In de schaduw van de schaduwpremier

Zaterdag verkiest de partijraad van N-VA tijdens een bijeenkomst in Affligem twee nieuwe ondervoorzitters, een algemeen secretaris en vijftien leden van het partijbestuur. De verkiezing van de vijftien nieuwe leden van het partijbestuur, die de partijraad en de militante basis van de partij moeten vertegenwoordigen, heeft een paar interessante aspecten. Krijgt ex-senator Huub Broers eerherstel, nadat hij de duimen moest leggen voor gecoöpteerde gelukkigen Jan Becaus en Pol Van Den Driessche? Wellicht. Kan de immer kritische jurist Matthias Storme zijn zitje in het partijbestuur handhaven? Valt nog te bezien. 

Het is echter vooral uitkijken naar de nieuwe ondervoorzitters en de algemeen secretaris. Omdat de N-VA een strak geleide partij is, zullen zij een belangrijke rol zullen spelen in de komende jaren. Het partijbestuur speelt een belangrijke rol, maar de echte beslissingen worden genomen in kringen rond voorzitter De Wever en in het Dagelijks Bestuur (DB) van de partij. Een partij die twee regeringen domineert, dagelijks door verschillende media en het halve middenveld onder vuur genomen wordt en het moet stellen met een leger onervaren soldaten, kan zich geen overbevolkte cockpit vol amateurpiloten permitteren. 

Sterke luitenanten

De nieuwe ondervoorzitters en algemeen secretaris komen in het DB en daarmee aan de knoppen van de partij te zitten. De ondervoorzitters vervangen Ben Weyts, die al enkele maanden de handen vol heeft in de Vlaamse Regering. Daarmee wordt meteen duidelijk dat de rol van het ondervoorzitterschap groot kan zijn. Zeker intern kan een ondervoorzitter zich laten gelden, en als eerste luitenanten zullen ze bepalend zijn bij zowel het korte- als ook het langetermijnproject van de grootste partij van dit land.

De verwachting is dat N-VA de nieuwe ondervoorzitters ook vaak zal uitspelen in de externe communicatie. De ondervoorzitters zijn goed geplaatst om slecht nieuws te brengen, de partijlijn in de verf te zetten of scherpe boodschappen in de markt te zetten. Dat staat de partij toe spaarzamer om te springen met Bart De Wever, die beseft dat het beeld van een Antwerpse ‘schaduwpremier’ Charles Michel pijn dreigt te doen. Elke opgetrokken wenbkbrauw zal De Wever tijdens de komende jaren aangewreven worden, maar ondervoorzitters kunnen wel vrijuit spreken en desnoods ministers tot de orde roepen. 

De algemeen secretaris is vooral belast met de interne organisatie. Gezien de snelle expansie van de partij, het gebrek aan ervaring bij het gros van de mandatarissen en de grote interne uitdagingen zal ook de algemeen secretaris een sleutelrol spelen in de komende jaren. Of de N-VA ja dan nee goed voorbereid aan de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 zal deelnemen, kan erg afhankelijk worden van de nieuwe algemeen secretaris. Die nieuwe secretaris volgt Andries Gryffroy op. Gryffroy werd op 25 mei verkozen in het Vlaams Parlement – nadat hij volgens kwatongen voor zichzelf de 3de plaats op de lijst had geregeld. Ook dat toont de voordelen van de job. 

Periferie aan de macht? 

Er zijn zes kandidaten voor de twee mandaten als ondervoorzitter, en twee kandidaten voor de enkele post van algemeen secretaris. De kandidaten voor het ondervoorzitterschap zijn: 

– Guido Vaganée (burgemeester van Bonheiden, 47)
– Inez De Coninck (Kamerlid uit Opwijk, 37) 
– Lies Jans (Vlaams Parlementslid uit Hasselt, 40)
– Rufij Baeke (huisarts uit Kaprijke, 67)
– Sander Loones (Europees Parlementslid uit Oostduinkerke, 35)
– Veerle Baeyens (burgemeester van Haaltert, 44)

De race is nog niet gelopen en de partijraad heeft zich al eerder onvoorspelbaar getoond. Toch bestaat er intern heel wat steun voor het duo Loones en Jans. Sander Loones is de zoon van Volksunie-oudgediende Jan Loones. Hij kan beschikken over het netwerk van zijn vader, maar heeft vooral zelf zijn sporen verdiend als coördinator van de studiedienst bij N-VA. In die hoedanigheid speelde Loones een cruciale rol tijdens de regeringsonderhandelingen van afgelopen zomer. De sympathieke en zeer verstandige Loones wordt binnen N-VA breed gewaardeerd en hij geniet de steun en het volste vertrouwen van de partijtop. Jans is de coming lady van de N-VA in Limburg en heeft zich in het Vlaams Parlement laten opmerken met gedegen werk en noeste werklust. Ze is ook een vrouw, wat de mannenpartij N-VA echt wel kan gebruiken. 

Voor de post van algemeen secretaris zijn er twee kandidaten: 

– Louis Ide (Europees Parlementslid uit Zwalm, 41) 
– Tim Moens (ingenieur uit Lede, 39)

De race kan spannend worden. Moens diende twee termijnen als voorzitter van de partijraad, die de algemeen secretaris moet verkiezen, en heeft meer vrienden dan vijanden. Ide is dan weer een gerespecteerde specialist binnen de partij, die als gewezen ondervoorzitter heel wat adelbrieven kan voorleggen. Hij heeft bovendien getoond dat het hem menens is: als Ide wordt verkozen tot algemeen secretaris, verlaat hij het Europees parlement om zich volledig op zijn functie toe te leggen. 

Hoe dan ook ziet het er niet slecht uit voor de perifere provincies. Als Loones en Jans verkozen worden, gaat het ondervoorzitterschap naar West-Vlaanderen en Limburg. Ook Ide is een geboren West-Vlaming, iets wat je er volgens kritische waarnemers van de provincie nooit helemaal uitkrijgt. Dat zou op zich al een goede manier zijn om het Antwerpse imago van de N-VA wat te verzachten. Geen enkele partij wil, zoals het Vlaams Belang, eeuwig de partij van de Antwerpse gemeenteraad blijven.  

Hopelijk beseffen alle leden van de N-VA-partijraad dat ze voor een belangrijke stem uitbrengen. De personen die in de komende jaren in de schaduw van de schaduwpremier opereren zullen in niet geringe mate bepalen hoe lang N-VA het nog trekt als grootste en toonaangevende partij. De Wever heeft op zijn dooie eentje vier verkiezingen op rij gewonnen. Voor nummers vijf en zes zal heel sterk personeel nodig zijn.