Euthanasie – Leven of niet leven

Op reis in India, in de jaren tachtig van de vorige eeuw, werd ik meermaals geconfronteerd met de volgende toestand: kinderen worden geboren, leven korte tijd en sterven … zonder een spoor van [te hebben] bestaan.

Prachtwet

Onze Westerse maatschappij telt veel ridicule en dwaze wetten, maar een prachtwet is het verbod tot abortus na een vastgelegd aantal weken bevruchting. Het kind in wording heeft vanaf dat moment recht op een leven want het bestaat als mens. In India is het echter niet verplicht om een geboorteaangifte te doen. Enkel de gegoede en geciviliseerde klasse doet het. Het levert heel wat sociale voordelen op. De arme sukkel weet het niet en heeft er ook de middelen niet voor. Deze toestand is een helder voorbeeld van de rijke die maar rijker wordt en de arme armer, zowel in de letterlijke als de figuurlijke betekenis.

Zelfmoord of zelfdoding

Nu verneem ik via het Nederlandse actualiteitenprogramma ‘Nieuwsuur’ [NOS & NTR] dat er sinds kort een medisch middel te verkrijgen is om pijnloos dood te gaan wanneer het je past. Na twintig minuten geraak je wegens een zware bloeddrukval in een coma en tien minuten later houdt het hart op met kloppen. Een hoop gedoe bij de media die allerlei mensen aan het woord laten met vóór en tegens, de zaak opblazen en uitrekken want hogere kijk- en leescijfers gegarandeerd. Nochtans valt de zaak te herleiden tot slechts één vraag: Is dit zelfmoord of zelfdoding? Het antwoord is simpel: zelfmoord.

Perfecte levensbeëindiging

Euthanasie is in deze affaire niet aan de orde. Wie dood wil gaan dient overleg te plegen met artsen. Zij zijn gebonden aan medische en burgerlijke wetten. Het is prachtig geregeld en daardoor is er geen discussie over zelfdoding of zelfmoord. Het is iemand anders, door de overheid gekozen / benoemd, die de levensbeëindiging uitvoert. Het mooiste voorbeeld van een perfecte levensbeëindiging is deze van Hugo Claus. Hij heeft voor de dood gekozen om drie redenen die binnen de wet vallen. Eén, de snelle stijging van de geestelijke achteruitgang [dementie], waardoor de literaire en artistieke productie niet meer mogelijk was. Twee, geheel verlies van seksueel vermogen, waarmee een essentiële reden van zijn bestaan voorgoed verloren was. Drie, het besef geheel afhankelijk te zijn van een partner die hij als een hindernis op zelfstandig bestaan beschouwde. Ze vallen binnen het recht op euthanasie en zijn te herleiden tot lichamelijke, geestelijke en burgerlijke toestand.

Thomas More

De levensmoeë mens kan dus uit het leven stappen, maar pas na overleg met dokters en morele raadgevers. Het verhindert een beslissing in een moment van moedeloosheid.
De Engelse kerkgeleerde en humanist Thomas More was al te vinden voor euthanasie, op wettelijke basis geregeld. In zijn beroemde boek Utopia uit 1516 en gedrukt door de Leuvense [!] drukker Dirk Martens, is hij wat dat betreft maar al te duidelijk. Ik citeer:

‘Wanneer echter de ziekte niet alleen ongeneselijk is maar de patiënt nog voortdurend martelt bovendien, dan komen priesters en overheid met zo iemand praten. “Je bent” – zo zeggen zij dan – “tegen geen enkele eis van het leven meer opgewassen. Je bent anderen tot last en jezelf tot een kwelling, je hebt op die manier jezelf overleefd. Van dit langzame bederf hoef je niet langer de prooi te zijn wanneer je dat zelf niet wilt; neem toch een besluit en kies voor de dood. Je berooft immers jezelf van niets waardevols als je sterft, – je maakt alleen maar een einde aan je doodsstrijd. Maar niet alleen dat dit een daad van gezond verstand zou zijn, – het is ook iets wat je gerust mag doen, waar je zelfs goed aan doet. Aangezien het de priesters zijn die het je aanraden, de vertolkers bij uitstek van God en zijn wil, kan het een vrome en heilige daad worden genoemd. Luistert iemand naar deze raad, dan kan hij door vasten een eind maken aan zijn leven, ofwel men geeft hem een slaapdrank, waardoor hij heengaat zonder het te beseffen.’ Einde citaat.

De overheid beslist

Zoals de mens nog voor zijn geboorte recht heeft op bestaan, en dit wettelijk geregeld is, zo heeft hij geen recht op een levensbeëindiging uit eigen wil. Het is de staat, de overheid die vanuit een humanistische ingesteldheid beslist.
Wie op eigen initiatief uit het leven stapt doet maakt zich schuldig aan zelfmoord. Bovendien, de leveranciers van het medisch middel dienen vervolgd en veroordeeld te worden. Niet de producenten. Al te vaak namelijk is gebleken dat een medicijn met een ander doel gebruikt wordt dan waarvoor het is ontwikkeld en voorgeschreven. Wordt dit gebruikt om iemands leven te beëindigen begaat hij/zij een moord. Zo je het zelf doet, is het zelfmoord.