Drugs legaliseren is een slecht idee

Jong Vld-voorzitster Chloë Van Hoegaerden grijpt in De Standaard de gebeurtenissen in en rond Brussel-Zuid aan om te pleiten voor de legalisering van drugs. Enkele dagen later verklaart PS-minister Pierre-Yves Dermagne in De Morgen dat de legalisering van cannabis een prioriteit is. Niet de fiscaliteit, niet de arbeidsmarkt, niet de begroting, maar het legaliseren van cannabis staat bovenaan de agenda van de Franstalige socialisten. Maar legaliseren is geen alternatief voor de war on drugs.

Cannabisgebruik heeft verwoestende cognitieve en neurologische gevolgen. Het is geen onschuldige drug. Cannabis verhoogt de kans op een psychose met 40%. Uit cijfers van Sciensano blijkt dat 80% van de gebruikers dagelijks tot wekelijks cannabis gebruikt, en 75% geeft aan cannabis te gebruiken als vluchtmechanisme voor persoonlijke problemen.

Daarnaast is het naïef om te denken dat de debatten zullen eindigen bij een joint. Waar trek je de grens? Bij cocaïne, waar de narcoterreur zich nu situeert? Bij crystal meth?

Markt…

Om te beginnen maakt Chloë Van Hoegaerden (Jong Vld) in haar opinie in De Standaard niet duidelijk welk model ze voor ogen heeft. Kiest ze voor het model van de vrije markt? Of legt de liberaal al haar eieren in het mandje van vadertje staat? In Colorado (VS) kozen ze voor de vrije markt. Dat opende de poorten van Hades. Beursgenoteerde cannabisbedrijven, die er alle belang bij hebben om het gebruik te stimuleren, schoten als paddenstoelen uit de grond.

Niet veel later kochten tabakgiganten die bedrijven op. Zij hebben ervaring met lobbyen achter de schermen om regulering te dwarsbomen en onderzoek te manipuleren. Dat gelobby is nodig om de concurrentie met de zwarte markt aan te gaan. Een concurrentieslag die de zwarte markt altijd wint.

… of overheid?

Een overheidsmonopolie dan maar? Cynischer wordt het niet. Welke geloofwaardigheid heeft een overheid die inzet op een rookvrije generatie, maar wel drugsdealer wordt? Canada probeerde die aanpak maar het werd verre van een succesverhaal.

Zowel het gebruik als de export van cannabis kende een spectaculaire stijging, en amper 28% van de gebruikers koopt uitsluitend op de legale markt. Om dat percentage op te krikken zou de overheid de prijs kunnen verlagen. Maar is het werkelijk de bedoeling dat we aan verleidelijke bodemprijzen onze fix halen bij het overheidswinkeltje om de hoek?

Mythes

Van Hoegaerden en Dermagne beweren stellig dat legalisatie een nieuwe inkomstenbron genereert die je kan gebruiken om preventie en hulpverlening te financieren. Maar buitenlandse voorbeelden leren dat die middelen vooral gebruikt worden om de levensvatbaarheid van de legale markt te ondersteunen en het illegale circuit te bestrijden. De redenering wekt bovendien de indruk dat alle middelen naar repressie gaan. Dat klopt niet.

De jaarlijkse sociale kosten van drugs bedragen 4,63 miljard euro. Het grootste deel van dat geld vloeit naar de hulpverlening. De liberale jongerenvoorzitter en de minister van Economie en Werk houden nog een andere mythe in stand, namelijk dat druggebruikers uitsluitend worden gecriminaliseerd.

Drugsbezit is inderdaad strafbaar, maar de kans op een effectieve gevangenisstraf is hier kleiner dan in de meeste andere landen. Vergeet ook de drugsbehandelingskamer niet, waarbij de rechter bij de strafmaat rekening houdt met de inspanningen van de gebruiker om een hulpverleningstraject op te starten.

Narcostaat

Het beleid van de jaren ‘70 maakte van Nederland de wietschuur van Europa. Er ontstonden cannabismiljonairs die legale drugs verkochten via de voordeur en illegale drugs verhandelden via de achterdeur. Vandaag is Nederland een narcostaat waar op klaarlichte dag journalisten en advocaten worden geliquideerd.

‘Maar de war on drugs heeft niets uitgehaald’, klinkt het bij Vooruit. Is dat zo? Voeren we die strijd überhaupt wel? Er liggen nog talloze maatregelen binnen handbereik, zoals een verbod op anonieme telefoons, meer handhaving, een uitbreiding van het stroomplan, meer housing first-projecten en de uitrol van de drugsbehandelingskamers over het hele land. Misschien moeten we eerst de strijd tegen drugs serieus aanvatten? Een strijd die we niet voeren we om te winnen, maar om te beheersen. Om druggerelateerde criminaliteit aan te pakken en verslaafden naar de zorg toe te leiden.

Voorzorgsprincipe

Er is geen enkele wetenschappelijke onderbouwing voor de stelling dat een legalisering drugscriminaliteit en -verslaving doet afnemen. De harde waarheid is dat er altijd een ondergrondse markt zal bestaan, of het nu voor minderjarigen is of voor wie sterker en goedkoper spul wil.

Bovendien worden narcocriminelen niet plotsklaps brave belastingbetalende burgers. Bij een legalisering zal de criminaliteit blijven, maar met méér verslaafden. Laten we dus niet bezwijken voor de aantrekkingskracht van een schijnbaar eenvoudige oplossing die meer problemen veroorzaakt dan ze oplost. Laten we verantwoordelijkheid nemen en vastberaden kiezen voor een samenleving die gezondheid, veiligheid en welzijn hoog in het vaandel draagt, zonder drugs te normaliseren.