Heilige Corona, al dan niet beschermheilige tegen corona

Vandaag 14 mei viert de katholieke kerk het feest van de heilige Corona. Al dan niet beschermheilige tegen pandemieën. Zeker de patrones van Belluno-Feltre en Sankt Corona am Wechsel in Oostenrijk. Corona wordt beschouwd als patroonheilige voor de ‘standvastigheid in geloof’, als patrones van gokken en schattenjagen en beschermheilige van slagers en van houthakkers.

Corona of Stephania

De verhalen over de Heilige Corona gaan alle kanten uit. Ze was de jonge vrouw van de oude Sint Victor, of omgekeerd, zij was oud en Victor jong. Of ze bekeerde zich toen Victor de marteldood stierf of… er zijn wel wat variaties. Maar ze worden samen aanbeden.

De naam Corona is de gelatiniseerde versie van het Griekse woord korone; dit Griekse woord betekende oorspronkelijk ‘gekromd voorwerp’, ‘een haak’. De betekenis van het Latijnse corona is geëvolueerd naar ‘krans’ of ‘kroon’. Het Griekse woord voor krans is ‘stephanos’. Zo wordt Corona in de Griekse traditie als Stephana of Stephania vereerd.

Legende

Zoals zo vaak is het heiligenleven van Sint Corona een legende gebaseerd een kern van gebeurde feiten. In alle verhalen over Corona is er één constante. Corona hield tot de dood vast aan haar geloof en stierf als martelaar. Die dood wordt gesitueerd in de 2de eeuw. Volgens de enen was dit in de periode van keizer Antoninus Pius (138-161), volgens anderen van keizer Marcus Aurelius (161-180). Waar de gebeurtenis plaats vond, is onduidelijk: de ene versie vermeldt Egypte, de andere Syrië, nog een andere Italië.

Of die marteldood op de gruwelijke manier gebeurde zoals in de legende verteld wordt, is de vraag. Heiligenlevens lijken een catalogus aan de meest gruwelijke martelpraktijken. Corona werd tussen twee omgebogen palmbomen gebonden. Toen de touwen die de palmbomen kromden werden doorgesneden werd ze in stukken uit elkaar getrokken door de kracht van de bomen. Zo word je patrones van de houthakkers.

Alsof die gruwelijke marteling nog niet genoeg is, wordt de heilige Corona afgebeeld met een palmtak in de hand. Geen verwijzing naar haar einde, of toch, het is het symbool voor heiligen die als martelaar stierven. Zoals haar naam het betaamt draag zij ook een kroon op het hoofd. Uiteraard een verwijzing naar haar naam, maar ook naar de ‘kroon van het eeuwig leven’ die ze als martelares, gestorven voor het geloof, zou mogen dragen. De verwijzing naar ‘kroon’ zou ook in verband gebracht kunnen worden met de munteenheid kroon. Ze is tenslotte de patrones van geldzaken.

Corona in Italië en Oostenrijk

Sint Corona wordt voornamelijk aanbeden in Oostenrijk. In 1504 werd bijvoorbeeld een beeld van haar gevonden in een holle lindenboom in Oostenrijk. Het dorpje heet sindsdien Sankt Corona am Wechsel. Ook in het oostelijk deel van Beieren is Corona een relatief populaire heilige. In al deze gebieden zijn verschillende corona-bedevaartsoorden.

De meeste relieken van de Heilige Corona worden bewaard in de Basilica van St. Victor en Corona in Feltre. De kerk is na de Eerste Kruistocht (1096-1099) opgericht door kruisvaarders uit Feltre. De Heilige Corona is de patroonheilige van Belluno-Feltre, een bergdorpje in de provincie Belluno in de regio Veneto (Noord-Italië). Precies een van die gebieden waar de corona-pandemie voor het eerst leidde tot lock-downs. Geschiedenis neemt soms verrassende wendingen.

Aken

Maar om relikwieën van de Heilige Corona te aanbidden kan u de trein nemen naar Aken (moest dat mogen). Otto II liet na zijn keizerskroning in 996 een relikwie van Corona vanuit Rome naar Aken  overbrengen. Ook in het Duitse Unterreit, Franse Ennezat en Italiaanse Grazzano Badoglio zijn er kerken gewijd aan Corona en haar onafscheidelijke Victor.

Dat de Heilige Corona plots in het nieuws kwam heeft te maken met Aken. Begin maart was zowat alles dat naar corona verwees, nieuws. De bekendheid van Sint Corona werd in gang gezet door restauratiewerken in de kathedraal van Aken. Nog vóór de coronacrisis, begon daar de restauratie van het schrijn waarin zich relieken van de Heilige Corona bevonden.

Nadat het schrijn een kwarteeuw lang in de kelders van de kathedraal van Aken stond, wordt het opgepoetst en hersteld. Deze zomer maakt het deel uit van een grote tentoonstelling. Van toen af ging het een eigen leven leiden. De website Thomas reconstrueerde het verhaal.

VK, VS en de wereld

Het begint, op 13 maart,  met een Facebook-bericht van een parochie in Sunderland (Verenigd Koninkrijk). Die er een bidprentje bij maakt.

https://www.facebook.com/OurLadyOfMercySunderland/photos/a.1502167976745291/2260565564238858/?type=3

Het bericht gaat … viraal, en wordt tien dagen later opgepikt door de National Catholic Reporter, een Amerikaanse katholieke nieuwssite. Die nemen de bewering van de Britse parochie over. U raadt het nooit, maar een fact-checker spreekt een dag later al tegen dat Corona een beschermheilige tegen ziektes zou zijn. Wat, u raadt het alweer nooit, tot hoogoplopende discussies leidt. Het feit dat Corona aanroepen wordt als beschermheilige tegen corona is genoeg om haar beschermheilige te laten zijn. Katholieken hebben daar geen fact-checkers voor nodig. Een discussie over traditie als levend of vastgelegd erfgoed.

Op 25 maart bericht het persagentschap Reuters over het reliekschrijn in Aken. En ook die pikken graag op dat de heilige een beschermheilige is tegen epidemieën. International persbureaus worden gretig gekopieerd, dus het bericht vindt zijn weg naar allerlei sites en publicaties wereldwijd. Al dan niet met de nuance of de discussie of Corona nu beschermt tegen corona of niet. Ook de discussie uit de VS wordt door de zoekrobots van de journalisten opgepikt.

In Vlaanderen

Ook in Vlaanderen werd het bericht van Reuters opgepikt. De VRT bracht op 26 maart het bericht over het schrijn van Sint Corona in Aken. Daarna volgen ook de kranten op 27 maart 2020 in De Standaard, die het een flauwe grap lijkt te vinden. Het Laatste Nieuws lijkt objectiever en neemt niet zomaar over dat ze beschermheilige is tegen epidemieën.

Intercandle.

Een noveenkaars voor de Heilige Corona, als bescherming tegen de coronapandemie.

Misschien vat Wikipedia het nog het best samen. De pagina over de Heilige Corona is bewerkt op 25 apr 2020 om 22.52u. ‘In 2020 werd deze grotendeels vergeten heilige opnieuw bekend doordat Reuters en in navolging The New York Times over haar bestaan berichtten in relatie met de coronapandemie. Ze werd door het persagentschap foutief als patroonheilige tegen epidemieën genoemd. Dit gaat terug op het feit dat de plattelandsbevolking van Wenschel, een bedevaartsoord rond haar cultus, haar aanriep tegen ziektes onder hun vee.’ Zo heeft iedereen een beetje (on)gelijk.

Maar niets houdt u tegen ook vandaag u tot de Heilige Corona te wenden. Traditie is wendbaar en vaak ook creatief. Er zijn ondertussen al noveenkaarsen (die branden negen dagen) van/voor de Heilige Corona te koop. De verkopers trekken alvast niet in twijfel dat ze beschermheilige is tegen epidemieën.

Meer lezen? Dit artikel is gebaseerd op het langere informatiepakket op de website Thomas, met lesimpulsen voor godsdienstleerkrachten.