De critici kritisch bekeken

Een mens krijgt wel eens artikels onder ogen met kritiek uit Vlaams-nationale hoek op de koers die de N-VA vaart. Geen probleem met kritische analyses, tenminste als die zelf ook de toets van de kritiek doorstaan.

‘Het hardnekkige land van de kleine stapjes.’ Onder die titel schreef Wim Van de Velden, politiek redacteur van De Tijd, vorig weekeinde over het reilen en zeilen in en rond de Wetstraat. Hij schetste een beeld van het beleid van de regering Michel I in tinten die toch nog een stuk donkerder oogden dan de realiteit. Maar de sfeer die de titel oproept, heerst wel degelijk in dit koninkrijk.

Tegen die achtergrond zijn de kritische stukken over de N-VA die (bijvoorbeeld bij Doorbraak) wel eens verschijnen best te begrijpen. Het middenveld heeft per definitie moeite met de ontnuchterende wetmatigheden van het politieke bedrijf. De kloof tussen wat er daadwerkelijk gebeurt en wat er zou moeten gebeuren is heel erg groot. Breek mij de bek niet open.

Toch valt ook op die kritische analyses wel wat af te dingen. Om te beginnen zijn ze weinig origineel. Ik herinner me sedert de verkiezingen van 25 mei bitter weinig kritische Vlaams-nationale analysestukken waarin niet precies staat wat binnen de partij al eerder werd vastgesteld. Wie dacht dat politiek bedreven wordt met de ogen dicht, vergist zich. Er zijn naast de interne discussies ook de voelsprieten van wie zich wel eens buiten de perimeter van het parlement begeeft. De N-VA telt tot nader order weinig ivoren torenbewoners, zodoende…

Uiteraard komen de vaststellingen doorgaans op hetzelfde neer. Het volstaat het beleid met enige aandacht te volgen om tot dat inzicht te komen. Maar vele critici willen de basisregels van het politieke bedrijf wel eens uit het oog verliezen. Wie een spel speelt, moet de spelregels volgen. De N-VA is een politieke partij die opereert binnen de parlementaire democratie. Onze partij bezet 33 zetels in een grote Kamer van 150 volksvertegenwoordigers. Beslissingen kunnen daar maar worden doorgevoerd met de steun van op zijn minst 76 verkozenen des volks. De vermaledijde Belgische grendels laat ik hier voor het gemak nog even buiten beschouwing. De N-VA komt er dus 43 te kort en je hebt op zijn minst drie andere partijen nodig om die te leveren. Die andere partijen zouden geen andere partijen zijn als ze geen ander antwoord gaven op de vraag ‘wat er dient te gebeuren’.

Nog zo’n venijnig spelregeltje dat best niet uit het oog verloren wordt: het parlement samengesteld door  de kiesgerechtigde burgers, is slechts één van de beslissingsorganen. Vanuit democratisch oogpunt kunnen en moeten daar vragen bij worden gesteld. Maar de feiten zijn intussen wel wat ze zijn.

Een derde, wellicht zwaarste tekortkoming in de meeste van die kritische beschouwingen vanuit de ongebonden Vlaams-nationale hoek is het gebrek aan bruikbare alternatieven. In de echte wereld gaat het niet om de keuze voor ‘fout’ of ‘juist’. Er dient afgewogen, en de mogelijkheden variëren vaak van ‘niet helemaal juist’ tot ‘niet helemaal fout’. We bekijken die kritische beschouwingen aandachtig maar moeten telkens weer vaststellen dan ze weinig of geen praktisch nut hebben. De kwaliteiten of gebreken van keuze A moeten worden afgewogen tegen de kwaliteiten of gebreken van de keuze voor niet-A. Een ernstige ontleding schrikt niet terug voor de ‘wat als?’-vraag. Waarnemers maken het zich dikwijls te gemakkelijk door daar met een grote boog omheen te sluipen.

Wat ik wilde zeggen: ook kritische artikels verdienen een kritische ontleding. Want dat we in een hardnekkig land wonen, dat is nu eenmaal een feit.

Foto © Reporters