Lieve Joris (70) en Paul Claes (80) krijgen verjaardagsfeestje

Oud is vaak out in het geval van Vlaamse schrijvers. Maar niet deze week, en zeker niet in Gent. Deze week donderdag wordt het oeuvre van Lieve Joris aan de Gentse universiteit onder de loep genomen. En op zaterdag krijgt Paul Claes op een symposium in de Gentse Academie literaire honneurs van kenners en vrienden.

Kwieke zeventigers

Je zou warempel vergeten dat er straks in Kortrijk nog een Boekenbeurs nieuwe stijl doorgaat. Ondertussen gonsde en gonst het van de literaire activiteiten, waarin het kruim van de Vlaamse letteren aan bod komt.

Nog maar net werden de verzamelde Essays (bijna 1.400 bladzijden!), die Stefan Hertmans tussen 1982 en 2022 de wereld instuurde, in de Gentse academie boven de doopvont gehouden of daar schuiven al twee andere kwieke zeventigers aan voor tekst en uitleg: Lieve Joris en Paul Claes.

Heeroom in Congo

Joris, die in juni zeventig werd, maakte vanaf Terug naar Congo (1987) furore als maakster van literair-journalistieke non-fictie in het spoor van de Pool Ryszard Kapuściński. Joris, gehuwd met een Poolse fotograaf trouwens, was bij ons sinds het succes van dit verslag per boot naar het vroegere Congo van haar heeroom misschien wel de grondlegster van dit ondertussen zo succesvolle genre.

De Limburgse Joris maakte er haar waarmerk van om ‘embedded’, thuis bij de bewoners van het land dat ze bereisde, van binnenuit het echte Congo of Damascus of Mali te laten zien. Vanaf 2010 ging ze de wederzijdse fascinatie van Afrika voor China peilen, zoals ze dat onder andere in Op de vleugels van de draak (2013) deed.

Reizen en thuiskomen

Recentelijk is ze teruggekeerd naar haar roots, meer bepaald het Limburgse Neerpelt en haar familie. In Terugkeer naar Neerpelt (2018) maakte ze als toen 65-jarige schrijfster een opvallende switch die haar deed inzoomen op haar broers en zuster Hildeke (2022) in de gelijknamige evocatie van een leven.

Tijdens de studiedag van haar werk in Gent komen vooral haar vertalers aan het woord. Niemand minder dan Geert Mak, de pionier van de Nederlandstalige literaire non-fictie, sluit die dag af met een laudatio voor haar werk.

Oneindig

Ook Paul Claes keert in zekere zin terug naar zijn roots als classicus. Zaterdag 28 oktober, twee dagen voor zijn tachtigste verjaardag, presenteert hij in de Gentse Academie een vervolg op Homeros’ Odyssee. Met Ouroboros. Odyssee 2.0 schrijft Claes in dertig homerische zangen een vervolg op de omzwervingen van de sluwe Griekse antiheld die op zoek gaat naar zijn stiekem vertrokken zoon Telemachos. Penelope laat het daar niet bij en gaat op haar beurt zoon en echtgenoot achterna. In het slot maakt Claes de cirkel rond en werpt hij een homerische blik op de toekomst.

Ouroboros verwijst in het Grieks naar de slang die in haar eigen staart bijt en daarom als symbool van het oneindige wordt gecultiveerd. Claes’ nieuwste is trouwens de eerste publicatie van de nieuwe uitgeverij Klein die door Paul Beukenhout uit de grond is gestampt. Koenraad Tinel tekende voor de illustraties.

Onvermoeibaar

De onvermoeibare Claes maakte begin oktober voor het Gentse Poëziecentrum nog een bloemlezing uit het werk van zijn literaire hartsvriendin Christine D’haen, die dit jaar honderd zou zijn geworden. Geassisteerd door Gezelle-kenner Piet Couttenier selecteerde hij met Het is niets een best of uit haar oeuvre.

Afgelopen zomer ging literaire detective Claes al op zoek naar de ware Dulle Griet in het bekende, gelijknamige schilderij van Pieter Brueghel. Is zij een vrijheidsstrijdster die de Spaanse bezetter verjaagt of verbeeldt ze als Moeder Courage de waanzin van de oorlog? Voor Claes is ze zeker geen travestiet, zoals Jeroen Olyslaegers onlangs nog rondbazuinde.

Onuitputtelijk

Ondertussen pakt Claes in november met een nieuwe vertaling van de Latijnse elegische, experimentele dichter Propertius uit en wordt zijn canon van de Duitse poëzie in januari 2024 in het vooruitzicht gesteld. Stof genoeg dus om in het voorafgaande symposium, vóór de presentatie van Ouroboros, het onuitputtelijke oeuvre van literaire alleskunner en – kenner Claes te belichten.