La Diada: leiderloos, maar nooit doelloos

La Diada: pelgrimstocht met internationaal karakter

La Diada op 11 september staat jaarlijks in mijn agenda aangevinkt. In Barcelona trek ik met tienduizenden voorstanders van een onafhankelijk Catalonië de straat op voor de Catalaanse nationale feestdag. La Diada is een pelgrimstocht met internationaal karakter: niet langer enkel voor de Catalaanse nationalisten maar ook voor nationalisten uit heel Europa. Die dag voelen we ons verbonden in de strijd voor democratie en voor het recht op zelfbeschikking.

2018 zal de boeken ingaan als een bijzonder emotionele editie. Een zee van blauw, rood en geel zal door de straten optrekken, maar zonder haar leiders. Vele prominenten, die vorig jaar hun aanhangers de laatste rechte lijn naar het onafhankelijkheidsreferendum stuwden, zullen afwezig blijven: vervolgd, in ballingschap of achter Spaanse tralies. Hun afwezigheid werpt een schaduw over de feestelijkheden.

La Diada zal dan ook in teken van hen staan. Een kans om de negen Catalaanse gevangen leiders en hun families een hart onder de riem te steken. Hen te laten weten dat het niet voor niets was: één jaar later staan we er nog steeds, misschien wat geschaafd, maar ongebroken. ‘Catalunya, nou estat d’Europa’: de strijd gaat voort en we accepteren niets minder dan hun onvoorwaardelijke vrijlating. ‘Either freedom or freedom’, zoals de nieuwe president Quim Torra het verwoordde.

Nachtelijke ‘schoonmaakbrigades’

La Diada is ook het moment om de balans op te maken van het aflopen jaar en conclusies te trekken voor de toekomst. De Catalaanse economie mag dan weer hoge toppen scheren, haar gemeenschap verkeerd in limbo, diep verscheurd door het politiek immobilisme. Voor de toerist mag het lijken of de rust is weergekeerd, maar ’s nachts woedt de oorlog om de gele lintjes, symbool van het protest. Gemaskerde mannen, zogenoemde ‘schoonmaakbrigades’ komen dan op straat om steden en dorpen te zuiveren van pro-Catalaanse symbolen. Falangisten schuimen vaak ongestoord de straten af en bekladden zo bijvoorbeeld het Belgisch consulaat in Barcelona met slogans tegen Puigdemont en de Belgische justitie die hem weigert uit te leveren.

Rijpende geesten, in Madrid en Europa

Het stemt mij triest dat dit in het Europa van de 21ste eeuw nog kan. Het bevestigt de nood voor een nieuw en bindend referendum, deze keer met medewerking van de Spaanse overheid. De geesten in Madrid lijken langzaam te rijpen: de nieuwe Spaanse premier Sánchez biedt de dialoog aan en zelfs een referendum over het autonomiestatuut. Madrid loopt echter jaren achter de feiten, de Catalanen hebben die pagina al lang omgeslagen. Ze voelen maar weinig behoefte om verder nog binnen de Madrileense lijntjes te kleuren.

Waar zij nood aan hebben is een politieke dialoog op evenwaardig niveau en een kans om hun stem uit te brengen zonder de gummiknuppel te moeten vrezen. De druk die andere Europese landen uitoefenen zal cruciaal zijn. Het Duitse vonnis in de zaak Puigdemont legde zo een belangrijk fundament voor de Catalaanse verdediging: Europa zal niet meegaan in de vervolgingslogica van Madrid.

Bron van inspiratie

La Diada is voor mij ook de ideale gelegenheid om de Vlaamse batterijen terug op te laden. De wilskracht en enthousiasme van de Catalanen zijn niet alleen aanstekelijk, maar ook een bron van inspiratie. De Catalaanse strijd is ook die van Vlaanderen, ten minste op het slagveld de Europese Unie. Iedere stap die de Catalanen zetten — of die we hen helpen zetten — in de acceptatie en legitimatie van hun onafhankelijkheidsstrijd en het radicaal verwerpen van politieke vervolging, is ook een gewonnen slag voor Vlaanderen.

Voor de verkiezingen van 2019 moeten we onze steun dan ook nog verder opdrijven. Ik droom op La Diada alvast van een groot Vlaams-Catalaans verbond dat de hand reikt aan alle Europese regionalisten. Een kans om de Unie om te vormen tot een motor voor ontvoogding en regionalisme. Aan bondgenoten hier in Barcelona op deze feestdag zal het alvast niet ontbreken.