Frankrijk neemt met één hand maatregelen om haar regionale talen te beschermen, om ze vervolgens met de andere hand te betwisten. Zo werd de erkenning van de regionale talen in 2020 onmiddellijk tegengewerkt door de Franse grondwettelijke raad. Schijnheiliger kan het niet.

Dit doet zich nu opnieuw voor naar aanleiding van een beslissing van de Corsicaanse raad om het Corsicaans als werktaal van de raad mogelijk te maken. Na een klacht van de prefect van Corsica heeft de administratieve rechtbank in Bastia deze beslissing tenietgedaan.

Corsicaanse raad

In Corsica legt men de lat steeds hoger. Zo had de Corsicaanse raad besloten het Corsicaans als vergader- en werktaal te erkennen. Bewust of onbewust vonden de verkozenen het niet nodig toe te voegen dat alle teksten, conform de Franse grondwet, in het Frans moeten worden gepubliceerd. Dat is een gevolg van artikel 2 van de grondwet die zegt dat het Frans de officiële taal van de Franse republiek is.

De officiële vertegenwoordiger van de Franse staat in Corsica, prefect Pascal Lelarge, was er als de kippen bij om deze zaak juridisch aan te vechten. De advocaat van de Corsicaanse raad pleitte dat het gebruik van het Corsicaans in de raad geen verplicht karakter had. Verzoenende taal dus, maar het mocht niet baten.

Tegen het Engels

Het heet dat de rechters van de administratieve rechtbank van Bastia met dit vonnis louter de wet hebben toegepast. Maar is het dossier hiermee juridisch afgesloten? Het artikel van de wet die aan publiekrechtelijke rechtspersonen het gebruik van het  Frans verplicht is namelijk niet geschreven voor de Corsicaanse toepassing. Deze alinea werd toegevoegd in 1992, en dat was niet toevallig in het jaar van het verdrag van Maastricht. Het was een typisch Franse maatregel tegen het oprukkende Engels in eigen land, en niets anders.

Tegen deze aanpassing van de Franse grondwet protesteerde één eenzame verkozene uit de Elzas: Adrien Zeller. Hij voelde intuïtief aan dat deze wijziging  tegen de regionale talen zou kunnen worden gebruikt. Zeller stelde de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken volgende vraag: ‘Ik zou willen dat de minister bevestigt dat deze nieuwe alinea bij de grondwet niet zal worden gebruikt tegen de diversiteit van onze regionale culturen.’ En hij voegde er nog aan toe: ‘Het Frans is de taal van de Franse republiek, maar niet de enige taal van de republiek.’

Jakobijnse orthodoxie

De vrees van Adrien Zeller was gegrond. De Franse grondwettelijke raad misbruikt deze passus van de grondwet om de regionale talen binnen de perken te houden. Terwijl de Franse mandatarissen wetten stemmen om deze regionale talen te beschermen en te onderwijzen, treedt de grondwettelijke raad op als waakhond van de jakobijnse orthodoxie. Elke stap vooruit wordt in de praktijk onmogelijk. Hoe schizofreen is het toch te pleiten voor de redding van deze talen, terwijl men ze verbiedt in de publieke ruimte?

Michel Feltin-Palas, een Franse journalist van het weekblad l’Express die zich inzet voor de regionale talen, herinnert aan een citaat van president Emmanuel Macron in 2021: ‘De talen van Frankrijk zijn een nationale schat. Het recht moet bevrijden en nooit beklemmen. (…) Dezelfde kleuren, dezelfde accenten, dezelfde woorden: dit is ons land niet.’ Feltin-Palas voegt eraan toe: ‘Prachtige verklaring waarvoor men met twee handen applaudisseert… mits ze tenminste zou worden gesteund door een coherent beleid.’

Holle woorden en gebakken lucht waarin niemand nog gelooft. Overigens: niet alleen het gebruik van de Corsicaanse taal in de raad stelt een probleem voor de inmiddels ex prefect van Corsica. Ook de uitdrukking ‘Corsicaans volk’ is volgens hem uit den boze. Er kan en zal  maar één volk zijn, het Franse, op het grondgebied van de één en ondeelbare republiek.

Hoe moet dit verder?

In een gemeenschappelijk communiqué hebben Gilles Simeoni, autonomistische voorzitter van de Corsicaanse uitvoerende raad, samen met Marie-Antoinette Maupertuis, autonomistische voorzitster van de Corsicaanse raad, officieel geprotesteerd tegen deze schandelijke gang van zaken. Ook de oppositie, bij monde van Jean-Christophe Angelini, voorzitter van de nationalistische partij ‘Partitu di a Nazione Corsa’, spreekt over een onbegrijpelijke beslissing en over onrecht.

Alle betrokken Corsicaanse instanties gaan natuurlijk in beroep en dat wordt dan de zoveelste confrontatie met de Franse staat op het eiland. Enkele dagen geleden werd al de administratieve rechtbank van Bastia door jonge Corsicaanse nationalisten bezet, en dat is maar het voorspel.

Vermoord in de gevangenis

Een andere dossier beroert de Corsicanen van alle strekkingen: de moord in een Franse gevangenis op de Corsicaanse nationalist Yvan Colonna, nu een jaar geleden. De vraag blijft hoe een medegevangene, de uiterst gevaarlijke jihadist Franck Elong Abbé deze moord kon plegen. De familie en vrienden van Colonna hebben inmiddels beslist te procederen om opheldering te krijgen over deze moord.

Een onderzoekscommissie moet ook de verantwoordelijkheid en rol van het gevangeniswezen, maar ook van de Franse staat, in deze zaak bepalen. Een explosief dossier als moest blijken dat de aanslag op Yvan Colonna door een bewuste nalatigheid mogelijk werd gemaakt. Dit, en ook het verbod op de Corsicaanse taal  in de Corsicaanse assemblée  is niet van aard om de pacificatie op het eiland te verzekeren.

Talen in Frankrijk

Even nog  herinneren dat het gebruik van de regionale talen in Frankrijk niet alleen de Corsicanen aanbelangt.  Zie hier nog eens de lijst van talen die in Frankrijk zogezegd als regionale talen zijn erkend: het Baskisch, het Bretoens, het Catalaans, het Corsicaans, het Creools, het Gallo (Romaanse streektaal gesproken in het Oosten van Bretagne), het Occitaans én de Oc-taal, de regionale talen van de Elzas, de regionale talen van de Moezelregio, het Franco-Provencaals, het West-Vlaams, het Picardisch, het Tahitiaans, de Melanesische talen (Drehu, Nengone,Paicî, Aijë), de Walllisiaanse  en Futuniaanse talen (twee talen uit Nieuw Caledonië), alsook het Kibushi-Kimaore (eiland Mayotte).

Het verbod op het gebruik van een regionale taal in de publieke ruimte heeft rechtstreeks en onrechtstreeks  gevolgen voor heel het Franse grondgebied. Het explosief Corsicaans dossier is maar de top van de ijsberg en wordt ook van het Baskenland tot in Frans-Vlaanderen met argusogen gevolgd.