Brigantia: historicus Adrian Goldsworthy verrast met Keltische thrillertrilogie

Adrian Goldsworthy maakte naam en faam als klassiek historicus en dan vooral op het gebied van Romeinse militaire geschiedenis. Hij waagt zich nu aan een drieluik historische thrillers dat op het einde van de eerste eeuw in Engeland speelt en waarin zowaar de Bataafse eenogige rebellenleider Julius Civilis zijn opwachting maakt.

Britse historici hebben blijkbaar de smaak van de historische roman te pakken. Nog maar net was er Dan Jones die zijn Essex Dogs-trilogie over de beginjaren van de Honderdjarige Oorlog completeerde of daar pakt Adrian Goldsworthy uit met zijn spannende saga over de Romeinse aanwezigheid in het roerige Britannia, waar Tungri en vooral Bataven een belangrijke rol in vertolken.

Met Brigantia verscheen zopas het derde deel over de centurion Flavius Ferox in het Nederlands. Vindolanda en Mare Liberum vertelden al de wederwaardigheden van honderdman Ferox, die vanuit het fort in Vindolanda als plaatselijke politiechef de peis en vree tussen de stammen en de Romeinen probeert te bewaren.

Centurion en detective

Goldsworthy schreef met Romeinse legioenen het standaardwerk over het reilen en zeilen binnen het Romeinse leger: van de reguliere cohorten tot de bonte hulptroepen waarin de overwonnen stammen, zoals de Bataven en de Tungri, hun plaats kregen.

Wie wil weten hoe een veldslag er in die tijden echt aan toe ging, is bij Goldsworthy aan het juiste adres. Nooit geweten dat schilden bijvoorbeeld niet alleen een belangrijk defensief, maar ook offensief wapen konden zijn.

Goldsworthy begint zijn trilogie met de aan lager wal geraakte centurion Ferox die in een buitenpost bij het Vindolandafort meer dronken dan nuchter de wacht houdt. Door omstandigheden wordt hij wakker geschud en ontpopt hij zich als een heuse detective die moord en doodslag in de lokale gemeenschap probeert op te lossen.

Niets dan de waarheid

Hij zweert bij de waarheid en niets dan de waarheid, ook al botst dat vaak met het gladde opportunisme van zijn Romeinse superieuren. Geleidelijk aan wordt hij ook in positieve zin opgemerkt door de hogere legerleiding en krijgt hij een sleutelpositie bij de voornaamste veldslagen met de Schotse, Ierse en Brigantische stammen.

Goldsworthy neemt zijn tijd om rond het militaire luik ook een romantische liefdesgeschiedenis te weven. Ferox redt al in het eerste deel de vrouw van de Bataafse prefect Cerealis uit de handen van vreemde ontvoerders. Van het een komt dus het ander.

Nieuwe Romeinen

Ondertussen onderstreept Goldsworthy het grote belang van de nieuwe Romeinen, zoals Ferox zelf die ooit een Siluurse prins was uit Wales en dus ook zoals prefect Cerealis. Die laatste wordt bijgestaan door een Bataafse veteraan die als Julius Civilis ooit furore maakte tijdens een opstand tegen de Romeinen.

Rembrandt schilderde van hem een legendarisch portret. De Nederlandse roverhoofdman duikt dus nu op in Vindolanda om er de Bataven in Romeinse dienst te helpen in hun conflicten met de plaatselijke stammen.

Terwijl Vindolanda zich vooral aan de Schotse grens afspeelt en in Schotland zelf, verschuift de focus van Mare Liberum naar Ierland en Wales en komt in Brigantia vooral Zuid-Engeland met Londen en York in beeld. Telkens word je als lezer ook meegenomen in de diverse culturen van de Britse stammen in kwestie die er soms heel aparte zeden op na houden.

Keltische mythologie

Druïden, de priesters die het voor het zeggen hadden, spelen hierbij een leidende rol en schrokken niet terug voor drugs en kannibalisme. Het tribale leven was doordrenkt van de Keltische mythologie. Goldsworthy doet plastisch uit de doeken hoe dat bij het hoogtepunt op Samhain, bij ons Halloween, tot uitbarsting kwam in morbide offerrituelen.

In Mare Liberum dat Ierland aandoet, laat Goldsworthy via het getuigenis van Julius Civilis de fameuze oorlog van Agricola tegen de Ierse druïden op het eiland Mona herleven. En natuurlijk mag een terugblik op de manier waarop de Britse koningin Boudica in Londen tekeer ging en door de Romeinen werd afgeslacht niet ontbreken.

Wondere wrede wereld

Kortom, Goldsworthy weet met een goed oor voor dialogen en laconieke kwinkslagen de lezer onder te dompelen in de wondere, zij het wrede wereld van Kelten en Romeinen.

Ondertussen heeft Goldsworthy in het Engels al een nieuwe trilogie klaar rond Ferox. Deze speelt enkele jaar later in Dacië, het huidige Roemenië, waar hij aan de zijde van keizer Trajanus de lokale troepen te lijf gaat om uiteindelijk te eindigen bij de bouw van de muur van Hadrianus in de buurt van Vindolanda.

De cirkel voor de centurion is daarmee rond. Die van thrillerauteur Goldsworthy hopelijk niet.