De ondergang van het Avondland

Dat is vooral te danken aan de jongens en meisjes die PEGIDA en de Vlaamse variant VLATIVA recent boven de doopvont hielden. Dirk Rochtus scheen zijn licht al over de Patriottische Europeanen Tegen de Islamisering van Duitsland en het Avondland, zoals PEGIDA in het nederduits heet.

In Verschueren Groot Encylcopedisch Woordenboek, een mix van woordenboek en mini-encyclopedie, heet het Avondland een ‘dichterlijk’ woord te zijn, dat betekent: ‘land in het westen, Europa’. Ook Wikipedia leert zulks, maar wil een meer wetenschappelijke naamkundige verklaring. Europa komt van het Fenicische woord ‘erb’, dat ‘avond’ betekent. Daarom ook dat ten oosten van het Avondland het Morgenland ligt. In het ene gaat de zon onder – het westen dus, in het andere komt de zon op – het oosten. Geen wonder dat er nooit een eenduidig begrip is geweest om Karel V’s rijk te benoemen– u weet wel, dat rijk waar de zon nooit onder ging.
Als ‘Avondland’ een Fenicische oorsprong zou hebben, is het natuurlijk godgeklaagd (u vulle zelf uw god/goden in) dat die anti-islamisten net daar de mosterd halen. Uit de Levant verdorie. Uit het Midden-Oosten. Uit het kruitvat dat zijn zanderige zonen uitzendt – of terugzendt – om met kalasjnikov of FN-geweer verderf te zaaien in het Vrije Westen;

Hoe klinkt het in feite bij Oswald Spengler, de Oost-Pruisische natuurwetenschapper die tijdens de Eerste Wereldoorlog het vuistdikke Untergang des Abendlandes – Umrisse einer Morphologie der Weltgeschichte schreef? De man voorspelde in zijn logisch-cyclische geschiedschrijving de ondergang van de ‘West-Europese Geest’. Toen al. Sindsdien is de titel van zijn werk een boutade geworden. Het Avondland – Noord-Amerika en West-Europa, volgens de door de Conservatieve Revolutie graag geciteerde denker – zou niet tenonder gaan door ingrijpen van het islami(s)tische Nabije Oosten. Zijn ondergang is inherent aan de beschavingsfase waarin het oude continent en zijn Amerikaanse pendant zich bevonden (of bevinden, voor de believers). Zouden de Pegidariërs daar de mosterd gehaald hebben? Benieuwd of een van hun leiders Spengler ooit gelezen heeft. Het boek hoort anno vandaag immers bij de top van de veel uitgeleende maar amper gelezen boeken, met Ulysses van Joyce. En – niet te vergeten – Hugo Claus’ Het verdriet van België. Dat was ooit anders. De Nederlandse historicus Frits Boterman noemt de Untergang ‘het meest gelezen geschiedfilosofische werk van de Weimarrepubliek.’

Enfin, ik citeer graag de eerste zin uit mijn exemplaar (33-47e druk) van Spenglers Untergang: ‘Kaum ein anders geschichtphilosophisches Werk ist in der Welt und vor allem in Deutshland so heftig diskutiert und so gründlich miBverstanden worden wie Oswald Spenglers “Untergang des Abendlandes”, ein Werk, dessen Titel zum – meist oberflächlich gebrachten – Schlagwort wurde.’ Zou het kunnen dat de Pegidariërs zelfs de eerste zin van het boek niet hebben gelezen?

Soit, als het van diezelfde Spengler – die het begrip Avondland als geen ander heeft gemunt – afhangt, dan gaat onze ‘Hochkultur’ maar tenonder in 2200. Het zal dus nog even duren voor de laatste verlichte geest hier het licht uitdoet.

P.S. Overigens maakte de filosoof-natuurkundige in zijn zoektocht naar een logica van de geschiedenis ook gewaag van een ‘copernicaanse revolutie’. Nil novi sub sole, om het in een vroeg-eenentwintigste-eeuwse populaire taal te zeggen.