Dood en begraven

Wie reageerde er toen verontwaardigd? Peter De Roover, ere-voorzitter van de Vlaamse Volksbeweging (VVB) en op dat moment vooral actief als chef politiek van Doorbraak. Het Vlaams Belang, met een persmededeling, vond de uitspraak ‘grof en beledigend’. De VVB bij monde van toenmalig voorzitter Guido Moons en … politiek secretaris Peter De Roover … daarvoor trouwens op de vingers getikt door ‘t Pallieterke, omdat de vereniging uitvalt naar de carrièristen in de Beweging die makkelijk succes hopen te vinden in de Partij. Ook de rechtse IJzerwake en Voorpost reageren gepikeerd op de hoogmoedige De Wever. Dat is het zowat. Van de Gravensteengroep geen woord. En ook op Doorbraak besteedden we er toen in feite geen aandacht aan. (Voor een overzicht: klik hier.)

 Ondertussen zijn we nog geen twee jaar verder. De N-VA zoog het Vlaams Belang haast volledig leeg, waarmee één van de twee partijpolitieke vertalingen van de (radicale) Vlaamse Beweging haast van het toneel dreigt te verdwijnen. De Vlaamse Volksbeweging die bij vorige verkiezingen nog succesrijk het BHV-verzet organiseerde blijft al langer dan vandaag onder het oppervlak en slaagde er bijvoorbeeld niet in te wegen op de jongste verkiezingscampagne. Kritische opiniërende stemmen als Peter De Roover en Hendrik Vuye, die makkelijk toegang hadden tot de media, zijn ondertussen partijpoliticus. Vandaag is er géén vereniging uit de georganiseerde Vlaamse Beweging die én kan opiniëren én mobiliseren – dékracht van de Vlaamse Volksbeweging in de jaren 1990 en begin 2000. Toen maakten Peter De Roover – Kamerlid voor N-VA vanaf donderdag– en Jan Jambon – al sinds 2010 Kamerlid voor diezelfde partij – er het mooie weer. En ook vanuit de Gravensteengroep stapten Eric Defoort (terug) naar de partijpolitiek (als voorzitter van de Europese Vrije Alliantie) en Johan Swinnen (Kamerfractiesecretaris en – wie weet – straks kabinetschef Cultuur?).

Het lijkt erop dat de N-VA niet enkel het Vlaams Belang heeft leeggezogen, maar meteen ook de hele georganiseerde Vlaamse Beweging. Ongetwijfeld zijn ‘Partij en Beweging’ communicerende vaten, maar toch ook niet helemaal. Ten tijde van het Egmontpact of in de jaren 1990 was er een sterke Vlaamse Beweging – gedomineerd door cultuurfondsen destijds, later vooral door de VVB; de IJzerbedevaart is ondertussen voltooid verleden tijd. Vandaag is de Vlaamse Beweging volledig afwezig. Wie jong is en wat wil, stapt beter naar ‘de partij’. Want in ‘de beweging’ valt weinig te (be)leven. Daar moet je zelfs geen ambitieuze carrièrejager zijn.

De Wevers woorden waren zo geen wishful thinking, dan ondertussen toch realiteit. De politieke Vlaamse Beweging is vandaag zo goed als dood.

Nog geen jaar geleden liet De Roover zich ontvallen dat een van de redenen dat hij zo vaak door de media werd opgezocht, als N-VA afwezig bleef in bepaalde discussies of debatten, de armoede was aan Vlaams-nationale opiniërende zijde. Onafhankelijke stemmen als Jean-Pierre Rondas – die vorige week nog uitvoerig ten tonele werd gevoerd in Knack – en Bart Maddens zijn de weinige uitzonderingen die nog door de media worden opgezocht – oud-strijdmakker De Roover is nu partijpoliticus. Dat Rondas en Maddens medewerker zijn aan Doorbraak, mag geen toeval heten. Het is nu maar hopen dat ze niet worden opgepikt als gecoöpteerd senator – in de wandelgangen werd de naam prof. Dirk Rochtus wel eens gefluisterd, ook al Doorbraak-medewerker.

Met eenderde van het Vlaamse kiezerscorps in haar kielzog, is het misschien niet te verwonderen dat diezelfde Vlaamse Beweging het laat afweten. De N-VA als de partijpolitieke vertaling en emanatie van diezelfde beweging – al stoort Gerolf Annemans zich daar terecht aan in zijn boek Van loopgraven tot republiek.

Er van uitgaande dat de N-VA nu met luide stem de Vlaamse Beweging vertolkt, dan doet ze dat voortaan zonder waakhond, zonder kritische scheidsrechter die waakt over de belangen van de Vlaamse bevolking. Want Voka, dat is al lang niet meer ‘de Vlaamse Beweging’. En het Davidsfonds heeft zich teruggeplooid op cultuurreizen met Mark Eyskens en andere wandelzoektochten. Het OVV – het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen – is een praatbarak zonder Schwung of daadkracht (en ook dat was anders; bij de formatiegesprekken in 1999 mocht het OVV nog op visite bij Paars). De IJzerwake baadt in nostalgie naar een verleden dat we misschien beter vergeten. De Vlaamse Volksbeweging van 2014 is een schim van die van 1994. Niemand dus die N-VA zal kunnen terugfluiten wanneer nodig. Iets zegt me dat de Partij dat ook graag zo heeft …

Er rest niet veel, tenzij wat opiniërende ‘cellen’ als Meervoud, Gravensteengroep en deze Doorbraak. Kleine waakhondjes, noodzakelijke gatekeepers van de institutionele evolutie van Vlaanderen en emancipatie van Vlamingen in België en in Europa. Van mobiliserende krachten is echter geen sprake. Vlaanderen moét op beide oren slapen. Het land is in goede handen. Waakhonden maken toch maar vervelend lawaai.