Wat volgt er als alles weg is?
Het wereldwijde kapitalistische bouwwerk begint sneller dan ooit tevoren af te brokkelen – en staat nu op het punt volledig te verdwijnen. Wat volgt erna?
‘Alles wat solide is, vervliegt in de lucht’. Je kan deze boude voorspelling van Karl Marx parafraseren met ‘alles wat bestaat, zal ooit vergaan’. In meisjes’poëziealbums (bestaan dié nog wel?) schreef men het al: bloemen verwelken, schepen vergaan…
De afbrokkeling
Met de automatisering van de arbeid, de virtualisatie van het geld, het verdwijnen van klassengemeenschappen en de bijbehorende klassenstrijd, de opkomst van immateriële, intellectuele arbeid, begint het wereldwijde kapitalistische bouwwerk sneller dan ooit tevoren af te brokkelen – en staat het nu op het punt volledig te verdwijnen.
Maar wat komt daarna?, filosofeert Slavoj Zizek. Hoe kunnen er tegen een achtergrond van voortdurende sociaal-technologische omwentelingen nog authentieke veranderingen plaatsvinden? In een dergelijke context, zo stelt Žižek, kan er geen sprake zijn van een triomfantelijke overwinning, en evenmin van een soort catastrofe dat alom wordt besproken en voorspeld in de media. ‘Het kapitalisme desintegreert openlijk en verandert in iets anders. Wij merken deze voortdurende transformatie niet op, vanwege onze diepgaande onderdompeling in ideologie. Er is al een blijvende revolutie op gang gekomen, als een dief op klaarlichte dag. We hoeven alleen maar wakker te worden en dit onder ogen te zien.’
Cultheld
Het nieuwste boek van de Sloveense filosoof-socioloog-psychoanalyticus-cultuurcriticus Slavoj Zizek heet dan ook treffend Als een dief op klaarlichte dag: scherp, erg toegankelijk voor de lezer en alomtegenwoordig. Je leest zijn visie op #metoo, de klimaatverandering, de aantrekkingskracht van Donald Trump, de toekomst van de linkse politiek na Bernie Sanders en Jeremy Corbyn…
Zizek heeft in zijn cultuurkritiek over zowat alles een mening en zijn humoristische, provocatieve stijl maken hem tot een populaire cultheld.
Versplintering
De postmoderne maatschappij heeft haar geloof verloren in een expliciete ideologie, in gezag, religie, traditie, enz. Die overkoepelende rechtvaardiging van de maatschappelijke orde is dood en dit leidt volgens Žižek tot maatschappelijke desintegratie. Godsdiensten zijn bijvoorbeeld systemen die in vroegere culturele fasen zijn ontwikkeld als aanpassingsmechanismen om het hoofd te bieden aan de morele en sociale problemen van die tijdperken, zegt ook emeritus-hoogleraar Robert Cliquet hier op Doorbraak. In veel opzichten zijn zij echter niet langer aangepast door hun sterke ‘in-group’-gerichtheid, terwijl de wereld steeds meer geglobaliseerd raakt. Ook Zizek toont aan dat door zich blind te staren op identiteitspolitiek, links steeds verder versplintert in kleine groepjes. Terwijl de wereld steeds meer globaliseert, zie je bij links een fragmentarisering: feminisme of ecologisme of bio-ethiek…
De therapeut van onze samenleving
In deze nieuwe bundel, heeft Zizek het ook over de Big Tech en hoe de afgelopen jaren de technisch-wetenschappelijke vooruitgang onze wereld bijna onherkenbaar veranderd heeft. En hoe wij dat accepteren.
Urgent als altijd belicht Als een dief op klaarlichte dag de nieuwe gevaren en de radicale mogelijkheden die de technologische en wetenschappelijke vooruitgang van vandaag met zich meebrengt, en de opwindende gevolgen voor ons allemaal.Als een ware psychotherapeut slaagt Zizek er telkens in om vastgeroeste denkwijzen bloot te leggen.
U vindt dit opmerkelijk boek in onze online boekhandel.
Wekelijks biedt het Boekenteam een exclusieve ‘lees’ aanbieding, terug te vinden in de Doorbraak boekenwinkel én in Boeken.cafe. Veel leesplezier!
Hoe het Shellconcern de afgelopen 130 jaar als een kameleon door de veranderende geopolitieke en maatschappelijke werkelijkheid bewoog.
