EU afwezig bij corona, maar goed ook

De start van de eeuw ging compleet aan mij voorbij. Het is 20 jaar geleden maar ik herinner het mij nog verduiveld goed. De hele wereld feestte en danste want de planeet stapte in een nieuw millennium. Maar ik had in de dagen voordien kennelijk wat te veel handen geschud in dat politieke beroep van mij. Dus we hadden tegen het einde van de eeuw noodgedwongen de kinderen laten ophalen. Dagenlang leden we als zombies in het donker onder een kennelijk zeer zware griepaanval. Enkele meters stappen en zelfs iets eten of drinken was een dodelijk lijkende inspanning.. Sindsdien ben ik een kenner. Ik begon erover te lezen, veel te lezen en vervolgens ieder jaar een griepspuit te halen. Sindsdien heb ik nooit meer zo diep gezeten en kruis ik mijn vingers opdat de griepspuit voldoende breed is om niet toch nog een onvoorzien seizoensgriepvirus door te laten. Ik breng sindsdien ook respect op voor virologen en epidemiologen die dat griepbeleid moeten bepalen.  Zélfs als ze hartsgrondige communisten of niet echt coherente communicatiespecialisten en managers blijken te zijn.

Pandemic

Zo rond eind januari keek ik al naar de korte serie Pandemic op Netflix. Niet zo’n domme spectaculaire dramaserie maar een prachtig gemaakte documentaire over het ontstaan van en de strijd tegen pandemieën. Daardoor wist ik dat wetenschappers internationaal een permanente race rijden. Een snelheidswedstrijd tegen een uitbreiding van ebola vanuit Congo, maar vooral tegen de rare gewoontes in China waar vleermuizen op stokjes worden gegeten. Daardoor wist ik dat specialisten zich realiseerden dat er een virus -hoewel nog onbekend- ooit zou losbreken. Eentje dat niet de klassieke 350.000 griep-slachtoffers zou eisen maar het potentieel zou hebben om 100 miljoen mensen te doden voorafgaand aan een vaccin. 

Ik was sinds de eeuwwisseling een alerte burger wat (griep-)virussen betreft. Eind februari laatstleden voor reisde ik naar Washington voor CPAC, de jaarlijkse ontmoeting van Amerikaanse conservatieven met een slottoespraak van Trump. In mijn handbagage nam ik toen drie nog vrij verkrijgbare mondmaskertjes mee en evenveel flesjes handgel. Tegen de kans dat ik daar of onderweg iemand met dat Wuhan-virus tegen het lijf zou lopen.

Covid niet onderschat

Kortom. In mijn ogen had niemand in het beleid dit nieuwe virus (SARS-CoV2) dat nadien de naam coronavirus heeft gekregen, mogen onderschatten. Niemand die de zaken een beetje volgt, had mogen zeggen dat hij of zij -behoudens wat betreft de snelheid van de besmettelijkheid- het niet had zien aankomen. Zeker de Europese Unie had geen enkel excuus om middenin deze crisis doodleuk met de uitbreiding met Albanië of het open houden van de grenzen (voor illegalen) bezig te zijn.

 Vanuit die vaststelling hebben velen de laatste dagen zich beklaagd over de wereldvreemde rol van de Europese Unie (EU). Maar is dit wel terecht?

Natuurlijk heb je de ‘usual suspects’. De Verhofstadts die nu weer op het toneel springen -zoals ze dat doen bij ieder probleem- om te roepen dat méér EU het probleem zou/had kunnen oplossen. Deze roepers zijn gelukkig vrij marginaal. Immers zijn volksgezondheid, sociale zaken en sociale zekerheid ondanks een werkelijk niet te stillen honger van de Europese Unie grotendeels bevoegdheid gebleven van de lidstaten. Gelukkig maar.

Staten maken het verschil

Die bevoegdheden worden beschouwd als behorende tot de identiteit van een volk, ook al omwille van de grote solidariteit en inkomensoverdrachten die men er voor moet organiseren en die vereisen dat er herkenbaarheid en samenhang is qua taal en levensgewoonten en cultuur. Zelfs in de Verenigde Staten zie je nu dat in het midden van de crisis sprake is van een genuanceerder aanpak (per staat). Middels een maximale subsidiariteit (naar beneden) worden betere resultaten bereikt.

In Vlaanderen was er tot voor enkele jaren een absolute consensus dat sociale zekerheid en gezondheidszorg bevoegdheden waren die best ooit aan het centrale (Belgische) niveau zouden ontrukt worden, door ze naar het meer aangewezen Vlaamse niveau over te hevelen. De ondraaglijke middelmatigheid van de huidige machthebbers die de eenheid van België nu als model van succes naar voren proberen te schuiven is enkel te begrijpen als een Vlaamse liberale poging om -tot aan de romp in het electorale moeras- toch aan de macht te kunnen blijven door zich nu zelfs intellectueel aan de MR vast te klampen. Ondersteund helaas door de paginagrote krantentitel ‘Niets dan lof voor België’, nu al bijna even historisch als zijn voorganger ‘Steve is God’. 

Samenwerking op de virus-planeet

Natuurlijk moet er in deze zaak van wat Peter Piot de ‘virus-planeet’ noemt internationale wetenschappelijke samenwerking zijn. Die is er ook, al moeten deze mensen en hun organisaties het doen met een ontstellend gebrek aan middelen. Professor Johan Neyts maakte terecht de vergelijking met de prijs van een gevechtsvliegtuig om deze onderfinanciering aan te klagen. 

De Belgische overheid heeft een naar mijn oordeel schandalig gebrek aan niveau en produceerde een schandalig hoog niveau van blunders (nadien te evalueren wat mij betreft in een parlementair onderzoek). Maar dat wil niet zeggen dat we daar als Vlamingen de conclusie moeten uit trekken dat de Europese Unie meer had moeten doen. De slecht en in het beste geval middelmatig presterende Belgische constructie zal ook (nadien) moeten worden geëvalueerd, zoals trouwens al lang voor deze virus-crisis vaststond.

De EU is gevaarlijk 

De Europese Unie is in zaken als deze een gevaarlijke instelling. Zij is trouwens veeleer onderdeel van het probleem dan van de oplossing. Het is nog wat vroeg om nu al de open grenzen, het globalisme en de internationalisering van onze planeet als verliezer van deze crisis te bestempelen. Maar zeker is dat door de bureaucratisering, de uniformisering en de transfers binnen de eurozone, de veel te lang open gebleven en open gehouden grenzen en de veel te afhankelijke verhoudingen ten opzichte van China, de Europese Unie een rol in dit drama heeft gekregen. Afgrenzingen, lockdown en gedragsverandering zijn geen EU-thema. Wegens de immigratie van de afgelopen decennia hebben we helder gezien dat zelfs de natiestaten problemen hebben met de handhaving van gezondheidsnormen, laat staan dat de aan immigratie verslaafde EU het zou aankunnen. 

De Europese Unie was grotendeels afwezig in deze coronacrisis en dat was maar goed ook.

Dit is de eerste bijdrage in de opiniereeks Faalt Europa ?, Europese parlementsleden uit verschillende partijen, beantwoorden daarin die vraag. Lees hier de andere bijdragen.