Grendelse teksten

Wij vormen een pluralistische groep die zich richt op de institutionele (wan)ordening van deze staat, en waarin de leden elk hun ideologische invalshoek hebben. Dat kan de lezer merken aan de essays in het boek. Bij sommigen zijn de uitgangspunten meer ethisch, bij anderen gaat het om bekommernissen met de democratie; sommigen vertrekken van een marxistische analyse, en weer anderen zullen meer sociaal-liberale beginselen aanhangen.

De manifesten van de groep zijn alle ontstaan tijdens het lange interregnum van 2007-2012. In het boek staat voor elk manifest een korte evocatie van de politieke toestand waarin ze werden geschreven. Wie deze contexten achtereen leest loopt de kans op een institutioneel infarct. Wij vinden trouwens dat de kiezers zich te weinig bewust zijn van het schandaal van het voorlopig bewind dat de Franstalige partijen Vlaanderen hebben aangedaan, gewoon omdat de grendelgrondwet hen wettelijk toeliet de Vlaamse partijen in deze houdgreep te nemen. Vooral de laatste fase van 541 dagen betekende een hold-up van de PS op het dagelijkse democratische bestuur van deze staat.

De groep heeft zich meerdere malen uitdrukkelijk ‘solidair met de solidariteit’ verklaard. Onderling gaat wel de discussie voort over hoe deze solidariteit (onder de vorm van allerhande transfers) binnen België eruit moet zien. Heel concreet wil de groep, onder meer om historische redenen, de solidariteit met Wallonië en Franstalig België behouden. Maar zoals in andere federale staten het geval is, moet deze solidariteit transparant zijn, de mogelijkheid tot wederkerigheid in zich houden, eindig zijn, en voldoen aan voorwaarden van responsabilisering en autonomie. Er komen nog twee specifieke voorwaarden bij: ten eerste wenst de groep dat tegenover de Vlaamse financiële solidariteit er een Franstalige politieke loyauteit zou staan. En ten tweede vindt de groep dat solidariteit het best gedijt in een kader van soevereiniteit, want dan gaat het om een afgewogen keuze.

Wie deze teksten ‘separatistisch’ noemt geeft tegelijkertijd aan dat deze staat institutioneel niet hervormbaar is. Redelijke hervormingsvoorstellen afwijzen (omdat de unitaristen niet willen bewegen) brengt namelijk het gevreesde separatistische eindpunt dichterbij. Daarom hebben zelfs de radicaalste Gravensteenmanifesten, hoe eigenaardig dit ook mag lijken, een soort ‘Belgische’ achtergrond en gaan ze uit van de redding van een democratisch, confederaal België. Toch is de groep niet naïef en houdt hij er rekening mee dat het Belgische systeem democratisch niet meer vertimmerbaar is.

Precies daarom is de eis van ontgrendeling van Vlaanderen tegelijk ook een lakmoesproef om te kunnen zien hoever het staat met de mogelijke verbeteringsvatbaarheid van de staat België. We hebben de Franstaligen en de vier Vlaamse B-partijen slechts deze vraag te stellen: wat vindt u er eigenlijk van dat 90 % van alle grondwettelijke en andere grendels gericht zijn tegen één volk/regio/deelstaat in België? Als ze dat dik in orde vinden, dan weten we dat meteen. Zij willen hond aan de ketting zijn. Als ze dat niet in orde vinden, weigeren ze nog nieuwe grendels bij te creëren die tegen de solidaire Vlamingen zijn gericht.

Daarom staat de ontgrendeling in de ondertitel van het boek. Sommige critici zouden willen dat de Gravensteengroep zijn discours zou temperen tot het formuleren van vage humanistische doelstellingen. Deze critici vergeten dan wel dat het in de Vlaamse Beweging om een politiek antagonisme gaat, waarin intermediaire doelen worden geformuleerd: niet te dichtbij (zoals een jobkorting) en ook niet te veraf (zoals ‘iedereen rijk’). Ontgrendeling is zo’n concrete, redelijke en bevrijdende doelstelling. Ontgrendeling betekent de politieke en institutionele consequentie van de principes van vrijheid, solidariteit, territorialiteit en politieke loyauteit die de Gravensteengroep van bij zijn eerste manifest heeft gesteld. Veel concreter, democratisch nastrevenswaardiger en zelfs haalbaarder dan, om maar iets te zeggen, een federale kieskring …

 

[kadertje meer lezen]

Gravensteengroep, Land op de tweesprong. Manifesten ter ontgrendeling van Vlaanderen. Pelckmans is verkrijgbaar tegen €24,50 in de webwinkel van Doorbraak: www.doorbraak.be/nl/winkel