Eigen wolk eerst

Een wolk is ongrijpbaar, moeilijk precies te begrenzen, is ook constant in beweging. Ook een volk is moeilijk grijpbaar, moeilijk te begrenzen en in beweging. Daarom is ‘eigen volk eerst’ even absurd als ‘eigen wolk eerst’, vindt Fons Mariën in deze Vrije Tribune.

Het Vlaams Belang gebruikt de omstreden slogan niet langer openlijk. Maar het gedachtegoed is in wezen hetzelfde gebleven. Naar buiten toe probeert men een meer salonfähig imago te creëren. Dat het gedachtegoed in wezen hetzelfde is gebleven, blijkt duidelijk uit een recente tweet van Dries Van Langenhove, die als zogenaamd onafhankelijke zetelt in de VB-fractie in het Belgische parlement. Dat de partij hier achter staat, blijkt uit een artikel van Sam van Rooy, fractieleider van het Vlaams Belang, gepubliceerd als Vrije Tribune bij Doorbraak (27/08/2022). De titel van zijn artikel luidt ‘Homogeniteit van een bevolking is belangrijk’. Sam van Rooy speelt het handig, want hij gebruikt hier een quote uit een interview met Etienne Vermeersch verschenen in De Standaard (‘Het is flauwekul om te zeggen dat we die vluchtelingen nodig hebben’, 5/9/2015). Sam van Rooy citeert Vermeersch verder: ‘Homogeniteit van een bevolking is belangrijk. Het is gevaarlijk grote bevolkingsgroepen met een andere cultuur op te nemen’. Waarmee hij probeert een verband te leggen tussen de intussen overleden filosoof en humanist en het gedachtegoed van het Vlaams Belang, zoals verwoord in de tweet van Van Langenhove.

Een wetenschappelijk experiment

Even recapituleren. Aan de vooravond van de Ijzerwake (zondag 28 augustus) zou in Ieper het muziekfestival Frontnacht georganiseerd worden. De stad gaf eerst toestemming en trok die later in toen bleek dat er groepen met neonazistische banden zouden optreden. In de heisa rond het controversiële Frontnachtfestival  tweette Dries Van Langenhove: ‘De media raden dus “mEnSeN vAn kLeUr’ af om in Ieper te komen. Niet zo’n gek idee. Misschien moeten we, zuiver als experiment, eens kijken wat er zou gebeuren met een stad als we er een tijdje enkel nog etnische Vlamingen toelaten en we de ‘multiculturele verrijking’ dus terugdraaien’ (16 augustus).

Is Van Langenhove plots geïnteresseerd in een (wetenschappelijk) experiment? Ik denk het niet. Hij probeerde op deze manier een politiek punt te maken. Hij kreeg veel kritiek op die experiment-gedachte. Is er bovendien  een verband met de uitspraak van Etienne Vermeersch uit 2015? Helemaal niet. Vermeersch sprak over ‘grote bevolkingsgroepen met een andere cultuur’ terwijl Van Langenhove spreekt over ‘etnische Vlamingen’. Dat is niet hetzelfde. Er is immers een hemelsbreed verschil tussen etnisch en cultureel. Een etnische afkomst krijg je mee van je geboorte en kan je dus niet veranderen, een cultuur krijg je mee met je opvoeding, je milieu, maar je kan er ook afstand van nemen of bepaalde culturele gebruiken mijden of veranderen, bijvoorbeeld na contact met andere culturen.

Strafonderzoek

Sam van Rooy probeert de lezer van zijn artikel er trouwens van te overtuigen dat Van Langenhove eigenlijk cultuur bedoelde: dat hij in plaats van ‘etnische Vlaming’ ook de term autochtoon had kunnen gebruiken en dat het erom gaat de ‘multiculturele verrijking’ terug te draaien. Maar het feit blijft dat Van Langenhove nog steeds lijkt te dromen van een etnisch homogene gemeenschap. Het loutere feit dat hij aan de leiding staat van een identitaire beweging die hij ‘Schild & Vrienden’ heeft gedoopt, wijst op zijn afkeer van andere etnische of culturele gemeenschappen.

In september 2018 wijdde Pano een reportage aan deze beweging, waaruit bleek dat de leden achter de schermen ‘memes’ deelden die ronduit racistisch of seksistisch waren of zelfs een inbreuk op de negationismewet. Na deze Pano-reportage startte het parket Oost-Vlaanderen een strafonderzoek naar Schild & Vrienden. De zaak moet nog voorkomen. Het blijft dus afwachten hoe de rechter zal oordelen over de ‘memes’ die S&V-leden onder elkaar deelden. Ze vormen in elk geval voldoende reden om Van Langenhove en zes andere leden van de extreemrechtse jongerenbeweging Schild & Vrienden voor de rechter te dagen wegens het aanzetten tot haat en geweld.

Oorlog in Syrië

Etienne Vermeersch deed zijn uitspraak over ‘grote bevolkingsgroepen met een andere cultuur’ in september 2015, nadat vele honderdduizenden vluchtelingen in Europa toestroomden omdat ze de oorlog in Syrië wilden ontvluchten. Het is duidelijk dat ‘grote bevolkingsgroepen’ op deze uitzonderlijke situatie slaat. Een situatie die sindsdien niet herhaald werd, ook al blijven er vluchtelingen uit diverse landen en noodgebieden hun toevlucht in Europa zoeken. Etienne Vermeersch zou trouwens de eerste zijn om afstand te nemen van Van Langenhoven’s tweet en de poging van Van Rooy om hem hiermee in verband te brengen.

Met ‘Ik ben geen witte man’ heb ik een boek geschreven over ‘racisme en woke-activisme’, zoals de ondertitel luidt. Het is duidelijk dat ik niet de ambitie had een allesomvattend boek over racisme te schrijven. Ik ken mijn beperkingen en heb het in dit boek over de hedendaagse situatie in de lage landen en meer bepaald het woke-gedachtegoed en –activisme. Ik richt mijn pijlen hierop, omdat dat een actueel fenomeen is en omdat ik van mening ben dat het antiracisme van woke vertrekt van een verkeerde analyse, onder meer door het klakkeloos overnemen van Amerikaanse woke-concepten en –begrippen, zonder dat uitgezocht wordt waarin de situatie hier en die in de VS (historisch) van elkaar verschillen.

Racisme en woke-racisme

In mijn boek schrijf ik dus niet over ‘white supremacy’-denkers. Het spreekt immers vanzelf dat ik met mijn humanistische visie niets met dit denken gemeen heb. Er is geen haar op mijn hoofd dat eraan denkt een hiërarchie van ‘rassen’ te aanvaarden en het blanke ‘ras’ als superieur te beschouwen aan andere. In de inleiding van mijn boek heb ik er kort op gewezen dat ik geenszins enige munitie wil leveren aan het ‘white supremacy’-gedachtegoed. Ik vind dit zo vanzelfsprekend dat ik er verder in mijn boek geen aandacht aan besteed.

Welnu, een tweet als die van Van Langenhove toont nogmaals aan dat dit ‘donkerbruine’ gedachtegoed nog steeds leeft. Ik stel opnieuw vast dat in bepaalde, extreme Vlaams-nationalistische milieus een heimwee naar een racistisch, zelfs neonazistisch gedachtegoed blijft leven. Het ‘voordeel’ van zo’n tweet is dat de pogingen om een meer salonfähig imago op te bouwen doorbroken wordt en dat het publiek een inkijk krijgt op het extremistische gedachtegoed dat achter die ‘nette’ façade schuilt. Op deze manier kijk ik ook met veel belangstelling uit naar de rechtszaak tegen Van Langenhove en enkele leden van Schild & Vrienden. Want het moge duidelijk zijn dat de dreiging die uitgaat van een racistisch gedachtegoed vele malen groter is dan de woke-kijk op het racismeprobleem.