Duitse Bundestag veroordeelt boycot van Israël

De Duitse Bundestag heeft met een grote meerderheid een resolutie gestemd die regeringsinstanties oproept geen organisaties te helpen die de campagne van boycot, desinvestering en sanctionering (BDS) van Israël steunen of die Israëls recht op bestaan in vraag stellen. De resolutie veroordeelt het boycotten van Israëlische goederen, diensten, kunstenaars, wetenschappers en sportlui, omdat zo’n boycot ‘in zijn radicaliteit leidt tot het globaal brandmerken van Israelische staatsburgers en burgers met joods geloof’.

BDS: opzet en weerklank

Boycot, Desinvestering en Sanctionering van Israël  (BDS) staat voor een beweging waarvan de aanhangers opkomen voor de rechten van de Palestijnen, maar daarmee bedoelen dat de staat Israël, die zij als een apartheidsregime bestempelen, geen bestaansrecht heeft. In afwachting daarvan, willen zij Israël politiek, economisch en cultureel isoleren.

De BDS-campagne loopt sinds het begin van deze eeuw. Palestijnse organisaties hadden de campagne uitgedacht nadat de intifada van 2000 tot 2003 niet tot ontwrichting van de Israëlische samenleving had geleid, maar tot een catastrofale nederlaag van de Palestijnse intifada zelf. De Palestijnse Autoriteit in Ramallah vond dan een nieuwe strategie en een nieuw slagveld… in de multinationale instellingen en bij de postmoderne intellectuelen in het Westen. Het doel was het isoleren van Israël in internationale fora en het delegitimeren van de staat Israël. Dat woord delegitimatie staat niet bij de initialen BDS. Maar het ontzeggen van het bestaansrecht van Israël is wel degelijk het einddoel van de campagne. Het is een campagne die eigenlijk neerkomt op drie D’s: Demonisatie, Delegitimatie en Dubbele Standaarden.

Jarenlang bleef BDS een speeltje van tiersmondisten en gepamperde studenten in sjieke Angelsaksische universiteiten. Maar intussen is de boycotidee – die de Duitse boycot ‘Kauft nicht bei Juden‘ uit de jaren dertig in herinnering roept – uitgegroeid tot een breed opgezette campagne met een gesofistikeerde sturing en een hooggestemde gedragscode: er worden geen bommen gegooid en er worden geen aanslagen gepleegd, maar het slagveld is het volkenrecht, de internationale organisaties… en de publieke opinie in het Westen. BDS wordt aangestuurd door vastberaden en doelgerichte strategen, maar slaat wonderwel gemakkelijk aan bij intellectuelen, vakbondslui, artiesten en vredesactivisten. En die zien zichzelf niet als antisemiet, maar als anti-zionist. Dat wil zeggen dat ze niet tegen de joden zijn – velen gaan uitdrukkelijk naar herdenkingen voor dode joden – maar ze zijn wel tegen het bestaansrecht van een staat voor levende joden.

BDS in België

In ons land is de BDS vrij populair. Honderden professoren, onderzoekers en doctorandi uit de universiteiten van België, hebben zich verenigd in een ‘Belgische Campagne voor de Academische en Culturele Boycot van Israël’. Die intellectuelen zijn vol goede bedoelingen: Israël ertoe brengen het internationaal recht te eerbiedigen ‘in dezelfde geest als het verzet uitgaande van Palestijnse universitairen’. De vereniging voert een webstek, waarop de lijst prijkt van de ondertekenaars van de verklaring, en dat met een fierheid, kenmerkend voor het besef van eigen moreel gezag. En die lijst leest als een Wie is Wie van progressief denkende intellectuelen.

Bij die oproep sloten zich niet alleen professoren en assistenten aan, maar ook organisaties zoals 11.11.11. Pax Christi, Broederlijk Delen, vakbonden, milieugroepen, zangkoren. Sommige van die organisaties hebben trouwens een eigen anti-Israël departement en zij bieden scholen – met overheidsgeld ondersteund – lespakketten aan om de situatie in het Midden-Oosten uit te leggen en de boycotidee toe te lichten.

Vanwaar toch die obsessie van goeddoeners om zich uitsluitend op zogenaamd Israëlisch onrecht te concentreren? Wat doet een balletgroep C de la B, die van overheidssteun leeft, op deze lijst? Wat bezielt een vakbond als ACOD een afdeling te onderhouden die rauwe antisemitische praat uitkraamt die niet verschilt van Russische pogromtaal of Duitse propaganda van weleer?  Wat bezielt Leuvense professoren om een driedaagse studiereeks te organiseren over Israëls kwade demografische strategie en het valselijk ombuigen van internationaal recht, terwijl in Syrië, Jemen, Irak en Libanon massa’s mensen sterven van de honger en door bommen? Wat bezielt een zangkoor om Israël uit te kiezen voor een boycot? Met welk recht laten met belastinggeld gefinancierde instellingen zich op sleeptouw nemen door radicale activisten? Hoe leg je uit dat professoren, vanuit hun comfortabele en onaantastbare positie in onze universiteiten, zich geroepen voelen om een land te boycotten waarvan de burgers getekend zijn door de vervolgingen die zij of hun familie doormaakten in de landen van die professoren?

Onze buurlanden hebben BDS al veroordeeld

De resolutie van de Duitse Bundestag sluit aan bij een reeks veroordelingen, die regeringen en parlementen in onze buurlanden uitdrukkelijk hebben geformuleerd ten aanzien van een Israëlboycot. In Duitsland zelf had kanselier Merkel eerder al een boycot van Israël uitdrukkelijk afgewezen. Vrede is enkel gediend door onderhandelingen en via dialoog, aldus Merkel.

In Groot Brittannië veroordeelden zowel premiers May als Cameron de Israëlboycot. Voormalig premier Cameron verbood uitdrukkelijk aan instellingen die staatsgelden ontvangen (gemeenten, universiteiten) om derde landen te boycotten. Landen als Israël discrimineren noemde hij illegaal. De Britse justitieminister Gove noemde BDS een systematische aanval op het bestaan van Israël.

In Italië, waar de anti-Israël beweging minder vat kon vinden dan elders, noemde de vroegere premier Renzi een BDS-boycot ‘sterile e stupido’. Italië stuurde expres een grote groep academici naar Israël voor conferenties met hun vakbroeders. De huidige regering met Salvini trekt de lijn van samenwerking met Israël door.

Frankrijk verscherpte in 2003 de wetten tegen racisme en verbood om specifieke landen te discrimineren of te boycotten. Sinds 2010 legt het ministerie van justitie de parketten op om streng op te treden tegen BDS-militanten. In 2015 bevestigde het Hof van Cassatie de veroordeling van 14 personen die opriepen tot het boycotten van Israëlische producten in een supermarkt in Colmar. Premier Valls te zijner tijd oordeelde dat bij BDS kritiek op het beleid van de staat Israël vermengd wordt met antizionisme, een antizionisme dat overhelt naar antisemitisme.

In Nederland kantten zich afzonderlijke ministers tegen een Israëlboycot. Sommige partijen veroordeelden ook het Europese etiketteringsbeleid, dat bepaalt dat geen Made in Israël mag staan op producten uit illegale Joodse nederzettingen. Het kabinet verdedigde dat etiketteringsbeleid, met het argument dat het van een andere orde is dan een boycotmaatregel.

De EU-commissie en de Raad van Ministers hebben lang boycotvoorstellen tegengehouden, omdat zij inzagen dat zij met sancties geen invloed konden hebben in de vredesonderhandelingen. Het was een kwestie van activisme versus politiek doorzicht. Daarom was de beslissing van de EU om de producten van de nederzettingen uit de Westoever dan toch te merken, een trendbreuk. Het is waarschijnlijk dat de EU het bij deze maatregel zal houden. Hoge Vertegenwoordiger voor het Buitenland Mogherini roept Europa op tot meer engagement met Israël, in plaats van het te boycotten.

Het Canadese parlement riep de regering op om ‘elke poging te veroordelen van Canadese organisaties om de BDS-beweging te promoten, zowel hier als in het buitenland’. Canada sloot een samenwerkingsverband met Israël om de BDS-beweging te bestrijden.

In de VS namen de meeste staten al maatregelen tegen BDS. Nadat Illinois verplichtte aan staatspensioenfondsen om staatsinvesteringen terug te trekken uit bedrijven die Israël boycotten, kwam in 2017 met de Combating BDS Act een gelijkaardige regeling in voege voor heel de VS.  De gouverneur van New York Mario Cuomo vatte zijn executive order tegen de boycot als volgt samen: ‘If you boycot against Israel, New York will boycot you. If you divert revenues from Israel, New York will divert revenue from you. If you sanction Israel, New York will sanction you’.

En in België?

In ons land hebben alleen CD&V-voorzitter Wouter Beke en N-VA-voorzitter Bart De Wever BDS uitdrukkelijk veroordeeld. Van regeringskant is er tot nu toe echter geen veroordeling gekomen. Wel veroordeelde premier Michel uitvoerig het antisemitisme en pleitte hij voor het verdedigen van onze waarden en vrijheden. Het feit dat er van zijn kant nog geen uitdrukkelijke veroordeling van een Israëlboycot kwam is geen vergetelheid. De uitleg is waarschijnlijk politiek: er zijn in de verschillende Franstalige partijen veel verkozenen met allochtone achtergrond die zo’n veroordeling… zouden veroordelen.

Maar de anti-Israël reflex van de Belgische regeringen zit dieper dan de allochtone reflex. Zo bijvoorbeeld in de International Holocaust Remembrance Alliance, waar Belgische vertegenwoordigers – soms alleen tegen allen – al jaren dwars liggen tegen een definitie van antisemitisme die inhoudt dat ook Israël niet gediscrimineerd mag worden.

Het uitdrukkelijk veroordelen van BDS door de volgende Belgische regering zou een punt moeten zijn dat de onderhandelaars in het oog moeten houden. Een alinea voor de regeringsverklaring, of een memo voor in de volgende Atoma-schriften.