Heeft de meerderheid altijd gelijk?

Ja, oké, het begint te vervelen om Guy Verhofstadt weer op te voeren en ik doe het ongaarne. Maar hoe flauw mijn verweer ook klinkt: hij is weer begonnen.

Het ging deze keer over Hongarije. Daar neemt het parlement beslissingen die Verhofstadt niet zinnen en dus begint hij – specialist in alles – te fulmineren. ‘De meerderheid heeft niet altijd gelijk’, hoorden we hem op de radio tempeesten en even had ik thuis de indruk dat er zowaar speekseldruppels uit mijn luidsprekers spetterden. Dat heb ik me wellicht verbeeld.

Die Hongaren wijzigden hun grondwet het voorbije jaar al een keer of twee, drie en iets in mij zegt dat zoiets argwaan moet wekken. Een grondwet mag enige duurzaamheid vertonen. Ik laat de verdediging van wat er in Boedapest gebeurt dan ook graag over aan anderen. Hoewel, toch dit. In dat indrukwekkende parlementsgebouw aan de Pest-zijde van de Donau vinden ze het tenminste nog nodig om de grondwet via de geijkte procedures te wijzigen. De Belgische politieke klasse lapt de regels desgewenst zonder voorafgaande wijziging aan de laarzen.

Terug naar Verhofstadt. Wat valt er in te brengen tegen zijn vaststelling dat de meerderheid niet altijd gelijk heeft? Kijk om je heen, bijvoorbeeld in het eigen Belgenland, en je kan niet anders dan beamen. Er wordt wat goedgekeurd door meerderheden.   

Maar de vraag of een meerderheid gelijk heeft volgens Verhofstadt, volgens u of volgens mij, is natuurlijk niet de vraag. Welk systeem werkt beter, kwaak ik Winston Churchill toch graag na. Er zijn er wel al enkele uitgeprobeerd en die hadden alle gemeen geen echt succes te zijn.

Dat Verhofstadt zich met die uitspraak ook intellectueel in nesten werkt, had hij overigens wel zelf kunnen ontdekken. Hij wil dat het Europees Parlement het Hongaarse handelen veroordeelt. Verhofstadt zoekt met andere woorden een meerderheid om zijn stelling te bevestigen dat de meerderheid niet altijd gelijk heeft. Hoe reageer je als Hongaar als hij die meerderheid bij elkaar weet te harken? Juist, dat een meerderheid niet altijd gelijk heeft. Ook niet wanneer ze tot stand komt in het Europees Parlement uiteraard.

Maar misschien wordt Hongarije wel veroordeeld door een daartoe bevoegd rechtscollege. Dat gebeurt dan door … jawel, een meerderheid van de rechters. Heeft die dan per definitie gelijk? We kunnen de woorden van een oud-premier van dit land opvoeren om te beweren dat het niet zo is. Waarom zou een meerderheid van een rechtscollege gelijk hebben? Omdat ze doorgestudeerd hebben? Dan schuiven we van de democratie naar de diplomacratie. Of omdat ze bevoegd zijn verklaard door … een meerderheid in een parlement?

Laten we toch maar niet te snel het basisbeginsel van de democratie – dat de meerderheid misschien geen gelijk heeft maar wel beslist – op de mesthoop van de geschiedenis smijten. Maar dat Verhofstadt, we willen genuanceerd blijven, slechts een voorwaardelijke democraat is, willen we met deze graag genoteerd zien.