Het einde van de liberale democratie

In de Koude Oorlog stonden twee tegengestelde maatschappijmodellen tegenover mekaar. Aan de ene kant het marxisme, gebaseerd op een autoritaire staat en een planeconomie. Aan de andere kant de liberale democratie gebaseerd op burgerlijke vrijheden en een vrije markteconomie. Het beloofde socialistisch arbeidersparadijs bleek een nachtmerrie te zijn dat burgers geen vrijheid, broederlijkheid en gelijkheid bracht, maar onderdrukking, bespieding en terreur. Wie kon, vluchtte. Geen staatsrepressie bleek sterk genoeg om de wil van het volk om vrij te kunnen spreken en vrij te ondernemen tegen te houden. Het moreel en financieel failliet van het marxisme was totaal.

Einde van de geschiedenis

De Berlijnse Muur viel. Fukuyama sprak van het einde van de geschiedenis. Uit de strijd tussen deze twee samenlevingsmodellen was de liberale democratie als overwinnaar gekomen. Onder leiding van de VS brak sinds begin jaren ’90 een tijdperk van multilateralisme, internationalisering, privatisering en globalisering aan.

Door de wereldmarkten open te stellen, zou de liberale democratie zich over de hele wereld verspreiden. Internationale instellingen zoals de VN, WTO en EU moesten de natiestaten vervangen om deze agenda van mensenrechten en vrijhandel uit te voeren. Dachten ze.

30 jaar globalisering

Vrije markten zouden voor vrije burgers zorgen, multilateralisme voor vrede. En dat allemaal onder het toezicht van de wereldpolitie VS. Het omgekeerde gebeurde. Niet langer gehinderd door een balance of power  startte of steunde de VS de ene na de andere oorlog om vooral de eigen geostrategische en economische belangen te verdedigen (Irak, Kosovo, Afghanistan, Libië, etc.).

De Europese landen van hun kant ontwapenden militair en ontmantelden zich politiek door de EU voor steeds meer bevoegd te maken. Door te grote diversiteit en dus tegengestelde belangen in Europa verzandde de EU vervolgens in een moeras van permanent immobilisme dat geen oplossingen voor problemen aanreikt, maar zelf de kern van het probleem is.

De bankencrisis (2008), eurocrisis (2011), migratiecrisis (2015) en nu de vaccincrisis (2020) kunnen als pijnlijke, maar vooral systematische voorbeelden gelden. De rest van de wereld bleek bovendien helemaal niet warm te lopen voor de westerse mensenrechten en democratie. De vrije markten betekenden vooral een versterking voor de autoritaire en totalitaire regimes. Zij verwelkomden westers kapitaal en stalen de know-how. De communistische volksrepubliek China stond in 1991 niet eens in de top 10 van de grootste economieën. Nu is ze de tweede wereldeconomie en naar verwachting tegen 2028 de grootste.

Degradatie van de middenklasse

De globalisering van de voorbije dertig jaar kwam een kleine elite in het Westen ten goede en betekende evenzeer een enorme inkomstenstijging voor miljarden in de derde wereld. De prijs werd echter betaald door de brede westerse middenklasse die in een oneerlijke mondiale concurrentie wordt vermalen. Die moet steeds langer, harder, flexibeler en productiever zijn, om nog maar hetzelfde te behouden. In realiteit gaat ze in snel tempo achteruit. Wie gelooft nog dat zijn kinderen het beter zullen hebben dan hemzelf?

De elites in het Westen winnen bij die globalisering, de brede middenklasse verliest. De fundamentele nieuwe politieke breuklijn is dan ook niet langer links tegen rechts of gelovig tegen ongelovig zoals in de 19de eeuw, maar nationalist versus globalist in deze 21ste eeuw. De heersende elites in het Westen winnen bij de stelselmatige ondergang van het Westen door de globalisering, terwijl het de brede middenklasse is die erbij verliest. De elites willen die ondergang begeleiden, de middenklasse wil die omkeren. Daarom revolteert de brede middenklasse in het hele Westen en kiezen ze voor de nationalistische renaissance.

China exporteert zijn totalitair model

Deels uit naïviteit, deels uit kortzichtigheid, verschuift echter de machtsbalans door de globalisering stelselmatig van de westerse democratieën naar de oosterse totalitaire en autoritaire regimes. En dat is niet zonder gevolgen. China is zijn totalitair model van staatscontrole met moderne technologie aan het exporteren naar de rest van de wereld.

Gouverneur De Caluwé bezocht met de West-Vlaamse politiecommissarissen China en was danig onder de indruk. Een jaar later neemt hij de ene draconische maatregel na de andere. Dit is maar een kleine illustratie. Delen van onze samenleving beschouwen de burgerlijke vrijheden geënt op het individu in het Westen en de vrije markt als ineffectief en inefficiënt om de COVID-crisis aan te pakken en kijken bewonderend naar het totalitair model van de Chinese communistische partij.

Cancel culture

De Amerikaanse presidentsverkiezingen hebben echter nog een fundamentele pijler van de westerse liberale democratie onderuit gehaald. Via het cultureel marxisme heeft zich een eenheidsdenken en een cancel culture  genesteld in de heersende elites in politiek, media, onderwijs, cultuur en het bedrijfsleven van de westerse samenleving. Zij vinden ronduit dat de westerse identiteit en cultuur moeten verdwijnen. Wie een andere mening is toegedaan heeft volgens hen geen recht van spreken en eigenlijk ook geen recht van bestaan.

Oppositie tegen hun globalistisch model labelen ze als fake news  en criminaliseren ze als haatspraak. De leugen wordt niet langer weerlegd door feiten en argumenten, maar de waarheid moet beschermd worden door censuur omdat ze anders te zwak is zichzelf staande te houden in het debat. De Pravda was de Sovjetkrant die letterlijk vertaald ‘de waarheid’ bracht. Dit is nu vervangen door de factcheck en de censuur van zowel sociale media als klassieke media. De Rode Gardes tijdens de culturele revolutie in China zijn gemuteerd naar westerse woke activisten vermomd als diversiteitsambtenaren die zelfs kinderboeken willen dekoloniseren, zo mocht Pippi Langkous onlangs nog ondervinden.

Nationalistische renaissance

Oppositie tegen hun globalistisch en cultuurmarxistisch model mag niet bestaan, want dat creëert ‘verdeeldheid’. En die verdeeldheid kan volgens hen maar opgelost geraken, als de ander letterlijk vernietigd wordt. Ze willen een soort democratie waarbij iedereen het eigenlijk eens met mekaar moet zijn en vooral de heersende elite niet in vraag mag stellen.

Conceptueel is de vrije burger en de vrije markt een probleem in het westers liberaal-democratische model geworden. Eén woord kan voldoende zijn om de ballon van hun utopisch model te doorprikken. Daarom moet de vrije meningsuiting aan banden gelegd worden. Daarom moeten mensen met andere meningen het economisch onmogelijk gemaakt worden te bestaan. Daarom voeren ze een totale oorlog tegen de eigen bevolking waaraan niet te ontsnappen mag zijn. Daarom is er een politisering van de markt waarbij bedrijven via allerhande richtlijnen, gebruikersovereenkomsten en reclameboodschappen aan politiek doen. Daarom is er een vermarkting van de politiek waarbij eerder dan een strijd tussen belangen en maatschappelijke keuzes, er enkel een schijnconflict tussen politieke influencers opgevoerd wordt dat vooral goed te verpakken en verkopen moet zijn.

De geschiedenis leert ons echter dat geen repressie op kan tegen de wil van een volk om vrij te kunnen spreken en ondernemen. Daarom zal het ook het Chinese totalitaire communisme onvermijdelijk imploderen. Het westerse liberaal-democratisch model van zijn kant gaat ten onder aan zijn eigen paradoxen waarbij liberalisme onvrijheid en socialisme ongelijkheid geworden is. De toekomst is aan de revolte van de natiestaten. De slinger van de geschiedenis zal onvermijdelijk de andere kant uit gaan. Omdat die nu eenmaal nergens anders meer heen kan.