De duif is dood

Net voor de lancering van het boek, trommelde Vande Lanotte een rist argeloze journalisten samen en troonde hen moeiteloos mee voor de uitvoering van zijn uitgekookt desinformatieplan. Een aantal zagen in de vele tegenwerpingen van de vice-premier meteen ook de weerlegging van de inhoud van het boek. De journalistieke bronnenkritiek en informatiecontrole stopte blijkbaar aan de ingang Vande Lanottes kabinet.

De keizer kreeg meteen ruggesteun van VRT-hoofdredacteur Luc Rademakers en mediaminister Ingrid Lieten. Samen orchestreerden ze een gecoördineerde begripsverwarring, doorspekt met dubbelzinnigheden over ‘beschermende maatregelen’, het belang van onderzoeksjournalistiek en de ‘kwaliteitsomgevingen’ waarin die best tot stand komt. Tijdens een wedstrijd synchroonzwemmen zou het trio vlot edelmetaal hebben gehaald. Ondertussen werd het boek – ‘een schoolvoorbeeld van onderzoeksjournalistiek’, aldus uitgever André Van Halewyck – vakkundig in de tendentieuze hoek platgedrukt.

Wijze les

Eerder, op 5 mei, had Vande Lanotte in Reyers Laat nochtans zijn consequente zijde getoond: ‘Men is bezig om een boek over Oostende en over mij te maken. (…) Ik vind dat niet zo leuk, maar … ik ben politicus en dus moet je van zo’n dingen onthouden en in de clinch gaan op het inhoudelijke. (…) Het is een deel van de democratie dat je het voorwerp bent van de kritiek en niet degene die de kritiek maakt, anders moet je geen politicus zijn.’

Maar die schijnvertoning was buiten de weerbarstigheid gerekend waarmee de keizer vlak voor de publicatie van het boek terugsloeg. De sfeerschepping dat ‘het boek leest als de blog van Jean-Marie Dedecker’ verraadde meteen dat Vande Lanotte’s tegenaanval niet gespeend zou blijven van populisme.

Erwin Vanmol vatte in Knack van 30 mei het eindspel samen in een magistrale cartoon, waarin Luc Rademakers twee koerierduiven in koelen bloede met een nekschot kaltstellt: ‘Het probleem is aangepakt Herr Kaiser.’ En zoals wijlen Toon Hermans in zijn onvergetelijke auditiesketch al aangaf: ‘Duiven moeten kunnen fladderen, meneer’.

Op diezelfde 30 mei ontving VRT-radiojournalist Johny Vansevenant een eredoctoraat voor 20 jaar ‘betrokken, maar neutrale en uiterst betrouwbare radioverslaggeving’. In De Ochtend wees Vansevenant er op dat onderzoeksjournalistiek ‘een zeer moeilijke discipline is’ en maande aan om ‘heel rustig te blijven’. Dat was volgens interviewster Lisbeth Imbo alvast een ‘wijze les’ van de kersverse eredoctor. 

Zo eindigde een week waarin de vierde macht vleugellam werd gemaakt, toch nog met een feestelijke, valse noot. De duif is dood. Lang leve de Vlaamse onderzoeksjournalistiek.