Door gebrek aan kennis en hypocrisie komt er nooit een structurele hervorming van intercommunales

In een persbericht liet Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Liesbeth Homans (N-VA) weten dat ze niet wil dat er komende vrijdag op een statutenwijziging tijdens de algemene vergadering bestuursmandaten bij komen bij de waterintercommunale Farys. Die zou volgens haar zelfs van plan zijn het aantal leden van de raad van bestuur te verdrievoudigen. Farys is het vroegere TMVW, een intercommunale die vooral voor Oost- en West-Vlaamse gemeenten de distributie van drinkwater beheert. Het aantal leden in de raad van bestuur van Farys (TMVW) wordt opgetrokken naar 114 terwijl dit volgens de minister nu nog 36 is. En er zouden ook 142 leden aangewezen worden in de raad van bestuur van TMVS, dat volgens de minister een nieuw op te richten intergemeentelijk samenwerkingsverband zou zijn. Voor de minister is dit onaanvaardbaar en een fout signaal. 

Onkunde en gebrek aan kennis is het eerste probleem

De minister heeft natuurlijk gelijk dat we vandaag zeker geen mandaten extra moeten bijmaken. Maar zelfs Farys de intercommunale die makelaar in alles is zou dit in juni 2017 zelfs niet durven om mandaten bij te maken. Het persbericht van de minister is ronduit desinformatie gebaseerd op een duidelijk acuut gebrek aan enige kennis over de intercommunale Farys. Voor mijn boek De Vlaamse ziekte, dat het web van de intercommunales grondig in beeld brengt en zal verschijnen bij uitgeverij Doorbraak, onderzocht ik zeer grondig de werking en structuren van onder andere de drinkwaterintercommunale Farys. Wat Farys op de algemene vergadering aanstaande vrijdag wil doen is zeker geen verdrievoudiging van het aantal mandaten. Het is eerder een grote schoonmaak in de talrijke structuren naast en onder de raad van bestuur. Want binnen Farys is het vandaag een heel ondoorzichtig kluwen van bestuursorganen naast de raden van bestuur zoals directiecomités, sectorcomités en adviescomités waar maar liefst 389 politici een politiek postje met maandelijkse zitpenning in bekleden. Farys heeft vandaag in totaal 389 politieke bestuursmandaten en dit voor een bedrijf met amper 784 personeelsleden. 

Hoe zitten deze structuren binnen Farys dan wel in elkaar?

De koepel Farys heeft een raad van bestuur met 16 politici netjes verdeeld onder N-VA, sp.a, Open Vld en CD&V en een directiecomité met 5 politici. Op 7 januari 2016 werd het aantal politici in de raad van bestuur zelfs nog opgetrokken van 12 naar 16. Dit was blijkbaar nodig om ook N-VA na hun verkiezingsoverwinningen mandaten te kunnen toekennen volgens hun nieuw politiek gewicht. Blijkbaar wilden de andere partijen geen mandaten afgeven, dus maakte men er maar enkele bij. 

Naast de koepel Farys bleef ook de intercommunale TMVW nog apart bestaan met een raad van bestuur met 36 politici, een college van commissarissen dat bestaat uit 16 politici, 8 regionale directiecomités met 77 politici in, een directiecomité toevoer waar 4 politici in zitten, een directiecomité secundaire diensten met 38 politici aan het roer en een directiecomité aanvullende diensten met maar liefst 144 politici die er een politiek zitje bezetten. Je kan je afvragen waar alleen al het comité voor aanvullende diensten waar 144 politici zitting in hebben samenkomen. Waar zouden die dan vergaderen? In een van de zalen van Kinepolis? Farys heeft overigens nog verschillende onderdelen met aparte structuren zoals TMVR recreatie, TMVS service en de aparte intercommunales IMWV en IWVB. 

Samengevat wil dat dus zeggen dat de nieuwe intercommunale TMVS, die volgens de minister in oprichting is, al bestaat en vandaag wordt beheerd door het comité voor aanvullende diensten bestande uit 144 politici. Dit wordt volgens de statutenwijziging een raad van bestuur met 142 politici, men schrapt er zelfs twee! Wat TMVW betreft, hier heeft men vandaag in de raad van bestuur en allerhande andere comités vandaag in totaal geen 36 politici met een politiek postje, maar 155 (zonder de politici in het college van commissarissen mee te tellen). In de statutenwijziging wil men gaan naar één raad van bestuur met 114 leden. Dit zijn dus zelfs 41 mandaten minder dan vandaag. Farys is dus van plan de 389 mandaten met 41 mandaten af te bouwen en maakt haar structuren eenvoudiger door te werken met minder bestuursstructuren. Echt innoverend kan je deze werkwijze niet noemen, maar het is alvast geen verdrievoudiging van het aantal mandaten zoals de minister denkt en de publieke opinie wil doen geloven. En daar zit nu net het grote probleem, hoe kan een minister met een duidelijk gebrek aan enige kennis over de intercommunales waarvoor ze bevoegd is deze grondig hervormen? 

Hypocrisie is het tweede probleem

Maar niet alleen de onkunde van de minister door een gebrek aan kennis, ook de hypocrisie van de politieke partijen met CD&V op kop zorgt ervoor dat een grondige hervorming van de intercommunales er nooit zal komen. Des te stiller CD&V in het publiek debat over de intercommunales is, des te actiever zijn hun talrijke spinnen in het intercommunalesweb. Voor CD&V staat als leverancier van meer dan een derde van de postjes in de intercommunales heel wat op het spel nu de Vlaamse regering een maximum van 15 bestuurders in elke intercommunale wenst op te leggen. Nochtans is dit een beslissing van de Vlaamse regering die bestaat uit N-VA, CD&V en Open Vld waarmee men dan hoopt de publieke opinie mee te kunnen sussen. Maar met gewoon wat mandaten te schrappen gaan we er niet komen. Des te opmerkelijker zijn dan de demarches van CD&V in de talrijke raden van bestuur van de intercommunales van Vlaanderen. Daar nemen vandaag talrijke CD&V’ers het woord met de vraag om als ganse raad van bestuur een stevig statement te maken naar de Vlaamse regering dat een beperking van 15 mandaten in de raden van bestuur niet kan, omdat dan elke gemeente dan niet meer vertegenwoordigd zou zijn in het bestuur van de intercommunales. 

Ikzelf was zelfs getuige van zo’n tsjeveninterventie op vrijdag 23 juni 2017 tijdens de raad van bestuur van Riobra waar CD&V’er Bert Meulemans – een onbekende schepen uit Boortmeerbeek – dit statement vroeg te maken naar de Vlaamse regering vanuit de raad van bestuur van Riobra naar anologie met de andere intercommunales die dat ook doen. Ik was de enige die zich onthield voor deze vraag van een statement voor meer mandaten in deze raad van bestuur. Dat is bijvoorbeeld één van de redenen waarom ik zelf in een intercommunale ging zetelen, om te ontdekken hoe hypocriet het er achter de schermen aan toe gaat. Die Bert Meulemans zit bovendien naast zijn mandaten als schepen en lid van de raad van bestuur en het directiecomité van Riobra ook in de raad van bestuur van de Infraxkoepel. De man heeft 26 mandaten en is duidelijk zo’n onbekende politieke mandatenkampioen die expertise in alles heeft. Hij zetelt in raden van bestuur en directiecomités gaande van intercommunales in de sectoren energie, riolering tot zelfs in zorginstellingen, ziekenhuizen, kinderopvang en de VDAB. Het zijn zulke figuren die niemand kent die vandaag net het ergste probleem zijn om te kunnen hervormen. Over die beperking van maximum 15 mandaten valt natuurlijk iets te zeggen. Mijn voorstel is al lang om elke gemeente wel te blijven vertegenwoordigen in de raad van bestuur maar dan wel met de bevoegde schepen en zonder extra vergoeding, dan moet je je niet beperken tot 15 mandaten. 

De auteur van deze opinie is Peter Reekmans, burgemeester van Glabbeek, nationaal ondervoorzitter LDD en gewezen volksvertegenwoordiger en fractievoorzitter in het Vlaams Parlement.