Buiklanding voor de Vivaldiregering

‘We gaan héél veel hervormen’, dixit vicepremier Van Quickenborne (Open Vld). ‘Zoveel dat Waalse werklozen in Vlaanderen zullen komen werken’, parbleu. Pro memorie: West-Vlaanderen, de provincie met de hoogste vacaturegraad, grenst aan Henegouwen, de provincie met de hoogste werkloosheidsgraad. Een student die in december niet blokt moet in de zomer op de blaren zitten. Zo weten de regeringspartners dat als je je huiswerk in de zomer niet maakt, het resultaat in het najaar kunst- en vliegwerk is. Een buiklanding sleepten ze nog net op tijd uit de brand. Een goednieuwsshow verpakt als persconferentie kwam er wel. Dat de regering ondertussen het parlement kon bypassen was alleen maar mooi meegenomen. We hadden het moeten zien aankomen toen, een jaar geleden, begroting ‘slechts’ een staatssecretariaat kreeg toegewezen.

Inactiviteit

Eerst de welvaart en daarna herverdelen, dat vergeten de socialisten wel eens. Onze inactiviteitsgraad moet omlaag. Personen die in andere landen wel aan de slag gaan doen dat hier vaker niet. Dat geld kan je beter besteden aan, ik zeg maar wat, de zorgsector. Volgens de regeringsleider zijn de maatregelen met betrekking tot ‘terug naar werk’ dan ook ongezien. Volgens De Standaard maakt deze regering een ‘stevig statement’ richting de langdurig zieken. Moeten we nu huilen of lachen? ‘We responsabiliseren iedereen: werkgevers, artsen, ziekenfondsen, de regio’s én werknemers’, klonk het bij minister van Sociale Zaken Vandenbroucke (Vooruit).

Waarover gaat het? Wie na tien weken inactiviteit geen vragenlijst wil invullen verliest 2,5 procent van zijn uitkering. Als je na tien weken nog geen vragenlijst wil invullen zal je die 2,5 procent minder uitkering wel voor lief nemen, zegt mijn gezond verstand. Daartegenover staat dat bedrijven met veel langdurig zieken een boete in de bus krijgen. Is het geen betere incentivering om werkgevers, die weinig inspanningen leveren ter re-integratie van werknemers, een deel van de ziekte-uitkering op zich te laten nemen?

Ook de regio’s moeten volgens Vandenbroucke mee in bad. Tussen het RIZIV en de VDAB bestaat reeds een samenwerkingsakkoord. In Wallo-Brux bestaat een dergelijke samenwerking niet. Benieuwd of de regering-De Croo ook met Brussel en Wallonië zal overleggen teneinde de re-integratie van de half miljoen langdurig zieken ernstig te nemen. Naar de responsabilisering van de mutualiteiten is het vooralsnog raden, de traditionele partijen blijven nu eenmaal de politieke armen van de zuilen.

Taksen, taksen, taksen

In De gedaanteverwisseling beschrijft Kafka hoe het hoofdpersonage Gregor Samsa uit onrustige dromen ontwaakt en ontdekt dat hij in zijn bed in een reusachtig ondier is veranderd. De auteur beschrijft pogingen die het hoofdpersonage onderneemt om zich te voegen naar zijn nieuwe toestand. Dat omschrijft zo’n beetje de liberalen in dit land. ‘Geen nieuwe belastingen, behalve in het kader van begrotingsbesprekingen’, konden we lezen in het regeerakkoord. De blauwe familie sloeg zichzelf op de borst.

Nou, pakte dat lekker uit zeg. Accijnzen op tabak gaan omhoog, een vliegtaks komt eraan en professionele diesel verliest zijn korting. Alles bij elkaar komen er één miljard euro aan nieuwe taksen. ‘Niet u maar de staat leeft boven zijn stand’, schreeuwden de Vlaamse liberalen veertig jaar geleden. Ze hadden ‘één doel: minder belastingen betalen. We verlagen de belastingen en maken ze eenvoudiger.’ Twintig jaar liberalen aan de macht, twintig jaar loze beloftes over de belastingdruk. Een dikke twaalf jaar lang zwaaiden liberale ministers de plak op de posten van Financiën of Begroting. Veertien van de twintig jaar nestelden ze zich in de Wetstraat 16.

Wanneer de macht naar het hoofd stijgt, zakt de broek op de enkels. Lachaert (Open Vld) heeft zijn voorzitterschap te danken aan zijn slogan: ‘Puur Blauw’. Waar ‘Puur Blauw’ stond voor meer regionale fiscale autonomie staat de bont en blauwe Egbert nu voor politieke aporie. ‘Wie de 16 binnengaat, komt met 16 procent buiten’, klinkt de boutade. Voor dat kiesresultaat zou Open Vld meteen tekenen. 

Moeilijke dossiers

We moeten de middenklasse niet méér belasten, maar méér middenklassers creëren. Meer mensen aan het werk dus. Jobs in de privé welteverstaan. Met subsidies strooien om minder uitkeringen te moeten betalen is een nuloperatie. Niet doen. Maar naar doortastende arbeidsmarkthervormingen is het zoeken naar een speld in een hooiberg. Quid e-commerce? Keer op keer bewijzen landen met meer arbeidsdiversiteit, ergo meer flexibiliteit, meer deeltijdse banen en soepelere regels voor weekend- en nachtwerk, dat ze beter presteren.

Maar wat echt tegen de borst stuit zijn de moeizame onderhandelingen rond de hervorming van de sociale bijdragen van topsporters. Hun sociale bijdrage wordt immers berekend op een fictief bruto maandloon van, hou je vast, maximaal 2352 euro. En dus niet op hun reële loon zoals bij ‘Debora’ wel het geval is. Anders gezegd: de RSZ-bijdrage van een sporter bedraagt maximaal 895,5 euro per maand, ongeacht hoeveel hij verdient. Een topvoetballer draagt dus veel minder bij aan onze sociale zekerheid dan een verpleegkundige. Toch onwaarschijnlijk dat dit een ‘moeilijk dossier is’?

Blessuretijd

De visie zit goed, de uitvoering schort. Het licht aan het einde van de begrotingstunnel bleek het licht van een aanstormende trein te zijn. De verwachte winst uit fraudebestrijding en jobcreatie is wel heel voluntaristisch. In het beste geval zakt het begrotingstekort met twee miljard euro. Volgens Van Quickenborne is ‘dit een regering waar partners elkaar iets gunnen’. Dat klopt. Deze begroting leest als een koehandel waarbij window dressing het hoogst haalbare was. Tegen 2025 steven we af op het hoogste begrotingstekort van Europa. Tegen 2030 hebben we de vuilste elektriciteitsvoorziening van het Oude Continent.

Tijdens de persconferentie — de officieuze State of the Union — sprak De Croo (Open Vld) over ‘sportieve weken’. Wat krachtdadige hervormen betreft bevinden we ons ondertussen voorbij de blessuretijd. Het zijn strafschoppen. Scoren of plat op de buik. ‘Een paars-groene wetstraat, een bont en blauwe dorpsstraat’, zei Tobback senior (Vooruit) twintig jaar geleden al. Zou het? De pendeldiplomatie baarde alvast een compromis à la Belge. Waar is toch de geest van Cicero’s zinspreuk ‘salus populi suprema lex esto’ (het welzijn van het volk moet de hoogste wet zijn) gebleven?