Terug naar Malpertus – het nieuwe boek van Johan Sanctorum

Je mag steeds met minder lachen. De fabuleuze iconische tv-serie Fawlty Towers wordt tegenwoordig van waarschuwende onderschriften voorzien, cartoonisten worden aangemaand zich in te houden, een politieke hekelkrant krijgt politie over de vloer en dan hebben we het nog niet over carnaval…
De woke-ideologie en de fanatieke cancel-cultuur slaan om zich heen. De nieuwe censuurmaatschappij wordt een feit.

Een satirisch en eigenzinnig, speels boek als De duivelsverzen werd in de ban geslagen en kreeg van Ayatollah Khomeini een fatwa naar het hoofd geslingerd. Auteur Salman Rushdie – met zijn boek Middernachtskinderen winnaar van de Booker Prize – moest plots vrezen voor zijn leven. De onlangs overleden cartoonist Kurt Westergaard moest politiebescherming krijgen en de aanslag op de Charlie Hebdo-redactiekantoren bewees dat het geradicaliseerden ernst is met die doodsbedreigingen. En dat omdat men grapjes durft maken. Die banbliksems van de islam lijkt men tegenwoordig voor lief te nemen in het absolute streven naar een multiculturele vrede.

Wat betekent vandaag nog humor en satire?
Johan Sanctorum gaat met zijn boek Terug naar Malpertus terug naar het middeleeuws epos Van den vos Reynaerde. Een middeleeuwse tekst die ook toen al verwonderlijk genoeg een echte roman was: een fictief, afgerond verhaal waarin alles met elkaar verband heeft en die als dierenverhaal de ideale vorm was om de lezer een spiegel voor te houden. De tekst is afwisselend humoristisch, bijtend en gelaagd vanwege de dubbelzinnigheid, zeker op seksueel vlak. Een geraffineerd epos, die de feodale samenleving pijnlijk schetst.

Geoffrey Chaucer gebruikte het verhaal in zijn Canterbury Tales en Tybeert de kater komt ook voor bij Shakespeares Romeo and Juliet. Ook Goethe gebruikte de sluwe vos Reynaert in zijn Reineke Fuchs. Om maar te zeggen: het verhaal sprak tot veler verbeelding.

Humor als verzet tegen de zotte samenleving

Al lachend zegt de zot zijn waarheid, luidt de volkswijsheid. Maar wat wanneer die humor stout wordt tegen heilige huisjes schopt of taboes negeert? Dan pas beseffen we wat die waarheid nog waard is. Terug naar Malpertus, de thuishaven van de vos Reynaert, is een radicaal verzet tegen de nieuwe censuurmaatschappij. Met zin voor diepgang en achtergronden, maar met de vinger op de pols van de actualiteit.

Terug naar Malpertus van Johan Sanctorum verschijnt op 19 oktober – dag van de boekpresentatie in cc De Zandloper te Wemmel.

Bestel hier uw exemplaar.