De ambitie van Boris Johnson

In de hitte staan enkele vreemd geklede heren te dansen met belletjes die rinkelen bij elke sprong die ze nemen. Het zijn de traditionele ‘Morris dancers’. Het folkloristische dansgezelschap vertegenwoordigt de honderden ‘Morris dancers’ in Engeland die met hun ritueel de kwade geesten willen verjagen. Nu staan ze er voor het parlement om op hun geheel eigen wijze te betogen tegen het verschuiven van een vakantiedag in 2020 – van 4 mei naar 8 mei. De regeringsbeslissing gooit hun plannen voor de jaarlijkse meifeesten helemaal overhoop. Door hun vreemde uiterlijk en gehuppel vinden de meesten Engelsen deze dansers een gekke bende, ook al behoren ze tot het traditionele meubilair van het land.

Al jaren ‘Britain’s next Prime Minister’

Vreemd uiterlijk, gek, kwade geesten, … Is het een toeval dat op hetzelfde moment van het protest van de folkloregroep ene Boris de Pfeffel Johnson de nieuwe leider wordt van de Britse conservatieven en dus ook de nieuwe premier van het land? Hij behoort al jaren tot het vaste meubilair van de Britse politiek, maar deze wat vreemde, ja, folkloristische neef van de politieke familie wordt sinds het brexitreferendum van 2016 door een deel van de bevolking als een kwade genius bekeken.

Ik ontmoette hem zelf een keertje in 2017, toen hij nog Foreign Secretary was. Hij stormde op zijn typische manier de ruimte binnen waar er van hem een toespraak verwacht werd. Ik slaagde erin Boris Johnson een exemplaar te overhandigen van Stiff Upper Lips – het boek dat ik samen met de minzame Flip Feyten van de VRT schreef. Hij gedroeg zich vriendelijk en sprak over zijn jeugdjaren in Ukkel. Een tiental minuten later stond hij op een klein podium. De aanwezigen dromden zich ervoor. Hij hield een levendige, ietwat maffe speech over het Verenigd Koninkrijk na de brexit. Zijn toehoorders werden duidelijk begeesterd door zijn boodschap over ‘a global Britain’. Ik vond zijn toespraak vooral grappig. Leuk voor de troepen.

Boris Johnson wordt nu al zolang ‘de nieuwe premier’ genoemd. Destijds toen David Cameron de eerste keer premier werd, zat Johnson in de wachtkamer van Downing Street. Niemand geloofde dat Cameron de verkiezingen van 2015 zou winnen. Na het brexitreferendum keek iedereen naar Johnson om Cameron op te volgen. Het werd Theresa May. Twee jaar terug, toen ik hem ontmoette, werd er hardop gefluisterd dat minister Boris Johnson de premier van haar stoel ging duwen en het roer zou overnemen. Nu is dat moment er eindelijk gekomen.

Team Boris

De nieuwe premier is niet de idioot die men van hem soms maakt, maar Boris Johnson fietst uitsluitend voor zichzelf. ‘Ik gooide die stenen over de tuinmuur en luisterde dan naar die geweldige knal in de serre bij de buren’, zo beschreef hij ooit zijn journalistieke carrière. Hoe meer hij berichtte over ‘Brussels’, hoe meer heibel er ontstond binnen zijn partij. ‘Het had een explosief effect’, vertelde hij. Dat hij regelmatig loog in zijn artikels, dat deerde hem niet. Zijn carrière voer er wel bij, hij werd politicus en klom razendsnel op in de rangen van zijn partij. De voorbije maanden, sinds zijn ontslag als Buitenlandminister, schreef Boris Johnson een maandagcolumn voor The Daily Telegraph. Vanaf dat forum voerde hij zijn campagne om de topfunctie binnen te halen. Het leverde de krant elke maandag ook nog eens zo’n 20 000 extra lezers op.

Zijn campagneteam stelde hij secuur samen. Zo haalde hij de vroegere Defensieminister Gavin Williamson aan boord. Tot voor kort was die de vertrouwensman van Theresa May – hij leidde haar leiderschapscampagne – maar ze liet hem na beschuldigingen van het lekken van informatie over Huawei vallen als een baksteen. Williamson is ook een voormalige chief whip en kent alle minder frisse kantjes van zijn parlementaire collega’s. Ter illustratie: in zijn kantoor houdt hij een tarantula. Aan symboliek geen gebrek bij de Britten.

Een andere medestander is het steenrijke parlementslid Zac Goldsmith die de website van de BackBoris-campagne onder zijn hoede nam. Goldsmiths vader stond in 1992 aan de wieg van de eurosceptische Referendum Party waarvan vele aanhangers overgingen naar de UK Independence Party. Zac Goldsmith is naast een overtuigde euroscepticus ook een overtuigde groene jongen.

De belangrijkste figuur in Boris’ team is de Australische campagnestrateeg Lynton Crosby. De man wordt ‘the Wizard of Oz’ genoemd omwille van zijn succesvolle carrière in zijn thuisland waar zijn campagnes de conservatieve premier Michael Howard verschillende keren aan de macht hielp. Boris maakte van Crosbys diensten gebruik tijdens zijn twee succesvolle campagnes voor het Londense burgemeesterschap. Ook David Cameron mocht genieten van het werk van de ‘tovenaar’. Bij Theresa May lukte het Crosby-recept niet. Hij beweert dat ze niet naar hem wilde luisteren, maar in de kringen rondom May wijzen ze met de beschuldigende vinger naar Crosby.

Brexit op 31 oktober?

Een land leiden is een ander paar mouwen dan een campagne leiden. Boris Johnson verwijst vaak en graag naar zijn twee succesvolle termijnen als burgemeester van Londen. Als die tijd inderdaad richtinggevend is dan gaan de Britten met een minder presidentiële premier te maken krijgen dan zijn voorgangers. Burgemeester Boris stond erom bekend dat hij delegeerde. Hij fungeerde vooral als het uithangbord voor een heel team. Een contrast met bijvoorbeeld premier Theresa May die zich, tot ergernis van veel van haar collega-ministers, vaak bemoeide met allerlei domeinen. Het verkiezingsmanifest van de partij in 2017 werd gelanceerd zonder ook maar een minuut overleg met de andere ministers. Theresa May is een vrouw die haar cijfers kent in tegenstelling tot Boris Johnson die nog maar eens in de leiderschapscampagne toonde dat hij wat details betreft de bal vaak misslaat. Hij is dus niet bepaald een micromanager.

De Britse koningin benoemt Boris Johnson op woensdag tot First Lord of the Treasury, zoals de functie nog altijd officieel heet. Hoe gaat hij het beleid in haar naam voeren? Hij vergelijkt zichzelf graag met Winston Churchill en de biografie die hij over de man schreef, leest als een boek dat over hemzelf gaat. Het is koffiedik kijken naar wat de komende weken en maanden zullen brengen.  Gaat premier Johnson echt voor een ‘no-deal scenario’? Verlaat het VK sowieso de EU op 31 oktober? Of slikt hij zonder blikken of blozen die belofte in? Een van zijn tegenstanders hoopte daarom dat Boris premier van het VK zou worden. Want, ‘hij is de enige die zoiets durft zonder een gram schuldgevoel’.