Dubbele nationaliteit

Vanaf het moment dat ‘de staat’ ook maar de minste maatregel wenst te nemen om de veiligheid van zijn burgers te vrijwaren (nochtans een van de plichten van een overheid ten opzichte van haar burgers), staan actiegroepen allerhande op de barricaden, als was het einde van de wereld in zicht. Zogenaamde mensenrechtenactivisten schreeuwen moord en brand want de gewraakte maatregelen ‘druisen in tegen de rechten van de mens’.

Tot wat voor soort idiote toestanden de hysterie tegenover gepaste overheidsmaatregelen kan leiden, zien we vandaag onder meer in Frankrijk. Naar aanleiding van de aanslagen op Charlie Hebdo en de aanslagen in Parijs van vorig jaar, werd van overheidswege (president Hollande zelf o.a.) een voorstel gedaan om de dubbele nationaliteit van terroristen af te nemen.

‘Een compleet legitieme eis’, zou men zeggen, maar daar denken enkele mensenrechtenactivisten en vakbonden anders over. Het linkse dogma ‘dat eenieder die in de Republiek wordt geboren het recht heeft om Fransman te zijn’ weegt voor deze zeloten zwaarder door dan het algemeen belang. Al zijn er dagelijks bewijzen van het tegendeel, toch blijven zij, of toch een groot deel van hen geloof hechten aan de maakbaarheid van de samenleving. Daarbij vagen ze voor het gemak het belang van culturele tradities van tafel. Uiteindelijk is het voorstel om de dubbele nationaliteit in geval van bewezen betrokkenheid bij terrorisme te ontnemen, niet aangenomen.

De vraag is: hoe is het zover kunnen komen? Hoe zijn we in een situatie verzeild geraakt waarin ons de armslag die we nodig hebben wordt ontnomen?

Tolerance

Wij, kinderen van het postmodernisme, zijn gepokt en gemazeld met de idee dat individuele vrijheden het hoogste goed vormen in het menselijk bestaan. Niet vertrouwd met oorlogstoestanden en gevrijwaard van ingrijpende crisissen leven we een gezapig leven dat in sterke mate gekenmerkt wordt door een hedonistische levensfilosofie. Elke claim op waarheid wordt door het postmodernisme onherroepelijk met de grond gelijk gemaakt. Een van de gevolgen hiervan is dat begrippen die oorspronkelijk een betekenis bezaten en aanspraak konden maken op een bepaalde waarheid, inhoudsloos worden. En wie wil er nu opkomen voor zaken die toch geen inhoud hebben?

Een van zulke begrippen betreft ‘tolerantie’. Sinds enkele decennia worden we om de oren geslagen met dat woord. Het heeft, omdat het constant wordt herhaald, een dusdanige ontwaarding ondergaan dat er vandaag geen spaander heel blijft van de oorspronkelijke betekenis. Waar de invulling van tolerantie in de door godsdienstoorlogen geteisterde zeventiende eeuw dient te worden gezocht (John Locke’s A Letter Concerning Toleration uit 1689 is een markeerpunt) en tolerantie nadien in allerhande wetgeving werd geïmplementeerd met de bedoeling religieuze conflicten te voorkomen, dient het woord tegenwoordig als stoplapje om alles maar oké te vinden. Het begrip tolerantie is zodanig vervormd dat het, zoals de Poolse filosoof Leszek Kolakowski al aankaartte in zijn Over het alledaagse leven (1997), is verworden tot ‘onverschilligheid’. Waar mensen pretenderen tolerant te zijn, bedoelen ze in feite dat het hen allemaal koud laat. De redenering is dan zoiets in de trant van: zolang ik er maar geen last van heb.

Mensen wier bestaan gekenmerkt wordt door hedonisme zijn allergisch geworden voor waarheden. Alles is een spelletje geworden – ik denk hier aan de ludieke coach uit het vrt-programma Iedereen Beroemd, die o.a. in Keulen (n.a.v. de verkrachtingen) de lolbroek meende te moeten uithangen – en zij die trachten om serieuze zaken op een serieuze manier aan te pakken, worden door postmodernistische hardliners geridiculiseerd.

Het belachelijk maken van zwaarwichtige zaken geeft vooral de onmacht van de hedendaagse mens weer om met echte problemen om te gaan. Omdat de werkelijkheid veel rauwer is dan het vrijblijvend gezwam van postmodernisten wil laten uitschijnen, is het misschien tijd om eens bij echte denkers te rade te gaan. De inzichten van de zeventiende-eeuwse Engelsman Thomas Hobbes, bijvoorbeeld, zijn in bepaalde opzichten veel relevanter voor de hedendaagse problematiek dan het hippe anti-autoritarisme dat alom vertegenwoordigd is in de contemporaine filosofietjes.

Leviathan

In zijn Leviathan (1651) beschrijft Thomas Hobbes hoe een sterke staat de veiligheid van zijn burgers kan vrijwaren. Om groter onheil te voorkomen dienen burgers een deel van hun individuele vrijheden op te offeren aan de staat. Hobbes, die wist waarover hij sprak aangezien hij de gruwelen van de Engelse burgeroorlog met eigen ogen kon aanschouwen, vond niks erger dan een onbestaande (of zeer zwakke) staat. Staatloosheid gaf volgens hem aanleiding tot een oorlog van allen tegen allen, een permanente toestand van anarchie. Mensen dienen, aldus Hobbes, tot een consensus te komen en de staat een volmacht te geven om te regeren en zo de vrede te bewaren. In geval van nood moet de staat zelfs kunnen optreden zonder hierin te worden gehinderd door wie dan ook. Het alternatief is immers dat totale chaos de overhand neemt en niemand nog veilig is.

Kordaat optreden tegen misstanden (de Jungle van Calais, dubbele nationaliteit van terroristen, grenzen stellen aan massa-immigratie, e.d.) wordt door actiegroepen geboycot die ervan uitgaan dat iedereen tot tolerante West-Europeaan kan worden gesmeed. Hoewel de evolutionair psycholoog Steven Pinker in zijn The Blank Slate (‘Het Onbeschreven Blad’) uit 2002 de onjuistheid van Rousseau’s mensbeeld overtuigend heeft aangetoond, blijft men in bepaalde kringen dwepen met de idee van de samenleving als knutseldoos. Dat hun constructies intussen schots en scheef staan zal deze knutselaars worst wezen.

Foto (c) Reporters