidelijke maatschappelijke keuzes maakt. Vlaams-nationale critici merken dan weer eens op dat de partij zich sociaal-economisch scherper profileert dan communautair.

De groep die voor alles of zelfs uitsluitend de Vlaamse kaart wil trekken, is zeer actief maar electoraal klein in getal (net zoals de volbloed liberalen trouwens). Zij volstaat niet om op eigen poten politiek relevant te kunnen worden en moet steun zoeken bij Vlaamsgezinden die hun politiek aandacht wat ruimer spreiden. Het Vlaams Belang zocht daarom een bijkomende politieke niche, jarenlang met groot succes. N-VA doet hetzelfde op andere terreinen. Die keuzes hebben hun prijs. Er zijn Vlaamsgezinden die principieel niet voor het Vlaams Belang willen stemmen, omwille van de rest van het programma. Bij N-VA was dat tot vandaag minder het geval.

Bij de verkiezingen van 2010 groeide N-VA cijfermatig uit tot dé volkspartij van Vlaanderen met ruim 28% van de stemmen, straatlengtes voor de oude volkspartijen. Uit het verkiezingsonderzoek ‘de structurele en culturele kenmerken van het stemgedrag in Vlaanderen’ blijkt dat N-VA in 2010 echt een brede volkspartij werd, zeker wat haar kiespubliek betreft. Opvallend is bijvoorbeeld dat N-VA populairder was bij ACV-leden dan CD&V (30% tegenover 27%). Het mag vermoed worden dat die in de politieke kookboeken niet meteen op zoek gaan naar de meer liberale recepten.

Als N-VA de verkiezingen wil winnen moet de partij mikken op nieuwe segmenten. Maar ze moet vooral eerst het bestaande kiezerscorps in huis gehouden worden. Een duidelijke communautaire opstelling – zoals in de campagne van 2010 – en voldoende voeling houden met het politieke centrum, lijken daartoe essentiële voorwaarden.

Het is uiteraard ondoenbaar om alle Vlaamsgezinden onder één partijpolitieke hoed te vangen. De Forza-Fiandre-pleidooien (het N-VA/VB-kartel) sloegen alleen aan bij een kleine groep die hard-Vlaams-nationalisten en werd nooit ernstig overwogen. Vanaf het centrum en dan verder naar rechts worden alle kiezers nu uitgebreid bediend door twee, onderscheiden Vlaams-nationale partijen.

Linkse flaminganten blijven dakloos. De traumatiserende oorlogsperiode speelt tot vandaag door maar de verantwoordelijkheid van mensen als Bert Anciaux kan daarbij ook moeilijk overschat worden. N-VA wil en kan voor hen geen goede oplossing bieden. Waar ergens op de links-rechtsassen de streep ligt tussen dakloze en wel voldoende bediende Vlaams-nationalisten/Vlaamsvoelenden, dat bepaalt N-VA zelf, zowel door inhoudelijke keuzes als door communicatie.

Het geval-Mouton gooit de vraag op of die streep aan het verschuiven is naar rechts en of daar winst voor N-VA tegenover staat. Wil N-VA de sociaal-economische streep naar rechts duwen of is dat slechts een indruk en wat wordt er mee bedoeld? De partij weet meteen waarop geantwoord moet worden, met dank aan Nick Mouton. Het blijft allemaal boeiend en zeker op het scherp van de snee.

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>