Franciscus versus Donald?

Tijdens de eedaflegging op 20 januari door Donald Trump als 45e president van de VSA had paus Franciscus I in Rome een vraaggesprek met de directeur van de Spaanse krant ‘El País’ en haar plaatselijke correspondent. De samenvatting ervan verscheen nog dezelfde dag.

Volgens ‘El País’ verklaarde hij onder meer, in Nederlandse vertaling: “Voor mij is het typevoorbeeld van populisme in de Europese zin van het woord het jaar 1933 in Duitsland. Na de crisis zocht Duitsland een leider, iemand die burgers een identiteit kon geven, en toen was er een mannetje genaamd Adolf Hitler die zei ‘ik kan dat, ik kan dat’“. Steeds volgens ‘El País’ voegde hij er nog aan toe: “Hitler heeft de macht niet gestolen. Hij werd verkozen door zijn volk en heeft dat volk daarna vernietigd. De mensen zeggen laat: ons een redder zoeken die ons onze identiteit kan teruggeven, en laten wij ons beschermen met een muur, met prikkeldraad, met eender wat, zodat de anderen onze identiteit niet kunnen afnemen. En dat is zeer erg.” Het gevaarlijkste dat we kunnen doen in tijden van crisis, is zoeken naar een redder die onze identiteit afneemt en rondom ons muren optrekt.”

De media in zowat heel de westerse wereld en ook hier hebben die pauselijke verklaringen onmiddellijk dik uitgesmeerd als zijnde een waarschuwing voor wat met Donald Trump in de VSA te gebeuren stond.

De paus maakte wel duidelijk dat populisme in Europa een heel andere betekenis heeft dan in Latijns-Amerika. Daar duidt populisme op de belangrijke rol van de volksbewegingen. Daarvan weet hij alles van. De Argentijnse Jezuïeten waar ook hij toebehoort zijn immers zowat de hevigste voorstanders van de marxistisch geïnspireerde ‘Teología de la Liberación’ die in Latijns Amerika lange tijd furore maakte. Franciscus I heeft nooit van die zogenaamde theologie afstand genomen (zie Doorbraak 30.9.2015). Zijn Argentijnse kompanen speelden al een funeste rol in El Salvador (zie Doorbraak 25.10.2014). Zij maakten van wijlen Mgr. Romero, toenmalig aartsbisschop van San Salvador, de bevrijdingstheoloog die hij helemaal niet was.

De paus had misschien even goed naar Stalin in plaats van naar Hitler kunnen verwijzen. Ondertussen weten wij toch allemaal dat vadertje Stalin veel meer Joden en andere slachtoffers heeft omgebracht dan de Führer, maar Stalin was natuurlijk een marxist en geen fascist.

Franciscus I was wel bij de eersten die de nieuwe Amerikaanse President feliciteerden en liet ook weten Donald Trump een kans te geven om zich te bewijzen alvorens hem van voren af aan te veroordelen. Hij riep hem wel op beslissingen te nemen overeenkomstig ’de rijke spirituele en ethische waarden van het Amerikaanse volk’, en met extra aandacht voor de armen, wat nu eenmaal in de mond van een paus past. De gevestigde pers ging aan dat alles stilzwijgend voorbij.

Ten gronde zijn de antwoorden op de vele vragen van de Spaanse perslui bondig samen te vaten als heel veel mooie woorden waar vrijwel geen daden tegenover staan. Zelf benadrukt de paus nochtans dat de wereld zich vooral met concrete aangelegenheden moet bezighouden, wat ook klopt.

Foto: (c) Reporters