Geluk is: consumeren en amuseren
Een kleine groep van techbedrijven heeft in korte tijd een wereldheerschappij gevestigd. Hoe zijn ze daarin geslaagd? En waarom gaan we daar onnadenkend in mee?
‘Met de mond belijdt de burger zijn recht op zelfbeschikking, met zijn surfgedrag fungeert hij als bouwstof voor almachtige en dataslurpende techreuzen.’ Dat is een allesomvattende zin uit het nieuwste boek Wij, nihilisten van Hans Schnitzler. Want we denken dat de vrijheid ons kostbaarste goed is, terwijl we uiteindelijk geen vrijheid meer lijken te hebben.
Werelddominantie
Een kleine groep van (high) techbedrijven is erin geslaagd om in heel korte tijd een wereldheerschappij te vestigen. Dat is nooit eerder gezien. Sinds de introductie van de iPhone in 2007 zijn diensten als WhatsApp, Instagram, Snap-Chat of de cloud niet meer weg te denken. In vijftien jaar tijd heeft er een collectieve digitale bekering plaatsgevonden, lezen we op de flaptekst van het boek, die onze levens rigoureus veranderd heeft.
Hoe hebben ze dat voor elkaar gekregen?
Wat zijn de culturele wortels van dit succes?
En kijken we in de spiegel en zien we uiteindelijk alleen maar ‘nerds’?
We zijn allemaal nerds
De supernerds hebben volgens Schnitzler de wereld veroverd omdat zij onze ‘innerlijke nerd’ weten aan te spreken. We scheppen ons immers een perfect wereldje zonder tegenspraak, zonder fricties. Via internetbankieren boeken we een reisje, bestellen we een Uber of een Airbnb en googlen we onze kennis bijeen.
De auteur citeert hierbij ‘De laatste mens’ van Nietzsche: de mens die nog wel ervaringen wil opdoen mits ze maar geen pijn veroorzaken of risico’s met zich meebrengen. Geluk is vooral te vinden in consumptie en amusement.
We vinden geluk in het consumeren en amuseren ons zonder verder engagement – althans nooit met meer dan 140 tekens of een emoji. Risicoloos geklik. We kopen ons te pletter. Terwijl het echte onbehagen in de samenleving verdoken blijft en niet verder benoemd wordt.
Vitalisme
Hoe erg mag dat wel wezen? Schnitzler vindt een belangrijk antwoord in een citaat van Arnon Grunberg: ‘De ambiguïteit van het menselijk bestaan ontkennen, is waar de onverdraagzaamheid begint’. Het internet maakt mensen onverschillig, wakkert polarisatie aan en ontwricht bijgevolg de samenleving en de democratie.
Schnitzler pleit voor een herwaardering van het vitalisme. We zijn méér dan onze browsergeschiedenis of méér dan de likes die we verzamelen. Zoals de auteur schrijft: ‘De kille doelrationaliteit van het dataïsme bevragen en uitdagen, vraagt om een gepaste dosis levenslustige gretigheid.’
Wij nihilisten gaat op zoek hoe we de macht van de Big Tech kunnen beperken en is verkrijgbaar in onze online boekhandel boeken.doorbraak.be
Wekelijks biedt het Boekenteam een exclusieve ‘lees’ aanbieding, terug te vinden in de Doorbraak boekenwinkel én in Boeken.cafe. Veel leesplezier!
Hoe het Shellconcern de afgelopen 130 jaar als een kameleon door de veranderende geopolitieke en maatschappelijke werkelijkheid bewoog.
