Bolsonaro, Trump, Zinzen, één strijd!

De bestorming van het Capitool door Trump-getrouwen en de bestorming in Brasilia door Bolsonaro-supporters zou ons moeten geruststellen. Met dergelijke acties haal je onze democratie niet neer. Gelukkig. Al wordt in beschouwingen de klemtoon gelegd op de dreiging, ook bij ons. Maar vergroot je zo de dreiging niet?

Verbinden zei u?

‘Wat in Washington of Brasilia gebeurde kan straks ook hier gebeuren.’ Er waren wel wat linkse opiniemakers die zich afvroegen wanneer horden Vlaams-Belangaanhangers na de verkiezingen van 2024 het parlement zouden bestormen. Alsof ze het als een zichzelf vervullende voorspelling willen lanceren.

De boodschap is duidelijk: rechts is een gevaar. Het is een gevaar voor de samenleving, voor de democratie en voor ons allemaal individueel. De waarden van het vrije Westen, weet u wel. Walter Zinzen vat dat wereldbeeld mooi samen in een opinie in De Morgen Dit is waarom ik altijd geweigerd heb een Vlaams Blokker live te interviewen.

Jaren ‘30

Zinzen haalt er Dirk Verhofstadt en de parallel met de jaren ’30 bij. Altijd al een bewijs van sterke argumenten. De kern is dat Zinzen niet wil dat een partij met politieke ideeën die hij verafschuwt aan de macht zou komen. Daarvoor zijn blijkbaar alle middelen goed. Maar dat is fundamenteel ondemocratisch en ondergraaft zelfs de democratie.

Het is iets typisch voor progressieven. Wie anders denkt is fout, in elk opzicht. Zeker moreel. Wie te rechts is, staat aan de foute kant van de geschiedenis. Die moet uitgesloten worden, uit het publieke forum, uit de persoonlijke levenssfeer en zeker van de macht. Wat kiezers daar verder over beslissen, dat maakt niet uit. Fout is fout en blijft fout.

De kiezer alleen

Wat is in ons land het probleem? Heeft een amalgaam van Vlaams Belang- en N-VA-kiezers het parlement bestormd toen de regering-De Croo de eed aflegde? Omdat de regering de meerderheid van de Vlamingen niet vertegenwoordigt? Bestormen de Vlaams-nationalisten elk jaar het RIZIV wegens de transfers in de gezondheidszorg? Neen. Is dat trouwens geen complotdenken?

Trouwens, die bestormingen in de VS en Brazilië bleken voetnoten in de geschiedenis. De gevolgen zijn zo goed als onbestaande. Noch in de VS noch in Brazilië hebben ze politiek het verschil gemaakt. Dat toont aan dat die democratieën robuust genoeg zijn. Het zou ons moeten verheugen en geruststellen en geen reden tot doemdenken zijn.

Kom tot uw Zinzen

Figuren als Zinzen zorgen voor de groeiende polarisatie die ze zeggen te bestrijden. Door zijn uitspraken zorgt hij ervoor dat elke kamp de loopgraven nog wat dieper uitgraaft. Want een gesprek, zelfs een interview ‘live’ wijst hij af. Het kan enkel als hij er de nodige duiding voor die domme burger kan bij zetten. Als hij zijn eigen gelijk kan meegeven als duiding bij wat die rechtse politicus allemaal fout beweert.

Maar wat krijg je als je de politieke tegenstander altijd maar opnieuw afschildert als ‘de foute andere’? Dat op een dag ‘een psychisch gestoorde man’ die duiding voor werkelijkheid neemt en met een mes Bolsonaro neersteekt, of met een pistool Pim Fortuyn neerschiet. De vraag is of onze democratie daarvan gediend is?

Spiraal van geweld

De mesaanval uit 2018 werd Bolsonaro bijna fataal. Hij ondervindt er vandaag nog de gevolgen van. Is het dan zo verwonderlijk dat zijn aanhangers verder willen gaan? Het geweld van zijn aanhangers is niet goed te praten, maar de sfeer waarin dat allemaal gebeurt helpt om het te verklaren. Maar dat is blijkbaar een les uit de geschiedenis die progressieven hier niet willen leren. Enkel de jaren ’30 tellen.

Polarisatie ervaren zij enkel van op rechts. En ik kan me daar iets bij voorstellen. Maar bekijk de Twitterlijn van iemand als Bart De Wever eens? Welke haat wordt daar uitgestort? Zal Walter Zinzen de hand in eigen boezem steken als morgen op campagne ‘een geestelijk gestoorde man’ een mes bovenhaalt bij Tom Van Grieken of Bart De Wever of Filip Dewinter of…

Fatsoen

Hitserige hijgers zijn er altijd geweest in de politiek en het publieke debat. Ze hebben hun rol, maar ze mogen de norm niet zijn. Niet in de politiek, niet in de pers. Want dan blijven er enkel nog hitserige hijgerige politici en journalisten over.

Onze democratie is niet verloren. Niet de facto als de PVDA of Vlaams Belang de verkiezingen wint. Zelfs niet als die in de regering komen. Onze democratie is verloren als we niet meer met elkaar in gesprek gaan. Als we politieke overtuigingen waarmee we het niet eens zijn willen verbieden. Iets gratuit racisme noemen is even ondermijnend als racisme zelf.