De terugkeer van de Taliban

Maanden geleden al voorspelden experten de terugkeer van de Taliban indien het Westen zich volledig zou terugtrekken. Dat het zo snel zou gaan, verrast iedereen. Het ziet ernaar uit dat zelfs voor de officiële einddatum van terugtrekking, 9/11 — exact 20 jaar na de aanslagen op de WTC-torens en het Pentagon — heel Afghanistan terug onder Talibancontrole valt, miljoenenstad Kaboel incluis. Dit is niet meer of niet minder dan een blitzkrieg. President Biden krijgt voor het eerst sinds zijn presidentschap de wind van voren. Deze roekeloze terugtrekking wordt hem zwaar aangerekend.

Vrouwenrechten

‘Een beeld zegt meer dan duizend woorden. Jonge vrouwen in Kaboel, Afghanistan 1972. #islamisme #vrouwenrechten #hijab’, tweette collega-Kamerlid en internationale vrouwenrechtenactiviste Darya Safai eerder deze week. Het beeld is treffend. De afgelopen 20 jaar onder westerse controle hebben Afghaanse vrouwen en meisjes hun rechten, die ze onder het Talibanregime allemaal kwijt waren, stap voor stap teruggekregen. Het recht om te studeren, te werken, met de auto en de fiets te rijden, zelf een levenspartner te kiezen en zo veel meer.

De blitzkrieg van de Taliban maakt van vrouwen de grootste slachtoffers. Hij leidt ons tot de onvermijdelijke vraag of en waarom de Afghaanse bevolking de Taliban dan toch verkiest boven de Amerikanen, Italianen of Duitsers. Hiervoor moeten we veel verder terug in de geschiedenis.

Om Afghanistan te begrijpen, moet je kijken naar haar historische, religieuze en ethische context. Sinds de oprichting van de moderne Afghaanse staat in de 18de eeuw is er geen enkele buitenlandse mogendheid in geslaagd om het land te overwinnen en volledig te overheersen. Niet de Britten, die het probeerden in 1839-42 en in 1878-80 en in 1919 de handdoek in de ring gooiden. Maar ook niet de Russen, die het probeerden van 1979 tot 1989.

Islamitisch Emiraat

Na het vertrek van de Sovjets en een aantal kleinere burgeroorlogen is het Ahmad Shah Massoud die in 1992 in Kaboel de ‘Islamic State of Afghanistan’ uitroept. In 1994 maken de Taliban hun eerste verschijning in Kandahar. De stad die ze gisteren na 20 jaar terug heroverden op het Afghaanse regeringsleger. In 1996 veroverden de Taliban Kaboel zonder enig gevecht nadat Massoud zijn leger had teruggetrokken in het noorden. De Taliban noemde haar Koran-, Sharia- en Boerka-regime het ‘Islamitische Emiraat van Afghanistan’.

In datzelfde jaar keerde Osama Bin Laden terug van Soedan naar Afghanistan. Hij begon terroristen te trainen om te vechten tegen de VS en ‘het Westen’. Op 9 september 2001 wordt Ahmad Shah Massoud, de leider van de Noordelijke Alliantie, vermoord door een al-Qaida-zelfmoordterrorist. Die was gehuwd met de Marokkaans-Belgische ‘zwarte weduwe’ Malika El Aroud. Als staatssecretaris trok ik haar Belgische verblijfsrecht in, maar Mahdi krijgt haar niet teruggestuurd naar Marokko. Met als gevolg dat ze opnieuw vrij rondloopt.

Massoud werd postuum uitgeroepen tot ‘Held van de Afghaanse natie’ door de regering Karzai. En op 11 september gebeurde wat iedereen zich herinnert. De grootste terroristische aanslag op westers grondgebied ooit. Met 2.996 doden en twee keer zoveel gewonden. Als reactie hierop werd voor het eerst ooit het Artikel 5 van het NAVO-verdrag — ‘een aanval op een NAVO-lidstaat is een aanval op alle NAVO-lidstaten’ — geactiveerd. Ook de VN schaarde zich achter de represailles en westerse inval in Afghanistan. Dit onder het recht op collectieve verdediging via het Artikel 51 van het VN-charter.

Fata morgana

20 jaar, 3.500 dode westerse soldaten, een veelvoud aan levenslang gewonden en 2 biljoen (!) dollar later staan we opnieuw waar het allemaal begon: bij een Islamitisch Emiraat dat vrouwen ophokt, homo’s stenigt en het internationaal terrorisme een vrijhaven biedt.

Waar zijn die honderdduizenden militairen die we de afgelopen jaren opgeleid, getraind en bewapend hebben met maar één doel voor ogen: hun land verdedigen tegen de Taliban? In rook opgegaan? Was dat dan één grote fata morgana? Wat dan met die stoere strijdersuitspraken als ‘Afghaanse kinderen krijgen meer buskruit dan rijstpap voorgeschoteld’ of ‘Ze slapen met de Kalasjnikov naast het bed’? Geldt dat dan enkel voor de Taliban? Heel wat steden vallen immers zonder veel weerstand. Of hebben we ons om de tuin laten leiden? Verkiezen de meeste Afghanen nog liever de eigen Taliban boven de vreemdelingen uit het Westen?

Vluchtelingenstroom

En de westerse nachtmerrie is lang niet voorbij. Want los van de toekomstige terroristische dreiging op westers grondgebied zal de Afghaanse vluchtelingenstroom richting Europa nog massaler op gang komen. Daarenboven zal elke Afghaan die al jaren illegaal in Europa verblijft — en dat zijn er honderdduizenden — plots een zoveelste nieuwe asielaanvraag indienen en nu wél erkend worden als vluchteling en papieren krijgen. Wraakroepend, maar de realiteit in dit Europa van lafhartig leiderschap.

Een mens zou er voor minder cynisch van worden. Want, zeg nu zelf, wat zijn we in Mali aan het doen? Of Irak? Burkina-Faso? Niger?

(Met dank aan Prof. Dr. Karl Lamers, Duits topexpert inzake Afghanistan, voor de inspiratie)