Doorbraak persoon van het jaar: de Catalanist

2017 is het jaar dat Catalonië wereldnieuws werd. Niet altijd positief. Herinner u de beelden van het politiegeweld tijdens het referendum van 1 oktober. Daartegenover staat de vreedzame en zelfs minzame ‘Catalanist’, de activist voor Catalaanse onafhankelijkheid.

Ik ken geen Vlaming die er op 7 december in Brussel bij was op de betoging van de Catalanen, die niet onder de indruk was. Zelfs de politie van Brussel was onder de indruk van de waardigheid van de Catalanen en de sfeer tijdens de Catalaanse betoging. Zo’n 60 000 Catalanen trokken door Brussel, zonder één voetzoeker, zonder één incident. Het tekent de Catalanisten. Ze strijden met de glimlach en hun grootste wapen is de verbondenheid én de humor en dat houden ze verbeten vol. Ondanks de opschorting van hun autonomiestatuut, ondanks de massale vervolgingen, ondanks politici in ballingschap. Ze incasseren, krabbelen recht en gaan gewoon verder. Geeft u ‘Presos politics’ maar eens in op Google (en zoek op afbeeldingen). Dan ziet u de vele vreedzame acties. Of lees ons Dossier Catalonië op Doorbraak.

Referendum

Wat de Catalanist tekent is de vredevolle verbondenheid. Die verbondenheid hebben we in Barcelona en omstreken tijdens het referendum op 1 oktober mogen ervaren. Wie ging stemmen in het referendum bleef in de buurt van het stemlokaal om de stembussen te beschermen. In het grootste stembureau van Barcelona, een technische school, was een grote menigte samengekomen. Zelfs de straat werd afgezet omdat ook die straat vol stond. De sfeer had iets van een straatfeest, een Vlaamse braderie. Geen politieman die het in zijn hoofd haalde daar in te grijpen.

Dat deed de politie wel bij kleinere kiesbureau’s. Ook daar stonden Catalanen al van ’s morgens aan te schuiven om te voorkomen dat de politie hun stembussen in beslag zou nemen. Als de politie kwam bleven ze staan. En hoe hardhandig de politie ook optrad, het scheen niet in hen op te komen om met geweld te reageren. Met stijgende verbazing zag je mensen met de handen in de lucht staan die door de politie gemept werden en de politie leek de enige die er niet door geraakt werd. Die bleven slaan (bekijk het in deze reportage). Het geweldloze en humorvolle blijkt diep doorgedrongen in de geesten van de Catalanisten en ook van de politici. Puigdemont herhaalt het vaak dat Catalanen een volk van vrede zijn.

Vandaag is geel

Na het referendum kwam geel als hoofdkleur naar voren bij de Catalanisten. Geel werd de kleur van het protest tegen de politieke gevangenen, van de eis voor hun vrijlating. Een geel lintje dragen is een politiek statement. De gele lintjes werden verboden door de kiescommissie tijdens de kiescampagne. Campagne voeren kwam enkel politieke partijen toe. In ministeries moesten gele slingers en gele strikken uit kerstbomen verwijderd worden. Die werden verwijderd en vervangen door kaartjes met de boodschap ‘hier hing een geel lintje’. Tot ook dat werd verboden. Machthebbers hebben vaak geen gevoel voor humor, tot het belachelijke toe.

En na de verkiezingen hangen ze gewoon opnieuw gele lintjes in de kerstboom…

https://twitter.com/CataloniaHelp2/status/944488917759295488

Het verzet tegen het quasi verbod op geel en gele lintjes werd provocerend overtreden. Enkele vrijwilligers hingen zoveel lintjes rond het hek van een ziekenhuis in hartje Barcelona dat het een attractie werd. Het filmpje ging rond op de sociale media. Nog zo’n wapen dat de Spaanse overheid maar niet onder controle krijgt. De media kunnen ze aan banden leggen, maar met de sociale media is dat iets moeilijker.

Op diezelfde sociale media kon je ook de kerstactie zien. In Barcelona verzamelden honderden mensen met een gele kerstmuts op. Ze zongen kerstliederen. Ook dat kan toch niet verboden zijn, toch? Of zijn gele kerstmutsen dan ook verboden? Het is die subtiele manier om de gevestigde orde uit te dagen, met een gele kerstmuts, die bij ons respect afdwingt. Het verbod op geel wordt belachelijk gemaakt. Op lange termijn is het waarschijnlijk schadelijker voor de verbiedende overheid.

https://twitter.com/CatalansForYes/status/944929892231237632

https://twitter.com/catalannews/status/945012209301811200

Maar… wat als…

Maar hoe ver heeft dat vreedzame protest de Catalanisten al gebracht? Dat is natuurlijk de vraag der vragen. Op 21 december werd duidelijk dat nog nooit zoveel Catalanen voor een onafhankelijk Catalonië gestemd hebben. Maar een meerderheid, laat staan een onafhankelijk Catalonië heeft dat nog niet opgebracht. Wereldwijde goodwill, dat wel, maar daar koop je niet veel mee. De EU, de staatshoofden en de regeringsleiders van Europa en de wereld zijn niet echt onder de indruk. Die erkennen de macht van het geweld, desnoods die van de stembus, maar niet die van de samenhorigheid en de humor.

Soms op een donkere avond stel ik mij wel eens de vraag, wat als. Wat als het wel anders was gegaan? Wat als die Catalanen zich niet lieten slaan en de stenen uit de straat braken, de politie bekogelde en kon verjagen? Wat als die duizenden Catalanen na de sluiting van de stembureaus naar het gebouw van de Policia National trok in Barcelona en daar de boel kort en klein sloeg. Wat als het politiegeweld tegengeweld had uitgelokt en er barricades in Barcelona werden opgericht?

Zouden de EU en de staatshoofden dan nog de andere kant opgekeken hebben? Zouden ze gezegd hebben dat het een interne Spaanse aangelegenheid was? Ik denk het niet. De sterkte van de Catalanen is hun zwakte. Ze winnen de verkiezingen? Rajoy weigert nog altijd elk gesprek. Ondertussen gaan de aanhoudingen en ondervragingen door.

Dat maakt het respect voor de Catalanist enkel nog groter. Naïef? Misschien wel. Hopelijk moeten we op het einde van 2018 niet besluiten dat enkel geweld loont in Europa. Catalonië is een stresstest voor de democratie in Europa. De Catalanisten zijn voor Doorbraak de persoon van het jaar 2017 voor de manier waarop ze die test in vreedzame waardigheid doorstaan.