De Waalse vakbonden tegen de PS

Op de zondagse debatprogramma’s op RTL en RTBf is het de gewoonte om naast politici, economen, werkgevers en vakbondslui ook regelmatig Jan Modaal uit te nodigen die dan zijn mening kan komen verkondigen over één of ander heikel thema. Vorige maand was dat naar aanleiding van de nieuwe regeling rond de dalende werkloosheidsuitkeringen die sinds 1 november van toepassing is. Zowel op de openbare omroep als bij RTL nam een langdurig werkloze deel aan het debat. Op RTL duurde het maar een paar minuten vooraleer de werkloze dame één van de aanwezigen –VBO-topman Pieter Timmermans – begon uit te schelden.

Het verwijt? Met hun pleidooi voor sterk dalende werkloosheidsuitkeringen duwen de werkgevers duizenden mensen in de armoede. Timmermans verdedigde zich door te stellen dat de mate van degressiviteit van de uitkeringen in België eigenlijk te vergelijken is met die in de andere Europese landen en dat er bovendien tal van staten zijn waar de uitkering duidelijk beperkt is in de tijd. Vaak al vanaf het tweede of derde jaar werkloosheid. In België komt men volgens de nieuwe regeling meestal pas na vier jaar in de bijstand terecht. Maar het mocht niet baten. De dame was niet overtuigd door de argumenten en ze werd daarin gesteund door de aanwezige FGTB-vertegenwoordigers.

De sterker dalende werkloosheidsuitkeringen zijn in Vlaanderen eigenlijk nooit echt een onderwerp van debat geweest. Zelfs de linkerzijde met de sp.a en Groen kan er zich in vinden. In Wallonië is dat anders om drie zeer eenvoudige redenen. Ten eerste ligt de werkloosheidsgraad er veel hoger: 4,3 procent in Vlaanderen en bijna 10 procent in Wallonië. Ten tweede is er ook een groot verschil in langdurige werkloosheid tussen de twee regio’s: 1,8 procent in Vlaanderen en 5,3 procent in Wallonië. Ten derde is de Forem, de Waalse VDAB, veel trager gestart met het activeren van werklozen. Vandaar dat er dus een grote structurele groep is van mensen die al jaren niet meer werkt en verloren lijkt voor de arbeidsmarkt.

De oude as Henegouwen-Luik

Voor de Waalse socialistische vakbond FGTB is deze aanpassing van het werkloosheidssysteem het ultieme verraad van de PS. De relaties tussen de partij en de vakbond zijn al een tijdje danig verziekt. Sinds het aantreden van Elio Di Rupo I grijpt de socialistische vakbond elke gelegenheid aan om het ongenoegen over de in hun ogen centrumrechtse regering te ventileren. Dit leidt echter ook tot een verdere verwijdering van de Waalse en Vlaamse vleugels van de socialistische vakbond. Ook het Vlaams ABVV heeft heel wat kritiek op het beleid van de regering-Di Rupo maar gaat van het principe uit dat het zonder de socialisten in de regering nog veel erger zou zijn.

Die verschillende visies binnen de toch grotendeels unitaire rode vakbond werden pijnlijk duidelijk naar aanleiding van de vakbondsactie van 14 november. De stakingen en betogingen maakten deel uit van een Europese actiedag maar het was duidelijk dat het militantisme om eraan deel te nemen groter was in Wallonië dan in Vlaanderen. Dat bleek niet alleen uit de treinstaking. Als we een provnciaal Waals overzicht maken van de stakingsacties dan blijken die vooral op de oeroude industrie-as Henegouwen-Luik te hebben plaatsgevonden. Meestal in de metaalsector. De Waalse metaalvakbond is binnen het ABVV overigens meer en meer ongeleid projectiel geworden. Een paar maanden geleden moest de nationale top van het ABVV olie op de golven gooien nadat de Waalse metaalbond een vrije tribune in Le Soir had gepubliceerd waarin men het gebrek aan militantisme van de top aanklaagde.

Geen echte splitsing

Het extreme militantisme van de Waalse metaalbond heeft een aantal jaar geleden trouwens geleid tot een formele splitsing tussen het Waalse en het Vlaamse ABVV Metaal. Al speelde het feit dat Vlaams ABVV-topman Herwig Jorissen een oud-VMO’er is daar ook een rol in. Volgt straks een verdere formele splitsing van het ABVV nu de Vlaamse en Waalse vleugels bijna in gespreide slagorde of toch op een verschillende manier actie voeren? Niet direct. Het ABVV blijft een unitaire instelling. Alleen wordt ze niet zo centralistisch geleid als de christelijke vakbond ACV. Gevolg is dat de centrales (de metaalbond, de bediendencentrale,…) en de regionale pijlers er zeer machtig zijn en vaak de te volgen lijn opleggen aan de nationale top. En dus ook vragen om de PS blijvend onder druk te zetten.