Show me the money, Gent!

Onder de Gentse kibbel-coalitie van blauw, groen, rood en oranje verdubbelde de stadsschuld tot een buitensporig bedrag van meer dan 1 miljard euro. Tegelijk stegen de belastingen, werd alles duurder en ging de dienstverlening erop achteruit. Deze financiële strop bezorgt de Gentenaar een kater en zet een rem op nieuwe investeringen. Het pappen en nathouden van de voorbije legislatuur is onhoudbaar. Hoog tijd voor goed bestuur in Gent.

Tijdens de donkere wintermaanden van 2023 hield de Gentse gemeenteraad een zoveelste debat over de financiële strop die wel heel hard begint te spannen. Het debat over hoe we de stad wegkrijgen van het hoogste schavot in het kampioenschap schuldopbouw kabbelde rustig verder, tot schepen Rudy Coddens (Vooruit) zich in de strijd gooide. De Financiënschepen lichtte een tipje van zijn begrotingssluier. Dat was geen schoon zicht. ‘Het geld is nooit op. Als er geld uitgegeven wordt, zal er nieuw geld zijn om uit te geven’, wist hij te vertellen.

Inderdaad, Coddens zocht en vond geld. En zoals steeds zijn de schulden van gisteren de belastingen van vandaag. Schrik dus niet wanneer de belasting op wonen in de bus valt en die 20 à 25 procent meer bedraagt dan voorgaande jaren. En daar stopt het niet. In één jaar tijd werden de parkeertarieven verhoogd, kregen de flikken niet de middelen die ze nodig hebben, lag het onzalige idee op tafel om twee wijkbibliotheken te sluiten, en stegen bijna alle tarieven van de stadsdiensten en van de woonzorgcentra van de Stad. Pikant detail: Open Vld trok in 2018 naar de kiezer met de belofte om de belastingen niet te verhogen. Maar waar is al dat geld dan naartoe?

Een gulzige mond is zelden verzadigd

De marketinggenerator draaide de afgelopen jaren op volle toeren aan de Botermarkt. Verpakking boven inhoud, zo blijkt. De lege stadskas is het gevolg van de explosieve groei van de uitgaven zonder dat er voldoende inkomsten tegenover staan. Jaar na jaar wordt belastinggeld verspild aan inefficiënte projecten en troetelsubsidies waarbij je je kan afvragen wiens belang ze dienen. Denk aan het RapperTeVoet-plan, subsidies om met stoepkrijt planten in de stad een naam te geven of voor het kweken van bonen voor bonenbrood. Ook het waterhoofd van een personeelsbestand kost handenvol geld. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij een bestuur dat zich te veel laat leiden door kortetermijnpopulariteit en te weinig door de economische realiteit. Niet de Gentenaar, maar Stad Gent leeft boven zijn stand.

De bittere waarheid is dat het Gents model niet duurzaam is. De donkere wolken boven de stadskas maken het toekomstig beleid knap lastig. Burgemeester De Clercq heeft niet alleen de eigen middelen opgesoupeerd, maar ook die van het volgende bestuur. Het roer moet om.

We want our money back

Ten eerste heeft Gent nood aan een snoeiplan. Er is te veel spilzucht en er zijn te weinig middelen voor kerntaken zoals onderhoud, veiligheid en mobiliteit. Het volgende stadsbestuur moet met de luizenkam door de stedelijke uitgaven. Behouden wat werkt, schrappen waar nodig.

Ten tweede heeft de Arteveldestad nood aan een budgettair kompas in de vorm van een uitgavennorm. Die norm bepaalt hoeveel de stadsuitgaven mogen groeien, rekening houdend met de groei van de – structurele – ontvangsten. Vergelijk het met een gezinsbudget waar je alleen maar uitgaven kan doen als er ook inkomsten tegenover staan.

Een uitgavennorm vereist dat belastinggeld vloeit naar beleid dat resultaten behaalt. In plaats van eerst geld te geven, ongeacht de kwaliteit dat daarna volgt. Zo verplichten we de politiek om zichzelf te ontvetten en uit de zakken van de Gentenaar te blijven. Die dwang is volgens de Nederlandse econoom Lex Hoogduin ook nodig: ‘ondernemers worden door de markt gecorrigeerd. Wat niet werkt, valt af. Maar bij de overheid is het al te vaak zo dat wat niet werkt net extra geld krijgt’.

Succesformule

Wat we echt niet nodig hebben zijn nog meer belastingen. Het verhogen van de belastingen is geen oplossing. Het is een symptoom van falend beleid. De oplossing ligt bij een sterke private sector, een snoeiplan en een uitgavennorm. Zo ontstaat er ruimte voor een belastingverlaging én voor broodnodige investeringen. En dat is nu net wat Gent nodig heeft.