Het klimaat is niemands monopolie

De behandeling van de klimaatzaak heeft de aandacht weer wat terug doen keren naar een thema dat twee jaar geleden hoog op de agenda stond maar even plots verdween als het was gekomen. En het doet ons allemaal deugd om nog eens over iets anders te spreken dan over corona. Maar tegelijk geeft deze zaak van de ‘kleine man tegen de staat’ een onterechte claim aan links dat klimaat haar thema is. Dat is echter niet correct. Vanuit Stuurboord geven we daarom een nuchter christendemocratisch tegengeluid en drie elementen die voor ons nu ontbreken in het debat.

Nood aan open debat

Het klimaatdebat wordt deze dagen teveel in beslag genomen door een op de spits gedreven  tegenstelling die minder te maken heeft met de grond van de zaak dan met politieke opportuniteit. Het meest extreme voorbeeld zien we natuurlijk in de VS waar Trump en de extreme rechtervleugel van de Republikeinen de opwarming van onze aarde als hoax omschrijven. Biden en de Democraten gaan uit aversie voor de eerste partij dan weer totaal in overdrive om het net wel te onderschrijven.

Gelukkig zijn we in Vlaanderen nog niet zo ver. De meeste weldenkende mensen volgen, al was het maar uit voorzichtigheid, de wetenschappelijke consensus dat de mens (op zijn minst) de opwarming versnelt. Maar tegelijk merken we wel een zekere starheid betreffende de maatregelen. Eco-fundamentalisten willen de kerncentrales absoluut sluiten, terwijl hun tegenstanders dan weer fulmineren tegen windmolens of andere vormen van hernieuwbare energie. Vaak hebben beide uitersten met elkaar gemeen dat ze de huidige stand van de techniek als een vaststaand feit beschouwen en geen rekening houden met het feit dat klimaat en leefmilieu terreinen zijn waarop de technologische evolutie het snelst en het meest diepgaand is.

In het federale regeerakkoord lezen we gelukkig dat er tegen november van dit jaar een onafhankelijke studie komt naar een vorm van bevoorradingszekerheid. Mocht dit niet haalbaar zijn met hernieuwbare energiebronnen, pleitten wij alvast om een open debat te voeren, waar ook een verlening van kernenergie een optie moet zijn.

Korte voedselketen

Lokale voedselproductie verlaagt de uitstoot. De korte keten zorgt ervoor dat we ons eten niet moeten invoeren (met extra transportuitstoot), maar geeft ons ook de hefbomen in handen om kwaliteit, dierenwelzijn én milieu-impact te controleren. Steeds strengere wetgeving en maatschappelijke druk hebben er zo voor gezorgd dat de Vlaamse landbouw zijn uitstoot tussen 1990 en 2016 met 20% verminderde. Innovatie maakt dat de Vlaamse koe een veel lagere voetafdruk heeft dan haar Braziliaanse evenknie.

Maar willen we dat onze lokale bedrijven overleven, dan moeten we ze ook toelaten om te evolueren. Het recente debat rond de zogenaamde megastallen toont de grenzen van ons huidige systeem. Intuïtief voelen we dat zo’n installaties wringen nabij een woonkern of natuurgebied. Economisch begrijpen we de noodzaak om onze lokale boeren de ruimte te geven.

Dat element van ruimte is essentieel. Een duidelijke afbakening in onze ruimtelijke ordening voor agro-industrie, naast de agrarische, industriële of woonfuncties die nu bestaan, geeft toekomst aan die landbouwtak. Aan zo’n afbakening zal gepaste wetgeving gekoppeld zijn. Daarom zal die tak belangrijke innovaties moeten blijven vinden.

Maatschappelijke verantwoordelijkheid

De laatste bedenking die we bij de klimaatzaak hebben, heeft te maken met het verleggen van de verantwoordelijkheid. Als de overheid veroordeeld zou worden, is dé schuldige bekend. Als die dan zijn fout rechtzet is het probleem opgelost. Maar dat is jammer genoeg niet correct.

Meer dan bij andere beleidsdomeinen raakt dit heel de samenleving. Dat toont ons voorbeeld van de agro-industrie aan. De dagdagelijkse keuzes van ieder individu hebben een zeer kleine maar rechtstreekse impact op de uitstootgassen. Met de fiets of met de auto naar de bakker? De verwarming een graad hoger of een extra trui? Beter huisisolatie of een nieuwe badkamer?

Een keuze die we samen maken

Wij van Stuurboord geloven dat we enkel een kans maken om onze uitstoot terug te dringen wanneer we als samenleving gezamenlijk onze verantwoordelijkheid opnemen. En dat zal niet gebeuren door strenge onaangename regels op te leggen, maar wel door ieder te wijzen op zijn of haar impact. Laat dit opiniestuk een eerste oproep daartoe zijn. Duurzaamheid is een keuze die we samen maken.

Tot slot onze drie speerpunten hier nog eens op een rij:

1. De studie over de energiezekerheid helpt ons om de loopgraven te verlaten. Geef het echte debat alle kansen.
2. Als we kiezen voor de korte keten, moet er ook ruimte zijn voor agro-industrie, met bijhorende kwaliteitseisen
3. Door enkel de overheid verantwoordelijk te houden in de rechtszaak van de klimaatzaak verzwakken we het gemeenschapskarakter van dit gevecht.