Geen Waalse electorale aardverschuiving

Is er wat aan het bewegen in Wallonië? De laatste peiling van Le Soir en RTL-TVI leert dat alle traditionele Waalse partijen van hun pluimen verliezen. De PS zou met 31,8 procent bijna 6 procent lager uitkomen dan bij de verkiezingen van juni 2010. De liberale MR daalt van 22,2 procent naar 18,7 procent. CDH gaat van 14,6 naar 11,8. En Ecolo, federaal in de oppositie maar coalitiegenoot in de Waalse regering, blijft rond de 13 procent schommelen. Grote winnaars van de peiling zijn allerlei kleine partijen. Waar ze in juni 2010 nog 13,3 procent van de stemmen haalden, is dat nu gestegen naar 22,6 procent. Opvallend is dat daarbij allerlei nieuwe politieke bewegingen aan belang winnen. Het sterkst scoort de PTB, de Franstalige tegenhanger van de PVDA, die zou uitkomen op 3,6 procent. Het RWF, pleitbezorger van een aanhechting van Wallonië bij Frankrijk, volgt op korte afstand met 3,1 procent. Dan volgen het rechts-populistische Wallonie d’abord (3,1%) en de Waalse vleugel van het FDF. En dan is er nog de Parti Populaire, het Mouvement de Gauche en Démocratie Nationale (DN).

Deze laatste partij zou op amper 1,4 procent van de stemmen uitkomen. DN is eigenlijk de opvolger van het Belgische Front National dat de voorbije 20 jaar sporadisch Waalse electorale successen boekte. Maar de Franse FN-voorzitter Marine Le Pen heeft van een rechtbank gedaan gekregen dat er geen partij in België gebruik mag maken van de naam Front National. Vandaar dat extreemrechts naar een andere naam op zoek moest en Démocratie Nationale is zo goed als onbekend bij het grote publiek. De afwezigheid van het FN in Wallonië verklaart meteen waarom de proteststemmen zich nu verspreiden over allerlei andere kleine partijtjes.

Pro-Franse provincies

Vraag is natuurlijk of die wel kans maken om in 2014 kandidaten tot parlementslid te laten verkiezen. Want samen 22 procent halen is niet voldoende. Elk van die partijen moet minstens in een kieskring 5 procent van de stemmen halen. De grootste kanshebbers zijn hier de PTB en RWF. In Luik en Henegouwen maken ze kans om de kiesdrempel te overschrijden. De PTB kan de bevolking aanspreken omdat in die twee provincies de gevolgen van de Waalse industriële neergang zich nog altijd het sterkst laten voelen. In Vlaanderen wordt het onderschat maar de ontevredenheid over de PS is er groot. RWF maakt kans in Luik omdat dit de meest pro-Franse provincie van Wallonië is. Elk jaar viert Luik 14 juli, de Franse nationale feestdag. En ook het grensgebied van Henegouwen is sterk of Frankrijk gericht. Doornik cultiveert zijn verleden: in de middeleeuwen was het een Franse enclave gewrongen tussen het graafschap Vlaanderen en het graafschap Henegouwen.

Geen koppen

Probleem voor het RWF is dat het geen leidersfiguur heeft. Paul-Henry Gendebien, ex-PSC’er en ex-RW’er en bovendien afstammeling van Alexandre Gendebien die een van de vaders van België was, heeft de partij opgericht en is met zowat iedereen in ruzie gekomen. Deze ruziestoker is een probleem voor de rattachisten. Op dat vlak zijn alle kleine partijen in datzelfde bedje ziek: ze hebben geen leidersfiguren. Geen bekende voorzitters, geen volkstribunen ook. De enige die toch een beetje bekendheid geniet is Bernard Wesphael, ex-Waals Parlementslid van Ecolo. Hij verliet de partij om twee redenen: ze voerde een centrumkoers in zijn ogen en (wat vaak vergeten wordt) ondermijnt de scheiding tussen Kerk en Staat door moslimbevolking naar de mond te praten. Wesphael richtte zijn eigen Mouvement de Gauche op naar analogie van de beweging van de Franse extreemlinkse tribuun Jean-Luc Mélenchon. Maar omdat de ster van Mélenchon begint te tanen ondermijnt dit de populariteit van Wesphael. Over de figuren die extree-rechts vertegenwoordigen kunnen we kort zijn: totaal onbekend en politiek marginaal. De enige partij met een figuur die over een zekere bekendheid beschikt is de PTB met Raoul Hedebouw. De man wordt regelmatig uitgenodigd op de zondagse tv-debatten.

Eigenlijk zijn alle politieke analisten het erover eens: er is een potentieel om de Waalse proteststemmen te verzamelen. Maar dan is daar een bekend figuur voor nodig en die zijn er niet. Een electorale doorbraak blijft dus wellicht uit. Reclameman Wim Schamp heeft het tien jaar geleden ooit op een onbewaakt moment verklaard: ik zou graag de campagne organiseren van de Waalse Pim Fortuyn. Alleen is die nog niet opgedaagd.