Familietragedies in veelvoud

Twee uitstekend gereconstrueerde familiedrama’s zijn momenteel te zien in de bioscoop waaronder de Gouden Palm van het filmfestival van Cannes.

Samuel & Sandra

‘Een proces is het zoeken naar de waarheid’. Dat moet het uitgangspunt zijn geweest voor het adequaat geschreven en knap geacteerde Anatomie d’une chute waarvoor de Française Justine Triet (****, vanaf deze week in de bioscoop) in mei op het voorbije Filmfestival van Cannes de Gouden Palm mocht ontvangen: de hoogste onderscheiding.

Is het een ongeluk, moord of zelfdood? Dat is de vraag die onmiddellijk rijst wanneer zoonlief Daniël buiten in de sneeuw in een plas bloed het lichaam aantreft van zijn vader Samuel, de echtgenoot van de succesrijke schrijfster Sandra: uit het venster op de bovenverdieping van hun chalet gevallen, gesprongen of geduwd? Voor de politie lijkt het alvast een verdacht overlijden. Met als enige verdachte: Sandra.

Het koppel woont een jaar al met Daniël, hun slechtziende tienerzoon, in een afgelegen chalet in de bergen – met af en toe een stevige ruzie. Volgens Samuel krijgt hij van zijn echtgenote weinig ruimte om zichzelf te zijn en om ook zelf een boek te kunnen schrijven. Tot daar de feiten. Wat volgt is het proces – ieder zijn waarheid – zoals dat voor de rechtbank zal worden gevoerd. Nochtans licht Triet in de aanhef al een tipje van de sluier. De schrijfster wordt thuis geïnterviewd door een studente met het oog op een thesis over haar schrijven, maar haar man zet de muziek zo hard dat een gesprek onmogelijk wordt en pardoes moet worden afgebroken.

Anatomie d’une chute – niet te verwarren met Anatomy of a Murder (1959) van Otto Preminger – is vooral opgebouwd rond de verdediging van Sandra (een ongelooflijk sterk acterende Sandra Huller) door Vincent, advocaat annex Sandra’s jeugdvriend, de rotsvaste overtuiging van de openbare aanklager en de omzichtige verklaringen van zoon Daniël. Cruciaal in de afwikkeling van de zaak is trouwens de rol van Daniël en … de hond Snoop. Samen met het feit dat Sandra van Duitse afkomst is. Daardoor wordt er in het gezin vooral Engels gesproken: een niet onbelangrijk gegeven!

Heeft Sandra Samuel geprovoceerd? Is zij vreemd gegaan? Is er nog meer aan de hand? Vragen waarop tijdens het proces niet echt een antwoord komt.

Triets vierde film is een even gewiekste als intelligente dissectie van een gezin in een existentiële crisis. Oorspronkelijk was Anatomie d’une chute geschreven als een tv-serie. Het zou pas in een later stadium een bioscoopfilm worden. En dat laat zich enigszins voelen. De toeschouwer wordt net iets te vaak op het verkeerde been gezet. Hoe dan ook Justine Triet – na Victoria (2016) en Sybil (2019) – toont zich hier eens te meer als een interessante filmmaakster van intrigerende portretten van complexe vrouwen.

Marco & Luisa

Il Colibri (****, momenteel in de bioscoop) is Francesca Archibugi’s bijzonder pakkende adaptatie van de gelijknamige achtste roman van Sandro Veronesi, de numero uno van de Italiaanse schrijverswereld. Veronesi is trouwens in de film te zien in een cameo als  de minnaar van Leticia, de flamboyante moeder van Marco Carrera, het hoofdpersonage. De film schetst het leven van Marco, briljant doorvoeld gespeeld door Pierfrancesco Favino: vanaf zijn veertiende in de jaren ‘70, via zijn dokterspraktijk tot de dag van vandaag waar hij opa is.

Zijn moeder noemde Marco ‘kolibri’ omdat hij er op zijn 14de uitzag als een jongetje van tien. En omdat hij lang erg klein bleef. En in de ogen van zijn jeugdliefde (of verloren liefde) Luisa, is hij een kolibrie omdat hij ’ter plaatse trappelt’. De statische held als hoofdfiguur is een constante in Veronesi’s oeuvre.

Op het eerste gezicht lijkt Il Colibri een illustratie van de levensvraag: hoeveel leed kan een mens in zijn leven aan? Maar onderliggend evoceert deze ontroerende, in Firenze gesitueerde familiekroniek veel liefde en respect voor de diverse personages – het zijn ten slotte ook maar mensen met sterke en zwakke kantjes. Daartussen laveert iemand zoals Marco, een wat naïeve figuur met een groot hart, gegidst en gewaarschuwd door Pietro Carradori, de psychiater van zijn vrouw. Iemand van belang voor Marco’s zielenrust.

De ontwapenende, liefdevolle manier waarop Marco bijvoorbeeld omgaat met zijn hypergevoelige, oudere zus Irene en  zijn zomerliefje Luisa, voor wie hij een louter platonische liefde koestert, spreekt voor zich. Al verwaarloost hij daardoor thuis onbedoeld zijn manisch-depressieve echtgenote Marina en zijn dochtertje Adèle, een fantasierijk kind. Wanneer hij daarop wordt gewezen door de psychiater is het wat Marina betreft al te laat. Dan maar al zijn liefde geïnvesteerd in dochterlief Adèle en zijn kleindochter Mira, ook al een meisje met heel bijzondere gaven. Blijkbaar doorgegeven via de genen van de vrouwen over de generaties heen.

Il Colibri is een pracht van een existentiële, mozaïsche parabel over een man en zijn gevecht met zichzelf.

Een van de mooiste love stories van het jaar.