De colleges van Camiel Van Breedam

Beeldende kunstenaars, en in het bijzonder beeldhouwers, zijn knutselaars. Het mooiste voorbeeld uit onze contreien van de laatste halve eeuw is Panamarenko. Maar ook Camiel Van Breedam weet met schroef en spijker om te gaan. Het verschil tussen beiden is dat de eerste tot de dood van zijn moeder speelgoed in elkaar knutselde en de tweede zijn ergernis – en soms zijn liefde – bouwt en monteert tot beeldende colleges.

De roots

Om het werk van Camiel Van Breedam te begrijpen is het goed om te weten waar zijn roots liggen. Geboren in 1936 in Boom, heeft hij meegemaakt hoe gevoelloos en moordend er is omgegaan met het historisch erfgoed van de Rupelstreek. Waar in Duitsland en Engeland oude fabrieken als kathedralen – met hun machinerie als heiligenbeelden – tot kunsttempels werden omgevormd, heeft de Belgische overheid, op een relikwie na, alles laten afbreken en opblazen. Door de media worden kunstvernietiging zoals boekverbranding en de beeldenstorm van IS aangeklaagd, maar voor de industriële kaalslag in onze contreien is er nauwelijks aandacht. Wel, dat is wat Camiel Van Breedam wil aantonen en er excuses voor vragen met zijn montages en collages.

Woede en treurnis

Maar er is meer. De Verenigde Staten moeten anderen niet de les spellen. Ook de Nieuwe Wereld – de Oude opnieuw gevernist – heeft zijn massamoorden. Is het niet in Vietnam was het op haar eigen gebied. Het heeft niet veel gescheeld of het Indianenvolk was uitgeroeid. Camiel Van Breedam verwerkt zijn woede en treurnis. Geen enkel artistiek werk van hem is zomaar een ‘schoon’ idee in beeld omgezet. Trouwens, geen enkel kunstwerk heeft een vooropgezet plan, er komt geen architecturale voorstudie aan te pas. Het werk maakt zichzelf, puttend vanuit de emoties die verband houden met een gebeurtenis, goed of kwaad.

Een voorbeeld van een kwade gebeurtenis zijn de torens uit de serie ‘Assemblages’. Ze herinneren aan de waarde en de plaats van de ingenieur uit het industrieel tijdperk. Een architect valt in de prijzen, zelden een ingenieur. Schande, want om een voorbeeld te noemen. Alle respect voor Henry Van de Velde, maar was er geen ingenieur aan te pas gekomen zou de Gentse Boekentoren er niet lang hebben gestaan.

Een voorbeeld van een goede gebeurtenis is de kleine maar indrukwekkende collage Rothko’s obituary uit 2015. Het is niet zozeer een groet over het graf aan een grootmeester, maar tevens het verlengde van de afdaling tot in het hart van de ziel. Van Breedam volgt Rothko in diens abstract expressionisme. In het genoemde werk van Camiel Van Breedham zit eenzelfde vibrerende, zinderende toonklank van het gemoed als in dat van Mark Rothko. Begrijp me goed, Camiel van Breedam heeft geen kopie – bij wijze van spreken – van een Rothko gemaakt, nee, een eerbetoon gebracht, en is daar zeer goed in geslaagd.

Zebrastraat

Camiel Van Breedam kan het niet laten zijn expressionistische gevoelens te uiten. Het stoot sommige critici tegen de borst. Ze hebben liever een afstandelijk kunstenaar, dan kunnen ze pronken met hun eigen oordeel en impressie. De open geest van Van Breedam heeft gemaakt dat hij minder bekend is, ja, zijn werk niet voldoende aandacht krijgt.

Het viel weer op door de Gentse expositie in de ZEBRASTRAAT, opererend onder de vlag van de Stichting Liedts-Meesen. Groot respect voor Alain Leidts en zijn partner Françoise Meesen, maar de publiekswerving kan beter. Ik heb van anderen moeten vernemen dat ‘naast mijn deur’ Camiel Van Breedam tentoonstelde, terwijl ik wekelijks info krijg van het MoMa, Tate Modern én Tate Britain.

De catalogus

De uitgave van de catalogus verdient dan weer een pluim op de hoge hoed van de stichting. De vormgeving heeft stijl en klasse, de duidende bijdragen van Rik Pinxten en Etienne Wils zijn helder, niet te uitvoerig, geen greintje pedante pretentie hebben ze. Pinxten benoemt Van Breedam tot ‘een poëtische revolutionair, een maatschappelijke estheet van zeer hoog niveau.’ Wils op zijn beurt verwoordt het als volgt: ‘… hij leidt in zijn constructies en structuren de zintuigen en emoties naar andere, onverwachte perspectieven, invalshoeken en uitvalshoeken. Hij biedt vrij baan aan de vlucht van de zoekende ogen.’

De documentaires

De finissage werd opgeluisterd met de vertoning van de documentaires die Julien Vandevelde over het werk van Camiel Van Breedam heeft gemaakt. Wat je weet wordt door de films verder uitgediept. De oud-leraar film & fotografie van de Gentse Academie voor Schone Kunsten slaat niet op de trom van de publiciteit, wat jammer is. Zijn werk heeft een grote historische waarde en eigenlijk verdient die een plek op VRT/Canvas.

De vertoning van de films rond Camiel Van Breedam was een laudatio. Waarna alle aanwezigen zich aan de drank en de knuffels begaven. Beschaafd en hartelijk, zoals dat gebruikelijk is bij kunstminnend volk.

Camiel Van Breedam
Zebrastraat Gent
Expo: 17-02 – 04.03.2018
Catalogus: Zebrastraat –
ISBN 9789082808001 – € 50,-

Documentaires: Cavalier Seul producties –  http://users.telenet.be/cavalier.seul/hp/home.html