Journalistiek als spreekbuis van de regering?

Uit een enquête die naar het vertrouwen peilt, blijkt dat het beroep van journalist niet bepaald geloofwaardig is of vertrouwen wekt: journalisten staan namelijk op een beschamende vierdelaatste plaats. Van de journalistiek verwacht iedereen nieuwsfeiten en een correcte, neutrale duiding. Daarin wordt de burger steeds vaker teleurgesteld.

VRT-journalist Luc Pauwels onderzoekt het in zijn boek Journalistiek in tijden van fake news. Desinformatie en fake news mogen dan de laatste jaren toegenomen zijn, enige zelfkritiek is voor de mainstream media aangewezen: lopen ze zelf wel zo’n vlekkeloos parcours? Denken ze zelf wel eens na over hun berichtgeving, hun houding of hun positie? Pauwels schuwt die zelfkritiek niet. Immers, ‘je wordt er alleen beter’ van is zijn stelling.

‘De vierde macht’ waant zich nogal eens onaantastbaar en gedraagt zich er ook naar, schrijft onze columnist Siegfried Bracke. Elke kritiek, elke opmerking is voor hen een aanslag op de persvrijheid. In zijn boek lijst Pauwels alleszins een indrukwekkende reeks uitschuivers op, die op zich al verhelderend zijn.

Spreekbuis van het establishment

Ook de coronaberichtgeving waarbij de openbare omroep met open ogen het scenario invult zoals dat door viroloog Van Ranst met veel bravoure op voorhand uit de doeken gedaan werd, komt hier aan bod. Hoe manipuleer ik het nieuws? Mainstreammedia gingen daar probleemloos in mee. Verbijsterend!

Nog onthullender is dat Pauwels aangeeft dat er al maanden redactionele discussies aan de gang waren. Immers, van kritische journalistiek en het checken van bronnen was geen sprake meer. De woorden van een viroloog of een politicus waren heilig. Dat is een schuldbelijdenis die kan tellen, schrijft Bracke.

Ook in het VN-Marrakeshpact stond overigens al een zinsnede, die niets aan de duidelijkheid overliet: media werd namelijk gevraagd om enkel nog positief te berichten over migratie, op straffe van inhouden van toegekende subsidies. Ook bij het coronabeleid van deze regering  fungeerden de mainstream media als haar spreekbuis. Journalisten gingen er vroeger prat op ‘de waakhond van de democratie’ te zijn. Dat lijkt voorgoed verleden tijd.

Journalistiek in tijden van fake news is alleen al daarom een interessant boek. Het zet aan tot denken en dat is een niet geringe verdienste, aldus Bracke. Het is meteen wachten op een vervolg. Want Pauwels heeft het terecht over feiten die juist moeten zijn. Maar er is méér dan dat. Eenzijdigheid, de werkelijkheid inkleuren vanuit altijd hetzelfde perspectief met altijd dezelfde experts, lamentabele kritische zin, dat is veel moeilijker te factchecken.

Journalistiek in tijden van fakenews is deze week ons boek van de week.

Bestel hier uw exemplaar