De ARCO-deal wordt een misbaksel

Dit is alles wat je moet weten over CD&V: het is een partij die weken kan kwaken over ‘fiscale rechtvaardigheid’, om dan uiteindelijk uit te pakken met een regeling rond ARCO. Winstgevend handelen in aandelen moet belast worden, vernietigend foefelen met aandelen moet beloond worden. De ene aandeelhouder is duidelijk de andere niet. In een rechtvaardig land met fiscale rechtvaardigheid zou Beweging.net – en Beweging.net alleen, als de nieuwe gedaante van het aloude ACW – moeten opdraaien voor de ARCO-put. Nu zal de belastingbetaler een stevige duit in het zakje moeten doen – met dank aan het politieke pokerspel van CD&V. 

Het zou makkelijk zijn om dit hele stuk te vullen met kritiek op CD&V, ACW en de tragikomedie ARCO – maar dat heeft geen enkele zin. Er komt namelijk sowieso een regeling voor ARCO. Niet alleen werd er in het regeerakkoord een formeel engagement opgenomen; er is tijdens de regeringsonderhandelingen in de zomer van 2014 ook al een concrete regeling uitgetekend. De krijtlijnen van de deal staan ‘in atoma’: de informele afspraken die de coalitiepartners zeer dierbaar zijn. Er moeten nog enkele zaken uitgeklaard worden, maar het wordt een rommelig en ingewikkeld compromis, waar eigenlijk niemand eer van zal halen – behalve dan misschien een beetje de christendemocraten, die ‘iets’ uit de brand gesleept zullen hebben. 

Kris Peeters heeft nu een stroomversnelling geforceerd. In de keiharde onderhandelingen over de begroting en (vooral) de nieuwe socio-economische hervormingen heeft CD&V verkregen dat er een duidelijke timing komt voor de ARCO-deal: 2017, ruim voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2018. Johan Vanovertveldt krijgt de ondankbare taak om de definitieve deal uit te werken. De N-VA-minister wordt opgezadeld met een ’taskforce’ als waakhond, zodat vertegenwoordigers van CD&V (en, in de praktijk: Beweging.net) over de schouders van de minister kunnen meekijken. Er komt, in een of andere vorm, een bijdrage van Beweging.net, maar sowieso beperkt en ruimschoots gecompenseerd door de talrijke knievallen van de Belgische Staat. 

De ARCO-deal wordt een typisch Belgisch misbaksel en vervolgens een kruisweg. Na de bekendmaking van de modaliteiten, komt er nog een lang en moeilijk proces. Het is bijvoorbeeld helemaal niet duidelijk of een speciale regeling voor de ARCO-aandeelhouders de Europese, de juridische of de Europees-juridische toets doorstaat. Tijdens het maandenlange proces zal de verzamelde oppositie genoeg materiaal hebben om de coalitie te kietelen met het ARCO-verhaal. N-VA wordt het belangrijkste doelwit van kritiek, spot en hoon, maar de partij zal met de tanden op elkaar de hele deal mogen slikken. 

Dat brengt ons bij het raadsel genaamd Peter Dedecker. Het N-VA-Kamerlid weet al ruim 2 jaar dat er een ARCO-regeling komt, dat dit de belastingbetalers geld gaat kosten en dat hij het als lid van de meerderheid allemaal zal moeten verdedigen. Toch is Dedecker ook na de vorming van het Zweedse verstandshuwelijk blijven schieten op all things ACW. Hij heeft verzuimd om zijn bocht zorgvuldig en langzaam te nemen, wat alleen wil zeggen dat hij de bocht finaal scherp en pijlsnel zal moeten nemen – zoiets loopt zelden heel goed af. Voor N-VA wordt de ARCO-deal een moeilijk moment van ouderwetse zuilbediening; voor Dedecker wordt het een persoonlijke nederlaag en een mogelijk fatale klap voor zijn geloofwaardigheid. 

De top van N-VA heeft de knop al omgedraaid. ARCO zal men CD&V moeten gunnen. De partijleiding roept de troepen nu steeds vaker op om “de coalitiepartner niet nodeloos te vernederen”. Tijdens de crisette rond de begroting bleef N-VA al bij al het meest op de vlakte: de grootste partij zocht het minst de confrontatie en de camera’s op. Dat past perfect in de strategie van de laatste maanden, waar aanvallen vanuit CD&V vaker onbeantwoord blijven. De reden is eenvoudig: de N-VA heeft de CD&V uiteindelijk meer nodig dan omgekeerd. Zelfs als de laatste peilingen waarheid worden en CD&V haalt in 2019 het slechtste resultaat ooit, dan nog zijn de christendemocraten er zo goed als zeker bij in de volgende regering. Dat geldt niet voor N-VA. 

Er komt een begroting, er komt een deal voor ARCO, er komen nog een paar nieuwe hervormingen, maar er komt geen groots en meeslepend regeringsproject meer. De CD&V zit in een zetel voor deze én de volgende regeerperiode en de partij van Wouter Beke zal die positie genadeloos uitbuiten tot het einde van de legislatuur. Iedereen wist dat deze fase onvermijdelijk was, maar iedereen dacht dat het later zou gebeuren: bij de opmaak van de begroting van 2018, het eerstvolgende verkiezingsjaar. Het kwam voor velen onverwacht dat CD&V een jaar eerder al naar de wapens greep. Kris Peeters zal ze niet meer neerleggen.