Veronderstellingen: eindelijk nog eens een veelbelovend mannelijk romandebuut
Wie voor een jonger leespubliek een vlot leesbare en toch indringende roman zoekt, is bij Jorik Leemans aan het juiste adres.
Bijna-dertiger Jorik Leemans verrast met Veronderstellingen, een persoonlijke remake van Tom Lanoyes Kartonnen dozen van 33 jaar geleden. Nu eens sarcastisch, dan weer sensueel evoceert Leemans lichtvoetig het homoseksuele ontwaken van zijn hoofdpersonage als tiener en later als twintiger.
‘Hij voelde zijn shirt tegen zijn rug kleven, als een slecht geplakte affiche voor een chirofuif boven een urinoir.’ Boris Lemmens, het alter ego van auteur Leemans, staat onvrijwillig steevast aan de zijkant van het leven en registreert daarbij hoogsensitief hoe hij er willens nillens toch wordt door meegesleept: op een tienerkamp als zestienjarige en dertien jaar later aan de kust wanneer hij zijn jeugdliefde opnieuw ontmoet.
Leemans, die in het echte leven lifestylejournalist bij Knack Weekend is, strooit daarbij graag originele beeldspraak in het rond. Meestal is die geslaagd, maar soms swingt het de pan uit en komt ze te gezocht en zelfs hilarisch over: ‘Het duingras dat hij al zittend gegijzeld heeft gehouden, veert opgelucht op.’ Enkele regels verder is het wel raak: ‘Zijn woorden klinken alsof ze voor de helft uit lucht bestaan, de teleurstelling van een pas geopende zak chips.’
Zee van hormonen
Debutant Leemans heeft dus een eigen stem en schetst een ontwapenend (zelf)portret van een jongeman die met vallen en opstaan (en klappen) zijn homoseksuele aard leert kennen. Zoals bij Kartonnen dozen, de Vlaamse ‘coming out’-klassieker in het genre, detoneert het op een jeugdkamp voor tieners, bij Leemans pubers die op tiendaags kunstkamp gaan en zwemmen in een ‘zee van hormonen’. Bo raakt er verstrikt in een driehoeksverhouding met de assertieve Robine en jonge god Thomas. Hij kiest uiteindelijk voor de laatste.
Het journaal van die tiendaagse reis vormt de middenmoot van Veronderstellingen, dat begint en eindigt met een onverwacht weerzien van Robine en Thomas op een camping
Het journaal van die tiendaagse reis vormt de middenmoot van Veronderstellingen, dat begint en eindigt met een onverwacht weerzien van Robine en Thomas op een camping aan de kust. Leemans is op zijn best wanneer hij protagonist Bo vanop een afstand en vaak met de nodige zelfspot zichzelf laat becommentariëren. ‘Bestaat er iets wreders dan smalltalk? Het is als afdalen in een kloof waarvan je niet weet hoe diep ze is, noch of je genoeg drinken hebt ingepakt voor de hele tocht.’
Verademing
En ja, uiteindelijk herinnert Bo zich de wijze woorden van zijn afwezige vader en komt hij met zijn eigen seksualiteit en identiteit tamelijk in het reine: ‘Als je jezelf dingen kwalijk neemt of verwijt, zullen anderen dat ook doen. Alleen jij kunt jezelf zijn.’
In een tijd dat er nauwelijks nog jonge mannelijke debutanten een kans krijgen in onze letteren, is het een verademing om Veronderstellingen te lezen. Er valt hier en daar wat af te dingen op de exuberante beeldspraak. Maar wie voor een jonger leespubliek een vlot leesbare en toch indringende ‘coming of age’-roman zoekt, is bij Leemans aan het juiste adres.
Frank Hellemans doceerde journalistiek aan de Thomas More hogeschool in Mechelen. Hij is literatuurcriticus en auteur van onder andere ‘Mediatisering en literatuur’ en ‘Echte mediaprimeurs. Een communicatiegeschiedenis’. Levenslang supporter van Malinwa én Paul van Ostaijen.
Nergens getipt maar toch zeer de moeite waard: vijf suggesties voor cadeauboeken vol levenswijsheid, aanstekelijke geschiedenis en veel schone letteren.
