De digitale euro: een oplossing op zoek naar een probleem

Innoveren of sterven. Het is een van de meest belangrijke lessen in het bedrijfsleven. Denk aan het bekende bedrijf Kodak, dat failliet ging nadat het niet op tijd meeging met de digitalisering van fotografie. Toen Facebook in 2019 zijn eigen digitale munt Libra aankondigde, zagen de centrale banken dat als hun potentiële ‘Kodak-moment’.

Tien jaar nadat Bitcoin geïntroduceerd werd, zou er een revolutie in de financiële wereld plaatsvinden. Bedrijven of personen zouden zelf een betalingsinfrastructuur kunnen opzetten, zonder tussenkomst van centrale banken. Hoewel de revolutie uitbleef en Libra een stille dood stierf, waren centrale banken begonnen met de ontwikkeling van hun eigen digitale valuta.

Dystopische discussies

In de Europese Unie (EU) werken de discussies over de mogelijke introductie van een ‘digitale euro’ polariserend. Niet in de laatste plaats gevoed door influencers op sociale media die met inspelen op angstgevoelens hun brood verdienen. Volgens hen zou de Europese Centrale Bank (ECB) de digitale euro kunnen gebruiken om een massale surveillancemaatschappij in Chinese stijl uit te rollen. Regeringen zouden ons bestedingsgedrag kunnen monitoren en controleren. Ook zou deze virtuele munt een negatieve rente introduceren op de digitale eurorekening.

[su_quote]De ECB kan simpelweg geen digitale munt invoeren zonder politieke toestemming[/su_quote]

Deze dystopische discussies op sociale media zijn te mijden. Toch blijven er genoeg redenen waarom de introductie van een digitale munt met grote vraagtekens gepaard moet gaan. Om geloofwaardig te blijven, moeten de tegenstanders wel feitelijk blijven. Zo zal een digitale euro-rekening niet worden verplicht en blijft contant geld bestaan. Ook bevestigde Fabio Paneta, de ECB-directeur die verantwoordelijk is voor de digitale euro, dat die niet programmeerbaar zal zijn en geen negatieve rente zal dragen. De ECB kan simpelweg geen digitale munt invoeren zonder politieke toestemming.

‘Snel, veilig en inclusief’

Wat zijn volgens de ECB dan wel de belangrijkste drijfveren achter de digitale euro? Paneta beweert dat het een ‘snel, veilig en financieel inclusief betalingsalternatief’ zal zijn. Hij gelooft ook dat de Chinese digitale yuan (eCNY), geïntroduceerd in 2020, een dominante mondiale rol zou kunnen spelen en zo het Europese betalingslandschap kan bedreigen.

[su_quote]Al die zogenaamde voordelen van een digitale euro hebben wij namelijk al met chartaal of giraal geld[/su_quote]

Die argumenten klinken bijna net zo vergezocht als de theorieën die op sociale media circuleren. Al die zogenaamde voordelen van een digitale euro hebben wij namelijk al met chartaal of giraal geld. Er is een steeds groter aanbod voor directe betalingen en het depositogarantiestelsel beschermt ons spaargeld. Wat betreft de dreiging die uit China komt: volgens de Chinese tegenhanger van de ECB is de eCNY slechts verantwoordelijk voor 0,13 procent van de totale yuan in omloop. Niet bepaald de tekenen van een opkomende, mondiale reservevaluta.

Koelkast

De digitale euro brengt ook risico’s met zich mee. Als de munt bijvoorbeeld een te groot succes wordt, kan ze een negatieve impact hebben op de stabiliteit van de bankensector. Wordt het een flop, dan ondergraaft ze het vertrouwen in centrale banken.

In het huidige betalingslandschap is er simpelweg geen business case voor een digitale euro. Dit initiatief is een oplossing op zoek naar een probleem, één dat verwarring zal veroorzaken bij mensen en op de al kwetsbare financiële markten. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er centrale banken zijn die de introductie ervan herzien of uitstellen.

Uiteraard staat het de Europese Centrale Bank vrij om met de techniek te experimenten. Mocht het ‘Kodak-moment’ van de betalingssector er dan toch komen, dan kunnen ze nog altijd overgaan tot invoering. Maar tot die tijd, steken we de digitale euro het beste in de koelkast.