De ondergang van het Avondland: tijd voor een nieuwe Verlichting

Markus Gabriel (1980) is de jongste hoogleraar filosofie ooit in Duitsland. Van zijn boek Warum es die Welt nicht gibt werden in enkele maanden meer dan 50.000 exemplaren verkocht. Waar komen wij vandaan? Waar bevinden wij ons? Waar dient het allemaal toe? Dat waren de vragen die Gabriel behandelde in Waarom de wereld niet bestaat. Alles bestaat, zelfs eenhoorns op de maan, maar de wereld, neen, de wereld niet.

In zijn boek De zin van denken liet Gabriel de lezer zien op welke manieren filosofisch nadenken ons kan wapenen tegen de stroom van propaganda, nepnieuws en andere onzin die ons dagelijks overspoelt via sociale en andere media. Denken is voor de auteur een zintuig. Net als horen, zien, proeven en voelen, betasten wij al denkend de werkelijkheid. Het is deze specificiteit van het denken die tegenwoordig in de vergetelheid is geraakt.

Een innovatief concept
Zijn nieuwste boek kreeg als titel Morele vooruitgang in duistere tijden, dat meteen een aanzet vormt tot een nieuwe Verlichting. Het licht van enig moreel inzicht wordt immers voortdurend verduisterd door manipulatie, propaganda, ideologieën en allerlei wereldvisies. Corona, falende staten en corrupte leiders aan het hoofd van westerse democratieën hebben gezorgd voor een waardencrisis. De wereld is om zeep, zo lijkt het wel. Het ideaal van de verlichting, de wortels van de democratische rechtsstaat en de duur bevochten scheiding van Kerk en staat liggen op apegapen.
Tegenover die sluipende uitholling van de fundamenten van de democratische rechtsstaat wordt het tijd voor nieuw moreel besef.
De steeds snellere wetenschappelijke en technologische vooruitgang kan alleen slagen als de morele vooruitgang gelijke tred houdt. We hebben dringend behoefte aan een innovatief concept van samenwerking tussen wetenschap, politiek en bedrijfsleven om een sociaal systeem te ontwerpen dat gericht is op morele vooruitgang.

Een misplaatst waardenrelativisme
Alles wat het postmodernisme ooit gebracht heeft, helpt ons namelijk niet meer verder. Het postmodernisme ontkent waarheid en werkelijkheid onder het mom van een soort misplaatst waardenrelativisme: je moet namelijk vooral niet oordelen over de ander, want je weet nooit volledig zeker waar die precies voor staat. Dit heeft geleid tot een uitholling van de normen en waarden waar de verlichting voor stond en staat, schrijft onze recensent Pieter Van den Bossche elders op Doorbraak.
Al van bij het lezen van de inleiding, schrijft Van den Bossche, ‘krijgt de lezer al een mooi beeld van wat hem of haar te wachten staat. Een meer dan verdienstelijke poging om een nieuw verlichtingsideaal te schetsen, in het spoor van die andere bekende Duitse filosoof, Peter Sloterdijk. Volgens hem dient de nieuwe verlichting namelijk te streven naar een samenwerkingsverband over de grenzen van tijd en ruimte heen, met als doel de waardencanon van vrijheid, gelijkheid en solidariteit telkens opnieuw te ijken. Op die manier kunnen we de rede beschermen, en blijven beschermen, tegen de ongerijmde aanvallen van de redeloosheid. Ziedaar de rode draad doorheen dit boek. Lees en u zal gezond worden.’

Morele vooruitgang in duistere tijden is verkrijgbaar in onze webwinkel (meer dan 105.000 titels)
Veel leesplezier!

Bestel hier uw exemplaar