De kliniek

Liefst vermaak ik u met een reisimpressie, een kleine romantische schets of de berisping van een of andere antisemitische domoor, maar dit keer moet ik een opstel schrijven waarin geen plaats is voor luchtigheid of zoetigs.
De door mij bewonderde August Strindberg noemde omstreeks 1900 de wereld ‘een kliniek voor schrijvers’, waarmee hij bedoelde dat menige Europeaan in een krankzinnigengesticht thuishoorde – en dat schrijvers in de kliniek van de westerse beschaving de psychische kronkels van hun soortgenoten verbaasd observeerden, om hun waarnemingen vervolgens in romans en dergelijke te verwerken.
1900! Dat was nog voor Europa zelfmoord begon te plegen, wat zeg ik, nog voor de psychologie ons naar de rand van de afgrond had geleid.
Ik verzamel al maanden uitspraken van patiënten uit die kliniek in de hoop een patroon te ontwaren, een soort gemeenschappelijk ziektebeeld. Verwarrend genoeg zijn de krankzinnigen van tegenwoordig dikwijls hoogopgeleid en intelligent – maar blijken ze, anders dan het gemene volk, niet in staat het voor de hand liggende te zien. Dat verschijnsel gaat gepaard met het onvermogen zichzelf te aanvaarden als gewone mensen, met alle talenten, gebreken, schandalen en zenuwtrekjes van dien. Prevelend maar nog vaker schuimbekkend dwalen ze door de gangen van het instituut, op zoek naar zaken die ze de anderen kunnen verwijten, hun vinger geheven als die van een victoriaanse oude vrijster met knijpbril, knot, platte hakken en zure adem; ze geven onvermoeibaar gestalte aan de dwingelandij van de radicale inclusie, maar ook aan de paradox van de banvloeken die ze uitvaardigen tegen iedereen die anders denkt.
En zoals de meeste gekken hebben ze geen enkel gevoel voor humor; nee, de grap is niet besteed aan die arme schepsels.
Wonderlijk is ook dat de therapeuten die hen behandelen zelf slachtoffer van hun toewijding aan de psychologie zijn. Deze geleerde mensen zijn ervan overtuigd dat het Zelf van de zieke hoogst waardevol is, dat dit pathologische Zelf permanent bevestigd moet worden, dat de gestoorde identiteit van al deze Narcissussen het grootst mogelijke respect verdient…
Maar het Zelf dat deze lieden voor zich uit projecteren is niets anders dan een schaduw in het water, een luchtbel van het brein. Wie de blinde en onderdanige ezel van zijn Zelf wordt, buigt voor een afgod van eigen makelij.
De oudste bewoner van de kliniek is professor Noel Ignatiev. Soms zie ik hem nog door een gang schuifelen, ik stap op hem af en veeg met een papieren zakdoekje het kwijl van zijn mond. En dan herinner ik me weer het inzicht dat hij nu haast twintig jaar geleden (kort na de aanslag op de Twin Towers) met de wereld deelde: ‘Het doel om het blanke ras af te schaffen is al bij de eerste aanblik dermate aanlokkelijk, dat sommigen het misschien moeilijk zullen vinden te geloven dat er nog andere mensen dan overtuigde blanke suprematisten zijn die zich daartegen verzetten… Vergis u niet: wij zijn van plan de dode blanke mannen te blijven afbreken, en de levende, en de vrouwen ook, tot het sociale concept bekend als ‘het blanke ras’ is vernietigd.’
Dit is als het ware de Oeruitspraak, het Lasciate ogne speranza boven de toegangspoort van de kliniek, die inderdaad wel enige gelijkenis met de Hel van Dante vertoont.
Duizenden verbazingwekkende uitspraken zijn daarop gevolgd. Welke daarvan heb ik opgetekend?
Ach, tientallen, tientallen… waaruit hieronder een bescheiden selectie.

De schrijfster Rachida Lamrabet deed tijdens een themamiddag over literatuur en politiek aan de universiteit van Leiden haar beklag dat de bevooroordeelde westerse beschaving haar een glas water had gepresenteerd, en dat terwijl het ramadan was! En die feestelijk ingepakte fles die ze straks zou krijgen bevatte ongetwijfeld wijn. De organisatoren struikelden zowat over hun verontschuldigingen – hoezeer was de inclusie geschonden, had de boze witte man zijn Leitkultur opgedrongen, het racisme getriomfeerd!
Daarna moest ze naar de WC, een genderneutrale plee, maar daar was zij als moslima niet van gediend, daar kon een als vrouw vermomde vent zitten…
Neemt u mij niet kwalijk, ik liet me even gaan: dat van die WC heb ik erbij verzonnen om u te vermaken, hoewel dergelijke klachten wel degelijk voorkomen, bijvoorbeeld aan de universiteit van Utrecht.

*

Een Britse bibliothecaresse heeft haar beklag gedaan over ‘de witheid van boeken’. Ze beweerde dat ‘heteroseksuele cisgender witte mannen’ onze bibliotheken hadden volgeschreven en dat die bibliotheken bijgevolg fysieke manifestaties van ‘witte mannelijke ideeën’ waren.
Het was alsof ze mijn schedel open zaagde en mijn hersenen kookte.
Ik ontwikkel nu een plan voor een lege bibliotheek.

*

Filosofiestudenten in Cambridge moeten op hun boekenlijst 35 procent vrouwelijke auteurs zetten. Ook als je je onnozel moet zoeken om vrouwelijke filosofen te vinden van het niveau van Kant of Nietzsche. En die niet vindt. Misschien over honderd jaar – er zijn ongetwijfeld maatschappelijke redenen waarom zo weinig vrouwen zich op de wijsbegeerte hebben toegelegd.

*

87 procent van de Britten heeft een hekel aan hedendaagse architectuur, de karbonkels en fallussen ontworpen door Rem Koolhaas en de zijnen. (Wat zegt u? Ja, natuurlijk zijn er uitzonderingen.) Volgens The New Statesman is die kleinburgerlijke afkeer van lelijke gebouwen een vorm van hate speech. Het blad publiceerde daarover een essay met de titel ‘How Classical Architecture Became a Weapon of the Alt-Right’.
De kolossale denkfout die ten grondslag lag aan het artikel was de vermenging van niet-verwante fenomenen. Omdat er bij die extremistische halvegaren ook mensen rondlopen die een hekel hebben aan hedendaagse architectuur is de argeloze ziel die niet van moderne gebouwen houdt een rechtse extremist. Omdat Hitler ademhaalde bent u een nazi.

*

Enzovoorts.

*

Schepen, al eeuwen vrouwelijk in het Engels, worden door sommige maritieme musea tegenwoordig als ‘it’ aangeduid. O, de verwerpelijke gedachte dat je als matroos gewiegd zou worden door een veilige moederschoot!

*

De zanger Daan vond dat het Eurovisiesongfestival niet mocht worden uitgezonden, want dat werd georganiseerd in Israël. Daan heeft niet alleen een hekel aan de kleine Satan maar ook aan de grote en zei na 9/11 in een interview met De Standaard: ‘Het is raar genoeg een grappige herinnering. Ik lag met mijn vriendin en een vriend in bed, een beetje aan het luieren en bekomen van hectische dagen. CNN stond aan op de achtergrond. Toen het eerste vliegtuig insloeg, dacht ik “eindelijk!” en ben ik een bak bier gaan halen. Mijn eerste reactie was: “de Amerikanen krijgen een koekje van eigen deeg.” ’

*

Een bericht in de krant over Andrew Roberts, historicus en biograaf van Churchill: ‘Zijn politiek label is conservatief. En alles aan hem: zijn nette kledij, zijn bijna overdreven zorg voor zijn taal zeggen hetzelfde.’
Dus wie zijn uiterlijk en zijn taal verzorgt is een conservatief. Met conservatief wordt bedoeld: een witte man. Met witte man wordt bedoeld: een patriarch. Een racist. Een fascist. Een Vlaams-nationalist. U dus, mannelijke lezer. Trouwens, dat u nog steeds man bent is ook bedenkelijk.

*

Enzovoort.

*

Een veganist verklaarde in een interview dat hij nooit een vrouw zou kunnen kussen die kaas at: ‘Dat is net zoiets als een racist kussen.’

*

De regisseur Luc Perceval: ‘Als je Leopold II met Hitler vergelijkt, krijg je meteen te horen dat er toch nog een verschil is. En dan denk ik: wat is dat verschil? Dat de misdaden van Hitler hier in Europa hebben plaatsgevonden, en die van Leopold II 3.000 kilometer verder? Dat vind ik een choquerende gedachte.’
De bijna kokette domheid van zo’n uitspraak – alsof de hebzuchtige schurk Leopold II een programma van genocide met behulp van gaskamers ten uitvoer bracht. Alsof je door op het verschil te wijzen de koninklijke misdaden zou vergoelijken.

*

Enzovoort. Ik geeuw. Die gekken zijn vermoeiend.

*

Sabrine Ingabire: ‘Ik vind het dus echt wel oké millennial te zijn. Ik zal mijn avocado op toast eten in mijn gehuurde appartement terwijl ik het kapitalistisch patriarchaat bestrijd en mijn vrienden tag in Surprised Pikachu memes. En ik wil een participation trophy omdat ik vandaag om 8 uur ben opgestaan.’
De columniste is pas 23, maar ze bestrijdt het kapitalistische patriarchaat al, welks Engels ze klakkeloos heeft overgenomen, terwijl ze zonder kapitalisme geen avocado zou hebben gekend.

*

Enzovoort, ad finitum.