De wil van het Catalaanse volk

Spanje wil – bij monde van premier Rajoy – het referendum dat de Catalanen zouden organiseren op 9 november, niet erkennen, wat de uitslag ook zal zijn. Catalonië zal – bij monde van minister-president Mas – het referendum toch organiseren en verwacht het respect voor en naleven van de uitslag.

Die uitslag ziet er in alle peilingen die er tot dusver waren, rooskleurig uit. Op de eerste vraag – moet Catalonië een staat worden – zal er ruim meer dan 50 % ‘ja’ stemmen. De campagne wordt immers gedragen door de meeste politieke partijen; enkel de conservatieve regeringspartij Partido Popular (PP) is tegen, net als de populistische unitaristische Ciutadans (C’s). Alle andere partijen in het Catalaanse parlement staan volmondig achter de ja-stem: de grote centrumrechtse regeringspartij CiU, de kleinere radicale nationalisten zoals CUP en ERC, Groen Links (ICV-EUiA). De Catalaanse socialisten, een affiliatie van de Spaanse PSOE, is verdeeld, hoewel officieel tegen.

Hoewel het referendum door de burger wordt beslecht, ligt toch ook een sleutel bij die laatste Catalaanse socialistische partij (PSC). Om de organisatie en noodzaak van het referendum kracht bij te stellen en Madrid op zijn plaats te zetten, organiseerden tal van gemeenteraden vorige week een stemming pro referendum. En wat blijkt? Niet alleen in 700 gemeenteraden, waaronder die van hoofdstad Barcelona, werd een initiatief voor het referendum gesteund, maar in vele gemeenteraden steunt ook de PSC het referendum. Van de 947 gemeenteraden wordt verwacht dat meer dan 900 gemeenteraden het referendum steunen.

Ook de Spaanse PSOE is, samen met PP, tegen het referendum en dus ook tegen de uitslag ervan. De Catalaanse schoonzoon is echter altijd al voor meer autonomie geweest, en alvast voor meer autonomie voor Catalonië dan de PSOE wou. Een vorige Catalaanse regering bestond zelfs uit de PSC en de radicaal-nationalistische linkse ERC. De kiezers van die laatste waren daar wel niet mee opgezet, maar het feit alleen al was ongezien.

Ondertussen blijft het pokeren en schaken tegelijkertijd. Rajoy blijft ‘neen’ zeggen tegen het ‘antidemocratische’ referendum. Mas blijft ‘ja’ roepen, en zal het referendum organiseren. Rajoy rolde zijn spierballen en heeft het voorstel om het referendum te organiseren maandag naar het Grondwettelijk Hof gestuurd, dat had naar het schijnt geen uur nodig om – unaniem – het geplande referendum op te schorten. In Catalonië blijft men van plan het referendum te laten plaatsvinden. Diezelfde maandag immers stelde vice-minister-president van Catalonië, Joana Ortega, meer dan 10 000 stembussen te klaren en meer dan 6 miljoen stembrieven te drukken – net als in Schotland mag je gaan stemmen vanaf je zestiende.

Hoe ook, het lijkt erop dat Madrid de wil van het Catalaanse volk naast zich neerlegt. De goed georganiseerde catalanisten – koepelvereniging Assemblea National Catalana (ANC) op kop – voeren een stevige campagne op straat, in de media en de sociale media. Nieuwste vondst is de aanval tegen Spanje mocht dat de stembusslag vanuit legaal standpunt willen boycotten. De wil van het volk is legitiem. Daarom voeren de catalanisten nu her en der actie met een gekooide stembus. Dinsdagavond riepen ze de ja-stemmers op om actie te voeren voor de deuren van hun gemeentehuis en aldus hun eis om – democratisch – gehoord te worden, kracht bij te zetten. Duizenden mensen kwamen op straat.

Wat in Schotland wel kon, mag niet in Spanje. ‘Ze gunnen het ons niet om “de vraag” te stellen, omdat ze bang zijn van het antwoord’, luidt het bij het ANC. Wordt vervolgd.

Foto: Catalaans minister-president ondertekent het ondertussen door Madrid opgeschorte decreet m.b.t. de organisatie van het onafhankelijkheidsreferendum. (c) Generalitat