Stoute schoenen: Bart Van Loo duikt met het vergrootglas ons Bourgondische verleden in
| Titel | Stoute schoenen |
|---|---|
| Subtitel | In de voetsporen van de Bourgondiërs |
| Auteur | Bart Van Loo |
| Uitgever | De Bezige Bij |
| ISBN | 9789403147918 |
| Onze beoordeling | |
| Aantal bladzijden | 848 |
| Prijs | € 45 |
| Koop dit boek | |
‘Stoute schoenen’ vormt samen met ‘De Bourgondiërs’ een onontbeerlijk tweeluik voor al wie het fijne wil weten van wie we ooit waren en nu zijn.
Na het fenomenale en terechte succes van De Bourgondiërs presenteert Bart Van Loo met Stoute schoenen een even dik en meesterlijk vervolg, waarbij hij in de voetsporen van de Bourgondische hertogen elke tegel licht die zij ooit zouden hebben aangeraakt.
Bart Van Loo geraakt niet uitverteld over de Bourgondische creatie in de late middeleeuwen van hetgeen later De Lage Landen zou worden: België dus, maar ook Nederland. Gedurende anderhalve eeuw – vanaf Filips de Stoute en zeker van Filips de Goede tot en met Keizer Karel – werd zo een tussenstaat, geprangd tussen het machtige Frankrijk en Duitsland, in de steigers gezet.
Dat die met de Habsburgse en Franse overname na de dood van Keizer Karel opnieuw aan stukken werd gereten, is een ander verhaal. Maar ondertussen zijn vooral de Vlamingen toch wel beroemd om hun bourgondische levenswandel die ergens vandaan moet komen.
En inderdaad wie Van Loo’s De Bourgondiërs leest, komt onder de indruk van de feestelijke buffetten en de theaterstaat tout court van de Bourgondische voorgangers.
Exuberante levensstijl
De flamboyante Van Loo vertelt nu in Stoute schoenen hoe hij zich al vanaf zijn veertiende aangetrokken voelde tot de exuberante levensstijl van die hertogen en hun gevolg. De grote Johan Huizinga had in Herfsttij der middeleeuwen op indrukwekkende wijze het levensgevoel van die epoche geschetst: hoe de Bourgondische levenslust en het etaleren van pracht en praal even snel kon omslaan in razernij, geweld en een peilloze melancholie.
Van Loo drukt zijn voetsporen, maar gaat daarbij directer en meer gedetailleerd te werk.
De reconstructie van de dodentocht van Filips de Stoute is een boek op zichzelf waard
Van Loo is in Stoute schoenen de betere toeristische gids die een toegepaste versie van zijn vroegere dynastieke verhaal maakt. Met veel details en pittige anekdotes neemt hij de lezer bij de hand om letterlijk de ‘va et vient’ tastbaar duidelijk te reconstrueren: van de Bourgondische hertogen tot de Vlaamse Primitieven die in loondienst hun portretten schilderden.
De illustraties en plattegronden op haast elke bladzij zorgen daarbij voor de nodige leerrijke ondersteuning.
Van Halle tot Dijon
De reconstructie van de dodentocht van Filips de Stoute, die dankzij zijn huwelijk met de Vlaamse gravin Margaretha van Male de stichter was van hetgeen een Bourgondisch-Vlaams-Nederlands-Zwitsers rijk zou worden, is een boek op zichzelf waard. In meer dan honderd bladzijden mengt Van Loo zich als lijkbidder onder de zestig ‘pleurants’ die de rouwstoet in mei en juni 1404 van Halle tot in Champmol bij Dijon begeleidden.
Van Loo vertelt minutieus hoe ze na 47 dagen en 550 kilometer onderweg via Geraardsbergen, Oudenaarde, Kortrijk, Rijsel en Dowaai uiteindelijk in het kartuizerklooster belanden, waar Klaus Sluter zijn bekend praalgraaf zou neerzetten waarin die pleurants de hoofdrol vertolken.
Knap hoe Van Loo zich inbeeldt hoe die stoet er echt zou hebben uitgezien tot en met de exacte locaties van oponthoud, misvieringen en feestelijke esbattementen.
920 liter wijn
Want ja, uitgesproken bourgondisch ging het er in de vijftiende eeuw tijdens ‘Blijde Intredes’ en andere bezoeken zeker aan toe. Kleinzoon Filips de Goede speelde het in 1421 tijdens een bezoek aan het Bourgondische kasteel in Kortrijk klaar om samen met zijn gezelschap op één avond 920 liter wijn soldaat te maken. Om over de overvloedige vlees- en visgerechten nog maar te zwijgen.
De rouwenden van hoog tot laag in de stoet van de opgebaarde Filips de Stoute zelf waren uitgedost in de duurste kleren van de fijnste stof en snit. Jan zonder Vrees, zoon van de overleden Filips de Stoute, was van de partij samen met honderden anderen die als een indrukwekkende processie door Vlaanderen trokken om uiteindelijk in de laatste statie van hun calvarietocht de terminus in het hart van Bourgondië zelf te bereiken.
In een notendop
Dit verhaal binnen het grotere geheel van Stoute schoenen verdient een tv-serie waarin de stoet met Van Loo als gids het verhaal van het Bourgondische Vlaanderen in een notendop vertelt. Wedden dat hij daarmee het publiekssucces van Tom Waes’ Verhaal van Vlaanderen naar de kroon steekt?
Natuurlijk is de Bourgondische erfenis maar één laagje van ons DNA. Van Loo pretendeert het oerverhaal te brengen terwijl de Keltische, Germaanse, Romeinse, Habsburgse, Franse en Amerikaanse invloeden minstens even belangrijk zijn
In afwachting is daar dus deze Bourgondische stads- én kunst- én leefstijlgids van meer dan 800 bladzijden. Samen met het eerste deel heeft Van Loo een tweeluik gemaakt dat, zoals Huizinga’s Herfsttij, incontournable is voor al wie het fijne wil weten van wie we ooit waren en nu zijn.
Natuurlijk is de Bourgondische erfenis maar één laagje van ons DNA. Van Loo pretendeert het oerverhaal te brengen terwijl de Keltische, Germaanse, Romeinse, Habsburgse, Franse en Amerikaanse invloeden minstens even belangrijk zijn als zijn Bourgondische verhaal. Maar een kniesoor die daarover valt. Hoog tijd dus dat nieuwe bevlogen gidsen even saillant en sprankelend de andere laagjes van die lasagne afpellen.
Frank Hellemans doceerde journalistiek aan de Thomas More hogeschool in Mechelen. Hij is literatuurcriticus en auteur van onder andere ‘Mediatisering en literatuur’ en ‘Echte mediaprimeurs. Een communicatiegeschiedenis’. Levenslang supporter van Malinwa én Paul van Ostaijen.
Stefan Hertmans surft in zijn nieuwe roman ‘Dius’ handig mee op de huidige tijdsgeest waarin elk machismo wordt verketterd en het kwetsbare en feminiene het nieuwe normaal zijn.
