Een arbeidsdeal dichter bij de ondergang

Het stormt in Vlaanderen, helaas is er minder paniek over de staat van het land terwijl die schade groter dreigt uit te vallen. Bovendien zouden we de staat van het land onder controle moeten kunnen hebben.

Cynisme

Cynisme helpt ons niet vooruit maar deze week was het opnieuw vechten tegen een opstoot. De reden is de arbeidsdeal. Zeg maar het arbeidscompromis. Verdienstelijk als compromis, omdat de regering er een gevonden heeft. Dat leek lang onmogelijk. Tegelijkertijd is dat ook het probleem. Het compromis houdt niet stand eens het de beslotenheid van de onderhandelingszaal verlaat.

Het is de tigste herhaling, als FC De Kampioenen kijken we naar altijd dezelfde herhaling, met dezelfde plot. Het regeringsbeleid wordt gevoerd door compromissen met als enige logica het compromis en niet een oplossing voor het probleem. Dát keer op keer te moeten herhalen als analyse, dát maakt cynisch.

Ziek

We moeten dus niet ‘hoera’ roepen omdat er ‘een akkoord’ is. Politieke akkoorden worden op hun inhoud beoordeeld, niet op het feit dat ze er zijn. We mogen niet zomaar meelopen in dat politieke-marketingverhaaltje.

Deze deal is de zoveelste aanwijzing dat regeringen in dit land veroordeeld zijn tot aanmodderen. Een soort regering van lopende zaken in volle bevoegdheid. Een systeem van houdgreep, een durende patstelling, een uitzichtloze loopgravenoorlog. Iedereen heeft al de analyse gemaakt dat het zo niet verder kan. Het land glijdt weg in de gevolgen van een beleid dat eeuwig het midden houdt en geen keuzes kan maken. Maar niemand kan de eigen positie verlaten. Uit angst om de verliezer te zijn.

2009

Nu al en al even, hangt de donkere schaduw van 2024 over de Wetstraat en belandende percelen. Alle politieke partijen zoeken naar een overlevingsstrategie om niet als dé verliezer te voorschijn te komen uit die verkiezing van 2024. Die situatie sleept eigenlijk al aan sinds de verkiezingen van 2009, de doorbraak van de N-VA. Anders dan het Vlaams Belang werd die partij toen als een bedreiging voor regeringsdeelname gezien.

De andere partijen begonnen zich te herpositioneren. Allemaal gingen ze hun partijstandpunten afstemmen op die nieuwkomer. Zo verlieten CD&V en Open Vld het confederalisme. Waarom? De analyse van de problemen bleef dezelfde, maar plots bleek de remedie anders. Omwille van een of andere marketinglogica die zegt dat je ‘het verschil moet maken’. Inhoudelijk zijn de traditionele partijen sterk beginnen schuiven en nu nog steeds op zoek naar zichzelf.

2024

De schaduw die 2024 vooruit werpt, wordt door de machtspartijen gezien als nòg bedreigender dan wat er gebeurd is sinds 2009. Het succes van het Vlaams Belang zou wel eens het einde van het cordon kunnen zijn in Vlaanderen. Of de lokale verkiezingen voor de andere verkiezingen komen, kan dan zowel in hun voordeel als in hun nadeel spelen. Als ergens lokaal het cordon wordt doorbroken zal dat de partij een boost geven. Als dat niet lukt zal dat in de campagne tegen het VB gebruikt worden. Feit blijft dat ze een concurrent extra zijn voor de regering.

Tweede factor is de het succes van de PVDA in Vlaanderen. Dat lijkt niet langer fictie. De vraag is waar de PVDA de stemmen zal halen? Dé vraag wordt of een regering zonder PVDA én zonder Vlaams Belang in Vlaanderen nog mogelijk zal zijn.

Ver in de toekomst

Ja, zal u zeggen dat zal allemaal nog wel even duren en de kiezer heeft een kort geheugen. Maar het speelt vandaag in de Wetstraat en omgeving. Die beschouwingen bepalen mee de kleine ruimte die Paarsgroen heeft om akkoorden te sluiten. Met daarbovenop de stijgende staatsschuld en het structureel tekort op de begroting. Al lijkt niemand daardoor echt gealarmeerd. Dat gebeurt boven de hoofden van de burger die dat allemaal niet helemaal lijkt te snappen. Het is iets te abstract. De cijfers zijn net iets te groot. Maar het geld is op.

Wat de burger wel snapt is de stijging van de prijzen. De prijzen voor alles, van gas en elektriciteit tot het vullen van een winkelkarretje. Tel daarbij de polarisatie rond corona en je krijgt een bittere cocktail. In die omstandigheden moeten we nog de begrotingscontrole, het pensioendebat, de kernuitstap en Vlaams het stikstofdossier en de bouwstop afwerken. Dat zijn niet echt de beste omstandigheden voor goede, toekomstbestendige akkoorden.

Vertrouwen

Als de partijen op overleven staan is de kans miniem dat ze elkaar nog iets gunnen. Zo verdampt ook de mogelijkheid tot goed beleid. Het zal noch Vlaams, noch Federaal zijn voor deze legislatuur. Sorry. Het zullen, met en zonder corona, verloren jaren blijken. Verloren jaren die ons dieper in de miserie duwen.

De arbeidsdeal toont de ramp die ons wacht. Zowat alle plannen die federaal worden voorgesteld worden ‘betaald’ door de ‘80% werkzaamheidsgraad’. Maar die 80% zal er niet snel komen. Terwijl het niet ondenkbaar is dat de regering haar dure plannen toch uitvoert. Zo maken ze de diepe put nog dieper.

Rien ne va plus

Het moet dringend anders. Er moet een toekomstbestendig akkoord komen over hoe dit land bestuurd moet worden, of hoe we splitsen. Het heeft geen zin de communautaire verschillen te ontkennen. De zogenaamde Vivaldiregering moest en zou een Belgische restauratie regering worden. Maar ook dat lukt niet. De realiteit ontkennen helpt niet om als regering goed beleid te voeren.

De realiteit is dat Vlaanderen en Brussel en Wallonië elk een ander beleid nodig hebben. De economieën zijn te verschillend. Maar dat past niet in de Belgische geloofsbelijdenis van Vivaldi.

Zelfs dat niet

Dat er in dit land geen gezamenlijk toekomstperspectief overblijft, dat is de kern van het probleem. Bovendien wordt het steeds moeilijker om zoiets nog tot stand te brengen. Er is zelfs geen duidelijke meerderheid voor welk toekomstperspectief dan ook. Laat staan dat het mogelijk is nog een staatshervorming oude stijl door te voeren.

Dát is dé storm die door ons land trekt. Een stille. Maar een allesverwoestende. We staan er bij, kijken er naar en laten ons verleidden tot de gedachte dat het toch goed is dat er compromis is gevonden. Zo zijn we alweer een compromis dichter bij onze ondergang.