ISLAM verbieden! Welke partijen gaan daarna voor de bijl?

Enkele dagen geleden kondigden vier Franstalige partijen aan voorstellen te zullen indienen om (ik citeer De Standaard) ‘partij ISLAM te verbieden’. Voor de zomer hadden wij daar al voor gepleit en de mededeling van de Franstalige collega’s leek een mooi moment om daar nog eens aan te herinneren én er de passende kanttekeningen bij te plaatsen.

Maar ‘als we ISLAM verbieden, waarom dan niet Vlaams Belang’, reageert Othman El Hammouchi op Doorbraak, die een inbreuk op fundamentele beginsel meent te ontwaren. Hij stelt goede vragen die een antwoord verdienen, want in dit soort zaken kunnen we nooit te voorzichtig zijn.

Rechten

Hoe verwerpelijk de voorstellen van ISLAM ook zijn, schrijft El Hammouchi, partijen verbieden vormt ‘een onverdraagbare inbreuk op de fundamenten van onze samenleving’. Ik kan hem meteen technisch een beetje gerust stellen, aangezien partijen in ons land formeel niet bestaan – ze hoeven zich geen vzw-structuur aan te meten – kunnen ze ook moeilijk verboden worden. Het zal wellicht moeten gaan over deelname aan verkiezingen maar verder iets meer over de praktische problemen, eerst de kern.

Soevereiniteit

Onze staatsstructuur steunt op het onaantastbare basisbeginsel dat de soevereiniteit berust bij de burgers. Zij beslissen welke richting het beleid uitgaat, weliswaar binnen vooraf afgesproken procedures en behouden ook steeds het recht om eerdere beslissingen weer te wijzigen. Hoe zo’n democratie in de praktijk functioneert, dat wil naargelang land en tijdsgewricht variëren maar wie wil prutsen aan de kern dat de burgers, tenminste indirect, het hoogste gezag uitoefenen zonder ondergeschikt te zijn aan een ander stoot op de grens van het oorbare.

De Lage Landen bogen op dat vlak een schitterende, te koesteren traditie met o.m. het Plakkaat van Verlatinghe of de minder genoemde Deductie van Vrancken (ook wel bekend (?) als Corte Verthooninge van het Recht by den Ridderschap, Edelen, ende Steden van Hollandt ende Westvrieslant van allen ouden tyden in den voorschreven Lande gebruyckt).

Naar mijn mening mag er in een democratie geen maat staan op de beschikbare ruimte waarbinnen voorstellen kunnen worden gelanceerd. Wil iemand dat mannen en vrouwen gescheiden zitten op de bus? Meent iemand dat alle bedrijven dienen genationaliseerd te worden? Laat ze partijen oprichten en de voorstellen voorleggen aan de kiezer. Uiteraard mogen wetten, verdragen en grondwetten in vraag gesteld worden, mits ze desgevallend te wijzigen volgens de vastgestelde procedures.

Grens

Waar ligt de grens? Niet bij de invulling van de democratische ruimte, wel bij voorstellen die ruimte af te schaffen. Dat gebeurt wanneer de sharia zou worden ingevoerd. De burger verliest dan zijn soevereiniteit die wordt overgedragen aan een heilig boek, dat geen wijzigingen verdraagt en een rechtssysteem voor eeuwig vastschroeft.

In februari 2003 stelde het Europees Hof voor de Mensenrechten in het arrest Refah Partisi versus Turkije dat ‘de sharia onverenigbaar is met de fundamentele beginselen van de democratie, aangezien principes als pluralisme in de politieke sfeer en de permanente evolutie van publieke vrijheden daarin geen plaats hebben. Een regime dat steunt op de sharia gaat duidelijk in tegen de waarden van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.’ (eigen vertaling uit het Engels) Het Hof achtte het verbod van de Refahpartij die de sharia wilde invoeren in Turkije rechtsgeldig.

Vlaams Belang

‘En het Vlaams Belang dan?’, vraagt El Hammouchi. ‘Of de PVDA?’, voegde ik daar in een gesprek met Belga aan toe. Hoe zeer ik sommige standpunten van andere partijen ook afwijs, de grens ligt zoals gezegd pas waar een partij de democratie wil afschaffen. Willen Vlaams Belang of PVDA een éénpartijenstelsel invoeren? Men kan daar een intentieproces over voeren maar laten we ons daarbij toch maar beperken tot de feiten. In beide gevallen luidt het antwoord duidelijk ‘neen’. Trouwens, ook een partij die zich richt op moslims, zich inspireert op de Koran maar de democratische beginselen respecteert, kan en mag uiteraard alleen inhoudelijk bestreden worden.

Er bestaat dus wel degelijk een duidelijke grensdie veel minder subjectief is als El Hammouchi laat uitschijnen. Men kan de indruk opdoen dat de Franstalige partijen met hun voorstellen daarin verder zouden willen gaan dan de duidelijke afbakening die wij cruciaal vinden. In dat geval, en dat heb ik ook expliciet beklemtoond, zal de N-VA die voorstellen fel bestrijden om de redenen die El Hammouchi in zijn artikel aanhaalt. Hij schrijft: ‘Ons land is een seculiere, westerse liberale rechtsstaat, en ik hoop van harte dat het dat blijft.’ Correct, juist daarom is zo’n verbod op deelname aan verkiezingen zinvol voor wie daar aan willen tornen en alleen voor hen.

Initiatief

Als deze afsluiter in tijden van snelle boodschappen en gratuite ballonnetjes mag, dan toch nog even dit: wij zullen pas een wetsvoorstel indienen wanneer dat juridisch sluitend is en initiatieven die de volkssoevereiniteit willen afschaffen afblokt zonder het risico te lopen dat de deur naar willekeurige partijverboden daarmee open wordt gezet. De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat het geen kleine uitdaging is om een voorstel uit te werken dat binnen die grenzen valt.