Geuzen: in een rebelse bui wordt het al eens als eretitel gebruikt. Maar wie wat wanneer waarom geuzen? Waar komt die benaming vandaan?
In zijn recensie van het meeslepend boek In opstand! van Peter Serrien legt onze medewerker Lode Goukens het verband.
‘Geuzen zijn opstandelingen tegen het centrale gezag tijdens Spaanse overheersing in de periode tussen pakweg de hagenpreken, de beeldenstorm of het Eedverbond der Edelen en het einde van de Vredehandel of de Unie van Atrecht.’
‘De Geuzen dankten hun naam aan dat Eedverbond en de mythe dat de hoge Franstalige edelman Berlaymont tegen landvoogdes Margareta van Parma zou gezegd hebben ‘ce ne sont que des gueux’. Het zijn maar een bende bedelaars. Die bende bedelaars waren vooral lagere edellieden. Die vernedering kozen enkele zeer gewiekste figuren, waaronder de heer van Lummen om zichzelf te ‘profileren’. Ze kleedden zich in het grijs zoals bedelmonniken, droegen insignes of penningen met een houten bedelnap enzovoort.’
De belediging werd voor hen een eretitel.
Ze streden tegen de katholieke onderdrukking, het bewind van de Spaanse vorst Filips II en zijn behoudsgezinde regering in Brussel.
Wat volgde, was een jarenlange spiraal van geweld met beeldenstormen, zeeroverij en bloedbaden. Die geuzenopstand mondde uit in religieuze polarisatie, een brutale burgeroorlog en een woelige strijd tegen het machtige Spanje. De daaropvolgende breuk tussen Noord en Zuid bepaalde de verdere geschiedenis van de Lage Landen, aldus de flaptekst.
Het boek leest vlot weg, ook al omdat de auteur aan de hand van enkele protagonisten chronologisch de opstand van de Geuzen samenvat. Die geschiedenis illustreert hij via dagboekfragmenten van gewone tijdgenoten.
Die korte hoofdstukken worden steevast versierd met prenten van Frans Hogenberg.
In opstand! is een zeer toegankelijk boek voor een ruim publiek, met aandacht voor de kopstukken en voor gewone getuigen. Een aanrader, volgens onze recensent.
De Doorbraak webwinkel biedt u In opstand! aan als ons boek van de week tegen een tijdelijke voordeelprijs én gratis verzending.
Aangeboden door de Vrienden van Doorbraak
Dit artikel, cartoon of podcast wordt u aangeboden door de Vrienden van Doorbraak
Door een jaarlijkse of maandelijkse bijdragen financieren de Vrienden van Doorbraak de publicatie van de gratis toegankelijke artikels, podcasts, cartoons of video-uitzendingen op doorbraak.be. Onze vrienden krijgen ook korting in de Doorbraak winkel en exclusieve uitnodigingen.
Hartelijk dank voor uw steun als Vriend van Doorbraak.
Boekenteam
