Meer Europa is meer Catalonië/Vlaanderen/Schotland/…

De EU is een oligarchie geworden waarin het draait om macht. Het gaat niet om een complot, maar een gemeenschappelijke visie op de toekomst van de EU. De Europese oligarchen delen allemaal dezelfde droom: een zo groot mogelijke Verenigde Staten van Europa, onder een centraal bestuur van een klein kransje: zijzelf. Met dezelfde kieslijsten in alle Europese landen, hun foto als campagnemateriaal verspreid over het hele continent. Grote kieskringen betekent meer macht voor minder politici, zij willen Europa als één kieskring. De verenigde staten van Europa, als ze daar aan denken vallen ze met de glimlach op de lippen in slaap.

Alles moet wijken

Voor die droom van een zo groot mogelijk Verenigde Staten van Europa moet alles wijken wat niet in hun schema’s past, of ze dromen het in hun schema of ze duwen het erin.

Neem nu Griekenland. Daarvan wisten de Europese leiders perfect dat de financiën van het land desastreus waren en de begrotingen eerder fictie dan realiteit. Maar hun Europees voluntarisme liet hen geloven dat het allemaal in orde zou komen eens Griekenland deel was van de eurozone. De eurozone moet zo groot mogelijk zijn, weet u wel. U moet de Grieken maar eens vragen hoe die droom afliep.

Neem nu Oekraïne. Dat land moest en zou uit de invloedsfeer van Rusland gehaald worden en overgebracht naar de invloedsfeer van Europa. Om op termijn lid te worden van de Unie uiteraard, hoe groter de EU, hoe beter. Het status quo mag enkel doorbroken worden als het in het voordeel is van de zo Groot Mogelijke Verenigde Staten van Europa. Europese leiders sprongen op de barricades in Oekraïne om de zaak te bespoedigen. Dat Rusland zichzelf nog altijd ziet als grootmacht en wereldleider en dat niet pikte, daar hadden ze even niet aan gedacht. Sprak toen iemand over leerling-tovenaars? Oekraïne is een deel van zijn grondgebied kwijt en zit met een blijvend/bevroren conflict/oorlog opgescheept. Europa is de economische confrontatie aangegaan met Rusland. De Europese fruit- en varkensboeren zijn er nog vrolijk van. Nog goed dat we geen Europees leger hebben of ze hadden het ingezet tegen Rusland in Oekraïne.

Neem nu Schotland. Daar engageerden de hoge Europese heren zich in de ‘No’ campagne, tegen Schotse onafhankelijkheid. Nooit, nooit, nooit zou een onafhankelijk Schotland deel kunnen zijn van de EU. Nooit, nooit, nooit. Ze zien binnengrenzen als extra belemmeringen voor hun droom. Toen kwam de brexit. Dan beweren diezelfde EU-politici dat er een oplossing mogelijk is waarbij Schotland toch in de EU blijft. Benieuwd wat hun positie zal zijn als Schotland omwille van de brexit een nieuw referendum uitschrijft. Eigenlijk niet benieuwd, ze zullen consequent kiezen voor hun zo Groot Mogelijke Verenigde Staten van Europa-droom.

Europa der volkeren

Ik heb ze nog gekend, die Volksuniërs met ringbaard, coltrui en op sandalen. Het waren vaak christelijk geïnspireerde eerder linkse wereldverbeteraars die je nu niet zomaar meer met Vlaams-nationalisme associeert. Ze hadden een grote liefde voor Basken, Catalanen, Koerden, Tibetanen, Oost-Timoresen en andere verdrukte volkeren op aarde. Als je ze hoorde was ‘Het Europa der volkeren’ nooit ver weg. Het was hun droom van Europa.

Ik moet toegeven dat wij daarom lachten. Het Europa der volkeren was leuk voor op café of om glimlachend in slaap te vallen, maar niet politieke bruikbaar. Geen politieke droom, maar een fata morgana, een onmogelijkheid.

Vandaag denk ik soms dat ze zo zweverig nog niet waren als wij wel dachten… Er voltrek zich een beweging naar kleinschaligheid in Europa, tegelijk met de beweging naar de grootschaligheid van de supranationale Europese structuur en de globalisatie.

Neem nu Catalonië. Als Catalonië als land deel kan uitmaken van de EU, waarom zou het dan binnen Spanje blijven? Spanje biedt politiek en economisch geen meerwaarde voor de Catalanen. In tegendeel, Spanje schrapt systematisch beleidsmaatregelen van de Catalaanse regering. Meer en meer zijn Spaanse beslissingen eigenlijk Europese beslissingen. Dus kan je maar beter zelf meespreken in die EU, in plaats van dat door bemiddeling van Spanje te moeten laten gebeuren. De EU maakt de Catalaanse secessie mogelijk, lokt het uit én geeft het extra argumenten.

Economie

Eigenlijk is het puur economie. Het is de afweging van de kosten en de baten, een evaluatie van de efficiëntie. Zijn er meer schaalvoordelen door een groter land of is er te veel verlies aan efficiëntie door de aanzienlijke verschillen in behoeften en politieke voorkeuren tussen de verschillende landsdelen. Het is een theorie uit een boek van 2003 The size of nations van de Italiaanse economen Alesina en Spolaore. Ze zochten een reden waarom er steeds meer onafhankelijke staten ontstonden. Wel zij zien hun theorie toegepast in de opsplitsing van landen met grote regionale verschillen. Sinds 2003 is daar ook een EU-argument bijgekomen. Waarom een extra niveau en dus verlies aan efficiëntie tussen je land/regio en Europa inbouwen/laten bestaan? Dat is enkel verlies. Neen dan kies je voor de efficiëntie van de eigen regio en de schaalvoordelen van Europa.

Het is een proces dat zich volop voltrekt in de grote heterogene naties van Europa. In Spanje wachten Baskenland en Galicië af hoe het in Catalonië zal aflopen. Veneto en Lombardije scharen zich bij de Italiaanse regio’s die meer autonomie willen binnen Italië. Noord-Ierland wordt door de Brexit getriggerd om aan te sluiten bij Ierland, Wales en Schotland roeren zich. In Duitsland zie je een opkomende beweging in Beieren. Ook in Frankrijk lonken regio’s als Corsica en Bretagne naar wat er in Catalonië gebeurt.

‘Maar er is toch een middenweg mogelijk, zoals bij ons in België?’, werpt een Verenigd Europeaan dan op. Alesina en Spolaore wijzen erop dat die tussenoplossingen niet altijd even succesvol zijn. Zo is er de kans op een grote verspilling door structurele overlappingen en oplopende budgettaire tekorten door bestuurlijke inefficiënties. Tiens, dat klinkt bekend.

Kleinstaterij

Als de Europese bonzen dit zien in hun dromen, schieten ze zwetend wakker terwijl ze roepen: ‘kleinstaterij’. Er is in Vlaanderen zelfs al een boek over geschreven. Het is hun nachtmerrie van een onbestuurbaar continent, een lappendeken van staatjes. Dat staat lijnrecht tegenover hun droom van de Grote Verenigde Staten van Europa. Maar hun droom is een oligarchisch Verenigde Staten van Europa. Met de burger liever zo ver mogelijk van de macht, want het is hun macht. Kleine staten geven meer macht aan de bevolking.

Dat is wat vandaag tussen de EU en Catalonië gebeurt. De Europese meerderheid moet worden ingeschakeld om de Catalaanse minderheid onder de knoet te houden. Alle EU-steun dus voor Spanje dat voor de Verenigde Staten van Europa het vuile werk moet doen. Weg met de liberale democratie waar minderheden beschermd worden tegen de dictatuur van de meerderheid. Dat moet wijken voor de grote Europese droom.

Daarom is wat in Catalonië gebeurt ook belangrijk voor ons en voor elke Europese burger. In Spanje zijn acht regeringsleden en twee voorzitters van een middenveldorganisatie opgesloten voor ‘opruiing’ en ‘rebellie’, containerbegrippen waarin alles kan passen en opsluiting kan zonder echt een misdaad te hebben begaan. Websites worden gesloten door de politie zonder rechterlijk bevel. Er werd geweld gebruikt tegen vreedzame manifestanten (eigenlijk burgers die wilden stemmen in een referendum). Leerkrachten worden in staat van beschuldiging gesteld omdat ze het politiegeweld tijdens het referendum op 1 oktober in hun klas besproken hebben. Madrid neemt het hele bestuur van Catalonië over, wat helemaal niet grondwettelijk is én in strijd met het internationaal recht.

Dat gebeurt vandaag in Europa. De EU die altijd hoog oploopt met haar democratische waarden, laat begaan omdat ze de Catalanen als een bedreiging voor het status quo en het Verenigde Staten van Europa beschouwt. Als Europees burger ben ik daarover diep verontwaardigd. Wat wij als Europese burger vandaag zonder protest laten gebeuren in Catalonië kan op een dag ook tegen ons gebruikt worden. Het wordt de hoogste tijd voor ons om de Europese oligarchie te laten weten dat het genoeg is. Tot hier en niet verder, zelfs terug achteruit. Het zijn ook onze rechten die op het spel staan.