De gewisse dood van Europa

Onze medewerker Luckas Vander Taelen noemde het een haast briljant boek. Geschiedenis, antropologie & schuld van professor emeritus Koenraad Verrycken is een verhelderende kijk op onze geschiedenis en de schuldvraag die velen er blijkbaar onvermijdelijk aan verbinden.

Hij baseert zich daarbij op de geschiedenisfilosofie van de Britse essayist Douglas Murray, die met titels als ‘The Strange Death of Europe’ (vertaald als Het opmerkelijke einde van Europa – verkrijgbaar in onze boekenwinkel) en ‘The Madness of Crowds’, opzien baarde. ‘Door de immigratiepolitiek en het multiculturalisme’, schrijft Murray, ‘sterft Europa een gewisse dood’. Ook de huidige tendens om de mens tot voorwerp te maken van identity politics en intersectioneel denken, deconstrueert het traditionele Europese mensbeeld.

Perspectief

Professor Verrycken biedt in zijn boek een filosofische systematisering van Murray’s ideeën en plaatst ze in een ruimer historisch perspectief. Murray’s kritische project blijkt namelijk te passen in een oude traditie van verbinding van geschiedenisopvattingen met overeenkomstige antropologieën. Volgens Murray is het ‘de tirannie van de schuld’ die het huidige Europese en westerse denken over de geschiedenis en de huidige antropologie met elkaar verbindt en hopeloos perverteert.

‘Verrycken zoekt in de geschiedenis naar antwoorden op de provocerende vragen die Murray stelt’, aldus Luckas Vander Taelen in zijn recensie. Hoe komt het bijvoorbeeld dat de Europese cultuur masochistisch is geworden en zich voortdurend moet excuseren voor haar geschiedenis en andere culturen (Japan, Rusland, …) niet?

Omvolking

Onvermijdelijk komt de term ‘omvolking’ ter sprake. Verrycken haalt het Franse Saint-Denis aan. Daar is de plaatselijke bevolking zowat verdwenen. ‘Hij had er ook Roubaix kunnen aan toevoegen’, schrijft Vander Taelen. Een recente reportage over de grote invloed van de islamisering aldaar zorgde ervoor dat de makers van de film met de dood bedreigd werden en politiebescherming kregen. Het probleem benoemen is levensgevaarlijk geworden.

In West-Europa staat ons eigen ‘existentieel nihilisme’ machteloos tegenover nieuwe groepen van immigranten. Die hebben wél onwankelbare zekerheden en gaan allerminst gebukt onder enig schuldgevoel. Zij voelen niets voor de ‘universele waarden’ die Europa altijd verdedigd heeft. En al evenmin voor de rechten van vrouwen en LGTB’s. Het blijft een merkwaardige paradox van deze tijd dat die groepen ondanks hun zeer reactionaire en patriarchale opvattingen steevast als slachtoffers verdedigd worden door zichzelf progressief noemende groepen.

‘Het is de grote verdienste van Koenraad Verrycken’, schrijft recensent Vander Taelen, ‘dat hij niet alleen het denken van Murray grondig analyseert en er een plaats aan geeft in de Europese geschiedenisfilosofie, maar dat hij er ook kritische bedenkingen bij formuleert’. Voor Verrycken moet Europa leren leven en denken zonder afhankelijk te zijn van een godsdienst. Hij herinnert eraan dat de Europese geschiedenis er niet alleen een is van religie, maar ook van de bevrijding ervan.

Geschiedenis antropologie & schuld is verkrijgbaar in onze boekenwinkel boeken.doorbraak.be

Bestel hier uw exemplaar